دات‌کام؟ یا دات‌آی‌آر؟ - ۵ بهمن ۹۱
در فضای وب با دامنه‌های اینترنتی سروکار داریم. اسامی‌ای که آنها را در Address Bar یا جای آدرس‌های اینترنتی می‌نویسیم و مانند یک آدرس عادی ما را به مقصد - محتوای مورد نظر - می‌رسانند، اما این دامنه‌های اینترنتی و پسوندهایشان چه تفاوت‌هایی با هم دارند و آیا مثلا بین دامنه دات کام یا دات نت تفاوتی هست یا نه؟ بسیاری تصور می‌کنند برای راه‌اندازی یک سایت باید ابتدا یک دامنه اینترنتی انتخاب و ثبت کرد. این تعبیر در شرایطی می‌تواند درست باشد. واقعیت این است یک دامنه اینترتنی خوب می‌تواند راحت به خاطر بماند،‌ در جست‌و‌جوها سریع پیدا شود و همچنین به سرعت در جای آدرس نوشته شود. ما در این مطلب به چند سوال پرکاربرد در زمینه دامنه‌های اینترنتی پاسخ می‌دهیم.
دامنه‌های اینترنتی چگونه کار می‌کنند؟
دامنه‌های اینترنتی به زبان ساده جایگزین اعدادی شده‌اند که آدرس یک سایت یا صفحه را روی اینترنت نشان می‌دهند. مجموعه سیستم‌های مرتبط با دامنه‌های اینترنتی را Domain Name System یا به اختصار DNS می‌نامند. هر سایت اینترنتی یک شماره آی پی یا شماره شناسایی روی اینترنت دارد که با عدد نوشته می‌شود. با توجه به اینکه حفظ کردن این عددها ساده نیست، سیستم دامنه‌های اینترنتی کاربرد پیدا می‌کند. در این سیستم نام‌های از قبل انتخاب و ثبت شده به یک عدد الصاق می‌شوند و به این ترتیب وقتی شما مثلا den.ir را در آدرس تایپ می‌کنید، انگار مثلا شماره 46.209.63.122 را تایپ کرده‌اید.
یک دامنه اینترنتی چه ساختاری دارد؟
دامنه‌های اینترنتی با آدرس www شروع می‌شوند، اما در اغلب اوقات مرورگرهای اینترنتی بدون آن هم متوجه آدرس می‌شوند. برای همین شما نیازی به تایپ همه آدرس ندارید، مگر آنکه بخواهید به کسی نشان دهید این یک آدرس اینترنتی است. بخش دوم شامل بخش اصلی دامنه اینترنتی است مثل DEN در
WWW.DEN.IR . این بخشی است که شما می‌توانید آن را از شرکت‌های ثبت‌کننده دامنه اینترنتی خریداری می‌کنید و بخش سوم نیز شامل پسوند است که در این آدرس دات آی‌آر است. شما در هنگام ثبت یک دامنه اینترنتی، می‌توانید پسوند آن را نیز انتخاب کنید.
دامنه‌های اینترنتی چه انواعی دارند؟
کافی است بدانید که ما یکسری دامنه‌های عمومی داریم مانند دات کام، دات نت، دات اورگ و یکسری هم دامنه‌های محلی یا کشوری داریم مثل دات‌آی‌آر. دامنه‌های عمومی را می‌توانیم از شرکت‌های خارجی یا نمایندگان آنها خریداری کنیم. برای این کار نیاز به کارت اعتباری خارجی داریم. نگران نشوید خوشبختانه در داخل ایران شرکت‌های زیادی وجود دارند که اینکار را برای شما انجام می‌دهند. دامنه‌های دات آی‌آر در داخل ایران نگهداری و مدیریت می‌شوند و با کارت‌های بانکی به‌راحتی قابل خرید و تمدید هستند.
آیا دامنه اینترنتی را می‌توان برای همیشه خرید؟
دامنه‌های اینترنتی را می‌توان برای دوره‌های محدود ثبت کرد. این دوره‌ها از یک تا پنج سال است و البته شما می‌توانید مثلا آن را برای مدت زمان بیشتر هم تمدید کنید. موضوع مهم این است که اگر بعد از یک سال یا پنج سال شما دامنه اینترنتی را تمدید نکنید، این دامنه به روشی معین آزاد می‌شود تا دیگران آن را ثبت کنند. بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری زیادی روی سایت‌های خود انجام داده‌اند، اما بر اثر یک غفلت دامنه اینترنتی خود را از دست داده‌اند.
