میلیون ها دلار صرفه جویی ارزی در صنعت نفت
خودکفایی فنی صنعت نفت کشور در زمینه حذف رسوب در تاسیسات نفتی، نخستین دستاورد بومی سازی فن آوری رسوب زدایی الکترونیکی در شرکت تعاونی مهندسی الکترونیک بهرشد است که در صورت استفاده گسترده در صنایع نفت می تواند سالانه از خروج ده ها میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری کند . مهندس ابراهیم صفایی مدیر تحقیق و توسعه شرکت تعاونی مهندسی الکترونیک بهرشد در زمینه دستاوردهای فنی طراحی و بومی سازی فن آوری رسوب زدایی الکترونیکی در این شرکت می گوید: تشکیل رسوب در مراکز استخراج خطوط انتقال نفت و گاز ، پالایشگاه ها ، مجتمع های پتروشیمی ، ساختمان های اداری و سایر تاسیسات نفتی ، سالانه خسارات سنگین فنی و اقتصادی را تحمیل می کند .
وی می گوید : تشکیل رسوب آب در ساختمان ها و خطوط تولید و ماشین آلات سبب اتلاف انرژی می شود . آزمایشات انجام شده تحت نظارت مدیریت پژوهش و فن آوری شرکت ملی گاز ایران نشان می دهد بر اساس قطر رسوب، اتلاف انرژی تا ۴۰ درصد افزایش می یابد . بنابراین می توان در صورت حذف رسوب صرفه جویی بزرگی در مصرف انرژی کشور به عمل آورد.
مدیر تحقیق و توسعه شرکت بهرشد ادامه می دهد : سالانه معادل میلیاردها تومان تجهیزات فنی ، نظیر پمپ ها ، مبدل های حرارتی ، کولینگ تاورها ، بویلرها ، شیر آلات ، لوله ها و ...... در اثر رسوب گرفتگی و فعالیت اسید شویی برای حل رسوبات مستهلک شده و موجب توقف خطوط تولید می شوند بطوری که می توان چنین تصور کرد که یک پالایشگاه یا یک مجتمع صنعتی در طی 20 سال ، در حدود چهار تا پنج بار بازسازی می شود . در حالی که با حذف رسوب ، عمر تجهیزات فنی در حدود سه تا پنج برابر افزایش یافته و به این ترتیب تاسیسات زیر بنایی کشور به عنوان مهم ترین دارایی های فنی و صنعتی سال های بیشتری از تخریب و تعویض زود هنگام درامان می مانند. بطور مثال ، در حالی که یک مبدل حرارتی بین سه تا پنج سال کار می کند ، با حذف رسوب و اسید شویی می تواند بین 12 تا 15 سال در یک
مجتمع صنعتی مورد بهره برداری قرار گیرد . در واقع رسوب باعث می شود عملیات تعمیر و نگهداری در کشور بسیار دشوار ، پر هزینه و ناکار آمد باشد .
مهندس صفایی ادامه می دهد : برآورد اقتصادی عملکرد دستگاه های ضدرسوب الکترونیکی در یک مجتمع صنعتی در مقایسه با هزینه های اسید شویی ، بدون محاسبه هزینه استهلاک تجهیزات نشان می دهد ، هزینه اسید شویی در یک دوره دوازده ساله ، در حدود سی برابر هزینه خرید و بهره برداری از دستگاه های ضدرسوب الکترونیکی است. حال اگر هزینه استهلاک تجهیزات و توقف خطوط تولید را هم اضافه کنیم ، این نسبت تا میزان هفتاد برابر نیز افزایش می یابد .
وی ضمن گلایه از روند کند تصمیم گیری در زمینه استفاده از فن آوری های نوین به ویژه فن آوری هایی که توسط محققان کشور بومی سازی و طراحی شده است، می گوید: اگر از همین فن آوری استفاده خوبی به عمل می آمد و باتوجه به ظرفیت های بسیار بالای تولید کشور ، با سرعت مناسبی در صنایع کشور نصب می شد صرفه جویی بزرگی در حد سالانه پنجاه میلیارد دلار کاهش مصرف انرژی و استهلاک و در حدود پنج تا دو میلیارد دلار جلوگیری از خروج ارز از کشور را در پی می داشت .
