خطای انسانی، عامل اصلی تصادفات رانندگی
بررسی‌های تازه نشان می‌دهند خطای انسانی همچنان اصلی‌ترین دلیل بروز تصادفات رانندگی است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال گذشته میلادی، یک میلیون و ۲۴۰ هزار انسان بر اثر این حوادث جان خود را در گوشه و کنار دنیا از دست داده و ۵۰ میلیون نفر هم به شدت آسیب دیده‌اند؛ یعنی در حدود ۳۵۰۰ کشته در هر روز (بیش از ۱۵۰ کشته در هر ساعت و یا ۳ مرگ در هر دقیقه). جوانان، یعنی افراد بین ۱۵ تا ۴۴ ساله، بیشترین قربانیان این حوادث بوده‌اند: ۵۹ درصد. ضمن آنکه بیشترین مرگ و عوارض بعدی تصادفات رانندگی در آسیا، آفریقا، آمریکا جنوبی و به طور کلی کشورهای توسعه‌نیافته یا در حال توسعه گزارش شده‌اند.
بررسی‌های تازه نشان می‌دهند خطای انسانی همچنان اصلی‌ترین دلیل بروز تصادفات رانندگی است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال گذشته میلادی، یک میلیون و 240 هزار انسان بر اثر این حوادث جان خود را در گوشه و کنار دنیا از دست داده و 50 میلیون نفر هم به شدت آسیب دیده‌اند؛ یعنی در حدود 3500 کشته در هر روز (بیش از 150 کشته در هر ساعت و یا 3 مرگ در هر دقیقه). جوانان، یعنی افراد بین 15 تا 44 ساله، بیشترین قربانیان این حوادث بوده‌اند: 59 درصد. ضمن آنکه بیشترین مرگ و عوارض بعدی تصادفات رانندگی در آسیا، آفریقا، آمریکا جنوبی و به طور کلی کشورهای توسعه‌نیافته یا در حال توسعه گزارش شده‌اند.
خطای انسانی تنها به بی‌احتیاطی یا تخلف راننده از مقررات راهنمایی و رانندگی محدود نمی‌شود و اشکال متعددی دارد و ممکن است از سوی افراد دیگری همچون عابر پیاده، موتور یا دوچرخه‌سوار، مکانیک یا خودروسازها هم سر بزند. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی خطاهای انسانی منجر به بروز حادثه در خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و جاده‌ها از این قرارند:
- عدم تمرکز، خستگی و بی‌تجربه‌گی راننده یا مستی و عدم هوشیاری به دلیل مصرف الکل یا مواد مخدر
- رانندگی بی‌ملاحظه و بی‌احتیاط و عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی
- عابر پیاده یا وجود مانعی در مسیر (مانند زباله)
- بار بیش از حد روی خودروها یا عدم رعایت استانداردها و نکات ایمنی به هنگام بارگیری
- نقص فنی و عدم کارکرد درست خودرو
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید تنها ۲۸ کشور دنیا، دربرگیرنده تنها ۷ درصد از جمعیت جهان، قوانین موثر و واقعاً پیشگیرانه را برای جلوگیری از رانندگی به هنگام مستی، سرعت غیرمجاز، عدم استفاده از کلاه ایمنی برای موتورسواران، نبستن کمربند ایمنی و عدم استفاده از تجهیزات ایمنی برای کودکان به اجرا می‌گذارند. با این وصف پژوهش‌ها ثابت می‌کنند که بین ۸۰ تا ۹۰ درصد تصادفات رانندگی معلول رانندگی بی‌پروا، بی‌احتیاطی، عدم تسلط و تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی است. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید اگر همین روند ادامه یابد و تمهیدی جدی اندیشیده نشود، به دلیل افزایش سریع تعداد خودروها در نقاط مختلف دنیا، به خصوص در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی، بروز حوادث رانندگی سیر صعودی مرگباری خواهد داشت. این سازمان پیش‌بینی کرده تا سال ۲۰۲۰ تعداد حوادث رانندگی در سراسر دنیا ۶۷ درصد بیش از امروز خواهد بود؛ کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا با ۶۸ درصد، کشورهای جنوب آسیا با ۱۴۴ درصد و کشورهایی با درآمد متوسط و پایین با ۸۳ درصد افزایش تعداد تصادفات رانندگی در معرض خطری جدی هستند. تحلیلگران سازمان بهداشت جهانی می‌گویند مبارزه با افزایش دهشت‌بار حوادث رانندگی ممکن است و برای مثال پیش‌بینی‌ها از کاهش ۲۷ درصدی تلفات در کشورهای اروپایی تا سال ۲۰۲۰ حکایت می‌کنند و آمریکا هم قصد دارد به کمک برنامه‌ای جامع تلفات تصادفات رانندگی را تا سال ۲۰۲۰ به نصف کاهش دهد.
