فرصتی بزرگ در ارتقای توان داخلی
جواد مالکی نیا
مدیر کمیته ارزیابی منابع ساخت داخل
صنعت نفت ایران از دیر باز به دلیل اهمیت مسائل رقابتی در سطح بین المللی، اولویت ویژه ای برای توسعه بومی سازی و حمایت از ظرفیت های داخلی ساخت و اجرا قائل بوده است. تکالیف قانونی برنامه های توسعه در ایران مبنی بر الزام سهم 51 درصدی شرکت های داخلی در اجرای پروژه ها هم کافی است اجرایی شود تا پشتوانه قانونی و تکلیف ملی حمایت از ظرفیت های داخلی جهت نیل به بیشترین سهم خودکفایی در طرح ها و پروژه ها فراهم شود.
اجرای این ماموریت طی سال های گذشته دستاوردهای ملی فراوانی را در برداشته، گر چه توفیقات سال های اولیه اجرای این قانون به دلیل نبود ساختارهای لازم در سطح ملی نسبت به سال های گذشته کمتر بوده است.
صنعت نفت به دلیل برخورداری از دو ویژگی ساختاری در اختیار داشتن طرح هایی با مقیاس بزرگ و تنوع زنجیره فعالیت ها در بخش بالادستی و پائین دستی توانسته است نقشی مهم در ایفای مسئولیت داخلی سازی و کمک به توسعه بومی صنعت ایفا نماید.
در این میان طرح های توسعه پارس جنوبی ، میدان عمل اجرای این ماموریت و آرمان دیرینه صنعت نفت بوده است. فارغ از دستاوردهای بزرگ برنامه حمایت از ساخت داخل در حوزه نفت،آغاز برنامه توسعه میدان مشترک پارس جنوبی در عمل، آغازی بر توسعه بومی صنعت نفت بود، به طوری که در این سال ها شاهد ظهور شرکت های بزرگی در بدنه بالادستی صنعت نفت با انبوهی از تخصص ها در حوزه های مهندسی ، ساخت و اجرای طرح ها بوده ایم.
انتقال فناوری ساخت و اجرای تجهیزات و تاسیسات در بخش های پالایشگاهی خطوط لوله ، سکوها و سازه های دریایی نیز نمونه ای موفق از تلاش های مدیران صنعت نفت و پارس جنوبی در پیشبرد برنامه « خودکفایی « بوده است.
پارس جنوبی با توجه به حجم انبوهی از پروژه های قابل اجرا در حوزه ماموریت خود تلاش دارد تا بتواند سهم داخلی سازی طرح ها را به حداکثر ممکن ارتقا دهد.
در این میان نامگذاری سال جاری به سال «حماسه سیاسی،حماسه اقتصادی»از سوی مقام معظم رهبری کافی بود تا تلاشی مضاعف در جهت توجه به مولفه های بومی سازی صورت گیرد.
رهبر معظم انقلاب سال گذشته نیز با اشاره به اهمیت استفاده از کار و سرمایه ایرانی و درنهایت « تولید ملی « تاکید کردند که جهت گیری مدیران صنعت نفت باید به سمت تامین تجهیزات مورد نیاز تولید کنندگان داخلی باشد. مسئولیت استفاده از کالای داخلی را هم باید بپذیریم تا چنانچه این کالاها تحت دانش فنی هیچ شرکت خارجی نباشد، با استفاده از آزمون و خطا و ریسک پذیری ، آنها را در صنعت نفت به کار گیریم.
بر همین اساس وزارت نفت در سال جاری با تهیه و تنظیم « منشور توسعه توان ساخت داخل « تلاش های فراگیری را فراتر از برنامه های پیشین در توسعه خوداتکایی آغاز نمود.
در فرازهایی از این منشور اعمال تهمیدات لازم برای اصلاح ساختارها، برنامه ها و نحوه تخصیص منابع به منظور قطع وابستگی به سازندگان خارجی مورد نظر قرار گرفته و تامین دانش فنی (لیسانس) طرح های توسعه ای و ساماندهی کالا و تجهیزات ساخت داخل در ارجعیت قرارگرفته است. فراهم آوردن امکان تولید داخل هر قلم از محصولات مورد نیاز صنعت نفت و ممنوعیت خرید خارجی در صورت نیل به ساخت داخل کالاها یکی دیگر از مواد مترقی منشور صنعت نفت محسوب می شود.
در همین راستا و با توجه به نیاز روز افروزن استفاده از منابع معتبر در تامین اقلام مورد نیاز طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی و استفاده بهینه از توانمندی داخلی ، « کمیته ارزیابی منابع تامین کالا و خدمات « پس از ابلاغ منشور مقام عالی وزارت ،در شرکت نفت و گاز پارس آغاز بکار کرد.
انتخاب اعضای این کمیته ،تدوین آیین نامه داخلی و گردش کار ارزیابی صلاحیت سازندگان و تامین کنندگان و بررسی درخواست ها و پاسخگویی به بیش از ۱۴۰ شرکت با میانگین ۴۰ روز کاری و ارسال پاسخ های لازم در فاصله زمانی کمتر از ۳ هفته ، اجرایی نمودن امکان استفاده از فهرست منابع مشترک نفت،هکاری با شرکت کالای نفت تهران، شرکت اسپک و انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران از جمله فعالیت های انجام شده پس از ابلاغیه وزارتی بوده است. در این میان، اجرایی شدن قرارداد بویم سازی فناوری سیستم DCS مورد نیاز طر ح توسعه فازهای ۲۰و۲۱و حرکت به سمت ایجاد دانش فنی ملی در این زمینه و توسعه فناوری ساخت آلیاژ Inconnel ۶۲۵ نتایج بسیار خوبی در بر داشته است.
همچنین توسعه فناوری ساخت پمپ های استراتژیک و طراحی و ساخت بخشی از پکیج های حساس تصفیه پساب طرح فازهای 20و21 و نیز توسعه فناوری ساخت PVC های مورد نیاز سکوهای دریایی، بخشی از دستاوردهای مهم پارس جنوبی در اجرای ماموریت ارتقای توان داخلی در یک سال گذشته بوده است.
تهیه و به روز رسانی بانک اطلاعات سازندگان و تامین کنندگان داخلی ، تهیه آرشیو الکترونیکی از ثبت سوابق قبلی، تهیه مستندات و اطلاع رسانی مستمر در خصوص عملکرد ، تغییرات شرکت ها در ساختار ، تولیدات و فعالیت ها، امکان سنجی ساخت حداکثر تجهیزات مورد نیاز طرح های آتی پارس جنوبی نظیر فاز 11 این میدان با همکاری سازندگان داخلی و تلاش در جهت یکپارچگی فهرست سازندگان داخلی، از جمله فعالیت های در دست اقدام و مدیریت پارس جنوبی و جهت گیری این حوزه به سمت رفع محدودیت ها و تلاش برای توسعه ظرفیت های ساخت داخل و دستیابی به تحقق بومی سازی در صنعت نفت ایران بوده است.