نتایج درخشان
مدیر تحقیق و توسعه شرکت مهندسی الکترونیک بهرشد در زمینه نتایج عملکرد این فن آوری و کسب تاییدیه های فنی می گوید: بارها از سوی مدیران فنی و تاسیسات ، کارخانجات مختلف ، ساختمان های بسیار بزرگ ، پس از ملاحظه عملکرد دستگاه های ضدرسوب الکترونیکی مورد تقدیر قرار گرفته ایم ، زیرا این دستگاه ها بار سنگینی از مشکلات و هزینه های آنان کاسته و در برخی مراکز آنان را از شرایط بحرانی خارج ساخته است.رزومه بسیار غنی شرکت نشان می دهد که این فن آوری در پالایشگاه ها ، صنایع پتروشیمی ، نیروگاه های برق ، صنایع فلزی و .... توانسته خدمات بسیار ارزشمندی ارایه کند و در مقایسه با دستگاه های مشابه خارجی که بین ۲۰ تا ۵۰ برابر قیمت دستگاه های ایرانی اند ، از عملکرد بسیار موثرتر و مطلوب تری برخورداراند.
وی اضافه می کند : کسب سه تاییدیه فنی و چندین لوح افتخار و تقدیر، گواه ارزش های علمی و فنی دستگاه های این شرکت است و فعالیت هشت ماهه واحد تحقیق و توسعه ، منجر به کسب چهارمین تاییدیه فنی تا یک ماه آینده خواهد شد.
تاثیرات زیست محیطی
مهندس صفایی اثر مثبت زیست محیطی این فن آوری درمحیط های صنعتی و تولیدی کشور و کاهش آلودگی هوا ، خاک و آب های سطحی و زیر زمینی کشور را از دیگر مزیت های دستگاه های ضدرسوب الکترونیکی می داند و می گوید : اثرات مخرب اسید بر نیروی انسانی فنی ، آب و خاک بسیار جدی و خطرناک است و تنها به دلیل آنکه تاکنون جایگزین مناسبی برای اسید شویی رسوب ها وجود نداشت، به ناچار مجبور به اسید شویی می شدند . تحقیقات نشان می دهد به ازای هر نفر در سال 10 لیتر اسید در صنایع و ساختمان ها مصرف می شود . با محاسبه حجم اسید مصرف شده ،می توان در مورد مخاطرات آلوده سازی محیط زیست با اسید ، جدا نگران شد ، به ویژه در کشور نیمه خشکی چون ایران ، اهمیت و ارزش اقتصادی آب بسیار بالاتر از سایر مواد و حتی نفت و گاز خواهد بود. بنابراین لازم است مسئولان صنعتی و زیست محیطی کشور نسبت به آثار مخرب فعالیت های اسید شویی رسوب در صنایع و ساختمان ها واکنش مناسب و سریع نشان دهند .
صنعت نفت و رسوب
صنعت نفت ، گاز و پتروشیمی کشور در اثر رسوب آب خسارات سنگینی را متحمل می شود که با استفاده از این فن آوری پیشرفته ملی می توان صرفه جویی بزرگی را به عمل آورد . مهندس صفایی در پایان می گوید : به رغم همدلی ها و قول های مساعد مسئولان محترم ، متاسفانه روند توسعه و گسترش این فن آوری در این مجموعه عظیم ملی بسیار کند و آهسته است. با توجه به ابعاد مفید و متنوع این فن آوری ، حمایت مسئولان بلند پایه ، مدیران فنی و پشتیبانی می تواند این مجموعه عظیم را از آثار سودمند و مفید دستاورد علمی بهره مند سازد و صنعت نفت کشور را دراین زمینه از فن آوری خارجی بی نیاز سازد.