عامل دیگری که بسیاری از قربانیان تصادفات رانندگی آن را عامل بروز حادثه می‌دانند، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و جاده‌های قدیمی و فاقد استاندارد است که تعدادشان در کشورهای توسعه‌نیافته کم نیست، اما مساله اصلی این است که افزایش تدابیر ایمنی از سوی رانندگان، رعایت سرعت مطمئن، هوشیاری، حفظ آرامش، رعایت مقررات و توجه به خودروهای مجاور یا آنها که در جاده‌های کم‌عرض از روبه‌رو می‌آیند می‌تواند خطر ناشی از مسیرهای فاقد استاندارد را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. علاوه بر این، رعایت همه این نکات خطرات ناشی از نقص فنی در کارکرد خودرو، مانند ترکیدن لاستیک یا نگرفتن ترمزها، یا بدی آب و هوا و خطرات رانندگی در مه یا به هنگام بارش برف و باران را هم به کمترین حد ممکن برساند.
بحث درباره حوادث رانندگی مجال را بیش از همه به طرفداران استفاده از خودروهای بدون راننده‌ای می‌دهد که به کمک فناورهای پیشرفته کامپیوتری و دیجیتالی، راهبری، مسیریابی، حفظ فاصله جانبی و جلویی و حرکت با سرعت مطمئن را خود به عهده می‌گیرند و حتی قابلیت پیش‌بینی و احتراز از حادثه‌ای در کمین را هم دارند. هرچند پرسشی که در پی گسترش تحقیقات خودروسازان در این حوزه و افزایش علاقه به استفاده از این خودروهای تازه پیش‌آمده همچنان بی‌پاسخ مانده است: در صورت بروز هر اخلالی در کارکرد این خودروها و بروز حادثه مسوول کیست؟ مدافعان می‌گویند به هرحال امتحانش ضرری ندارد و بعید است تلفات این خودروها بیش از تلفات وحشتناک تصادفات رانندگی این روزها باشد. حتی اگر پاسخ این پرسش هم به بهترین نحو مهیا شود، تا تکمیل این پروژه نوپا و پرهزینه روزهای بسیاری در راه است و واقعیت آن است که رشته تصادفات ناشی عدم تمرکز راننده به هنگام رانندگی به دلیل خوردن یا آشامیدن، تعویض موسیقی یا ایستگاه رادیویی سیستم پخش خودرو، خاموش کردن سیگار و صحبت با تلفن همراه به هنگام رانندگی و یا رانندگی با وجود خستگی و خواب‌آلودگی یا مستی و عدم هوشیاری را پایانی نیست. مگر آنکه رانندگان هشدارها را جدی بگیرند و در قبال جان خود، سرنشینان خودرویی که پشت فرمانش نشسته‌اند و همچنین عابران و رانندگان خودروهای دیگر مسوولیت بیشتری احساس کنند.