برای انتخاب یک دامنه اینترنتی چه نکاتی را باید در نظر بگیریم؟
کوتاهی دامنه اینترنتی مهم‌تری نکته است و ارتباط آن با محتوای سایتی که قرار است راه‌اندازی کنید نیز در جای بعدی قرار می‌گیرد. دامنه‌ هر قدر کوتاه‌تر باشد و سریع‌تر خوانده و نوشته شود، محبوب‌تر است و چه بسا قیمت بالاتری هم دارد. سایت‌های بسیاری در اینترنت وجود دارند که به شما اجازه می‌دهند تا دامنه‌های مختلف را جست‌وجو کنید و مطمئن شوید آیا آنها قبلا ثبت شده‌اند یا نه. من خودم برای جست‌و‌جو برای یافتن یک دامنه از
domaintools.com استفاده می‌کنم که هم نشان می‌دهد که دامنه جست‌و‌جو شده و مشابه آن کدامند و هم اینکه دامنه ثبت شده توسط چه کسی و چه زمانی ثبت شده و تا کی اعتبار دارد.
دامنه دات کام بهتر است یا دات نت؟
واقعیت این است که تعداد دامنه‌های ثبت شده دات کام در جهان اینترنت بیش از دیگر دامنه‌هاست وگرنه کاربرد آنها از ابتدا قرار بوده فقط برای سایت‌های بازرگانی Commerical باشد. دات نت نیز روی Network و دات اورگ نیز برای سازمان‌ها
(Organization) به وجود آمده است. با این حال به مرور عملا این تقسیم‌بندی‌ها کنار گذاشته شده و صرفا اولویت بندی بر اساس مشهور بودن پسوندها جایگزین شده است. به طور مشخص می‌توان گفت که از نظر فنی هیچ فرقی بین دامنه‌ای دات کام، دات اورگ یا دات‌آی‌آر وجود ندارد. البته ممکن است بر حسب برخی فاکتورها سرعت دسترسی به آنها متفاوت باشد که برای کاربران عادی اصلا محسوس نیست.
دات آی‌آر از خارج از ایران هم دیده می‌شود؟
اینکه یک دامنه اینترنتی کشوری باشد هیچ تاثیری در دیده شدن آن ایجاد نمی‌کند. یک دامنه اینترنتی اگر بر یک سرور نگهدارنده محتوا اتصال پیدا کند از هر کجای اینترنت می‌توان به آن دسترسی داشت.
اگر یک دامنه اینترنتی دزدیده شود آیا مطالب آن سایت نیز از بین می‌رود؟
دامنه‌های اینترنتی هیچ ارتباطی به محتوای یک سایت ندارند. آنها جای دیگری نگهداری می‌شوند و از طریق دیگری ثبت و تمدید می‌شوند. به همین دلیل هر گونه تغییر در آنها منجر به حذف سایت نمی‌شود. با این حال اگر دامنه اینترنتی دزدیده شود (‌که البته فاجعه‌ای بدتر از حمله به سایت آن است.) اتفاقی برای محتوا نمی‌افتد، با این حال ممکن است هکر مربوطه با تغییر آدرس DNS Server آن را به مکان دیگری منتقل کند که به این ترتیب دیدن آن محتوا از طریق درج آدرس غیر ممکن می‌شود. به‌رغم این با استفاده از نرم‌افزارهای خاص دسترسی به محتوا برای صاحب سایت ممکن است.
چه نکات امنیتی را در مورد دامنه‌های اینترنتی باید رعایت کنیم؟
مهم‌ترین نکته این است که اطلاعات اکانت دامنه اینترنتی را باید مانند اطلاعات محرمانه بانکی نزد خود حفظ کنید. برخی شرکت‌های ایرانی این اطلاعات را به خریداران نمی‌دهند و آن را نزد خود نگاه می‌داند. بهترین کار این است که این اطلاعات را از آنها بخواهید و خود نگهداری کنید. دقت کنید که دامنه اینترنتی مثل پسورد فقط متعلق به شماست و نباید آن را نزد دیگران نگاه دارید.
همچنین همواره باید مراقب باشید که دامنه اینترنتی را چه زمانی باید تمدید کرد. خوشبختانه بسیاری از شرکت‌های ثبت دامنه اینترنتی ( خارجی) با ارسال ایمیل‌های هشدار این موضوع را به خریداران و صاحبان دامنه‌ها یادآور می‌شوند، با این حال سالانه هزاران دامنه اینترنتی به دلیل بی‌توجهی Expiered یا منقضی می‌شوند یا دیگر دسترسی به آنها ممکن نیست یا هزینه سنگینی برای بازگشت آن به صاحبان و متقاضیانش تحمیل می‌کند.