خطای انسانی تنها به بی‌احتیاطی یا تخلف راننده از مقررات راهنمایی و رانندگی محدود نمی‌شود و اشکال متعددی دارد و ممکن است از سوی افراد دیگری همچون عابر پیاده، موتور یا دوچرخه‌سوار، مکانیک یا خودروسازها هم سر بزند. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی خطاهای انسانی منجر به بروز حادثه در خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و جاده‌ها از این قرارند:
- عدم تمرکز، خستگی و بی‌تجربه‌گی راننده یا مستی و عدم هوشیاری به دلیل مصرف الکل یا مواد مخدر
- رانندگی بی‌ملاحظه و بی‌احتیاط و عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی
- عابر پیاده یا وجود مانعی در مسیر (مانند زباله)
- بار بیش از حد روی خودروها یا عدم رعایت استانداردها و نکات ایمنی به هنگام بارگیری
- نقص فنی و عدم کارکرد درست خودرو
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید تنها ۲۸ کشور دنیا، دربرگیرنده تنها ۷ درصد از جمعیت جهان، قوانین موثر و واقعاً پیشگیرانه را برای جلوگیری از رانندگی به هنگام مستی، سرعت غیرمجاز، عدم استفاده از کلاه ایمنی برای موتورسواران، نبستن کمربند ایمنی و عدم استفاده از تجهیزات ایمنی برای کودکان به اجرا می‌گذارند. با این وصف پژوهش‌ها ثابت می‌کنند که بین ۸۰ تا ۹۰ درصد تصادفات رانندگی معلول رانندگی بی‌پروا، بی‌احتیاطی، عدم تسلط و تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی است. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید اگر همین روند ادامه یابد و تمهیدی جدی اندیشیده نشود، به دلیل افزایش سریع تعداد خودروها در نقاط مختلف دنیا، به خصوص در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی، بروز حوادث رانندگی سیر صعودی مرگباری خواهد داشت. این سازمان پیش‌بینی کرده تا سال ۲۰۲۰ تعداد حوادث رانندگی در سراسر دنیا ۶۷ درصد بیش از امروز خواهد بود؛ کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا با ۶۸ درصد، کشورهای جنوب آسیا با ۱۴۴ درصد و کشورهایی با درآمد متوسط و پایین با ۸۳ درصد افزایش تعداد تصادفات رانندگی در معرض خطری جدی هستند. تحلیلگران سازمان بهداشت جهانی می‌گویند مبارزه با افزایش دهشت‌بار حوادث رانندگی ممکن است و برای مثال پیش‌بینی‌ها از کاهش ۲۷ درصدی تلفات در کشورهای اروپایی تا سال ۲۰۲۰ حکایت می‌کنند و آمریکا هم قصد دارد به کمک برنامه‌ای جامع تلفات تصادفات رانندگی را تا سال ۲۰۲۰ به نصف کاهش دهد.
عامل دیگری که بسیاری از قربانیان تصادفات رانندگی آن را عامل بروز حادثه می‌دانند، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و جاده‌های قدیمی و فاقد استاندارد است که تعدادشان در کشورهای توسعه‌نیافته کم نیست، اما مساله اصلی این است که افزایش تدابیر ایمنی از سوی رانندگان، رعایت سرعت مطمئن، هوشیاری، حفظ آرامش، رعایت مقررات و توجه به خودروهای مجاور یا آنها که در جاده‌های کم‌عرض از روبه‌رو می‌آیند می‌تواند خطر ناشی از مسیرهای فاقد استاندارد را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. علاوه بر این، رعایت همه این نکات خطرات ناشی از نقص فنی در کارکرد خودرو، مانند ترکیدن لاستیک یا نگرفتن ترمزها، یا بدی آب و هوا و خطرات رانندگی در مه یا به هنگام بارش برف و باران را هم به کمترین حد ممکن برساند.
بحث درباره حوادث رانندگی مجال را بیش از همه به طرفداران استفاده از خودروهای بدون راننده‌ای می‌دهد که به کمک فناورهای پیشرفته کامپیوتری و دیجیتالی، راهبری، مسیریابی، حفظ فاصله جانبی و جلویی و حرکت با سرعت مطمئن را خود به عهده می‌گیرند و حتی قابلیت پیش‌بینی و احتراز از حادثه‌ای در کمین را هم دارند. هرچند پرسشی که در پی گسترش تحقیقات خودروسازان در این حوزه و افزایش علاقه به استفاده از این خودروهای تازه پیش‌آمده همچنان بی‌پاسخ مانده است: در صورت بروز هر اخلالی در کارکرد این خودروها و بروز حادثه مسوول کیست؟ مدافعان می‌گویند به هرحال امتحانش ضرری ندارد و بعید است تلفات این خودروها بیش از تلفات وحشتناک تصادفات رانندگی این روزها باشد. حتی اگر پاسخ این پرسش هم به بهترین نحو مهیا شود، تا تکمیل این پروژه نوپا و پرهزینه روزهای بسیاری در راه است و واقعیت آن است که رشته تصادفات ناشی عدم تمرکز راننده به هنگام رانندگی به دلیل خوردن یا آشامیدن، تعویض موسیقی یا ایستگاه رادیویی سیستم پخش خودرو، خاموش کردن سیگار و صحبت با تلفن همراه به هنگام رانندگی و یا رانندگی با وجود خستگی و خواب‌آلودگی یا مستی و عدم هوشیاری را پایانی نیست. مگر آنکه رانندگان هشدارها را جدی بگیرند و در قبال جان خود، سرنشینان خودرویی که پشت فرمانش نشسته‌اند و همچنین عابران و رانندگان خودروهای دیگر مسوولیت بیشتری احساس کنند.
ارسال نظر