شکل‌گیری بازار هنر معاصر در منطقه - ۵ بهمن ۹۱
محمد‌هادی عبداللهی
در طول یک قرن اخیر کشورهای خاورمیانه، مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را تجربه کرده‌اند. می‌توان گفت جنگ، نفت، استعمار، استثمار، استبداد، نهضت‌های آزادی‌بخش و انقلاب، کلید واژه‌های مشترک تاریخِ کشورهای این منطقه است. از همین رو هنر مدرن و معاصر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کاملا متاثر از وقایع تاریخی و سیاسی ۱۰۰ سال گذشته است. در عین حال باید به موضوعاتی چون استقلال، آزادی، ناسیونالیسم، هویت و مسائل زنان و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد که در طول قرن اخیر جزو مباحث روشنفکران کشورهای منطقه بوده است.
در طول یک قرن اخیر کشورهای خاورمیانه، مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را تجربه کرده‌اند. می‌توان گفت جنگ، نفت، استعمار، استثمار، استبداد، نهضت‌های آزادی‌بخش و انقلاب، کلید واژه‌های مشترک تاریخِ کشورهای این منطقه است. از همین رو هنر مدرن و معاصر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کاملا متاثر از وقایع تاریخی و سیاسی ۱۰۰ سال گذشته است. در عین حال باید به موضوعاتی چون استقلال، آزادی، ناسیونالیسم، هویت و مسائل زنان و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد که در طول قرن اخیر جزو مباحث روشنفکران کشورهای منطقه بوده است.
محمد‌هادی عبداللهی
در طول یک قرن اخیر کشورهای خاورمیانه، مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را تجربه کرده‌اند. می‌توان گفت جنگ، نفت، استعمار، استثمار، استبداد، نهضت‌های آزادی‌بخش و انقلاب، کلید واژه‌های مشترک تاریخِ کشورهای این منطقه است. از همین رو هنر مدرن و معاصر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کاملا متاثر از وقایع تاریخی و سیاسی 100 سال گذشته است. در عین حال باید به موضوعاتی چون استقلال، آزادی، ناسیونالیسم، هویت و مسائل زنان و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد که در طول قرن اخیر جزو مباحث روشنفکران کشورهای منطقه بوده است. مطرح شدن این مباحث تحولات فرهنگی فشرده‌ای را با خود به همراه آورد. به عنوان مثال مواجهه سنت و مدرنیته، پرسش‌های متعددی را در حوزه، فرهنگ و سیاست برانگیخت. این مباحث نیز تاثیر بسزایی در هنر مدرن و معاصر منطقه داشته است. تنش‌های سیاسی و اقتصادی 30 سال اخیر در منطقه خاورمیانه باعث شد که کشورهای مصر، سوریه، عراق، لبنان سایر کشورها از منظر اقتصادی و اجتماعی دچار رکود شوند. شکست اعراب به رهبری مصر از اسرائیل در جنگ هفت روزه در اواخر دهه 60 میلادی، اشغال بخشی از خاک سوریه و جنگ داخلی لبنان و اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل، انقلاب ایران، حمله عراق به ایران و جنگ دو کشور در هشت سال، جنگ خلیج فارس، حمله آمریکا به افغانستان و عراق و جنگ‌های لبنان با اسرائیل از جمله اتفاقات مهم در این سه دهه است. کشورهای عراق، مصر، لبنان، سوریه و ایران مرکز فعالیت‌های هنری در منطقه خاورمیانه بودند که اتفاقات نام برده شده، امنیت اقتصادی این کشورها را بر هم زد و در نتیجه فعالیت‌های حمایتی دولت‌های این کشورها از هنر رو به افول گذاشت. از سوی دیگر کشورهایی نظیر قطر و امارات به دور از هر گونه کشمکش داخلی و خارجی شروع به فراهم آوردن زیر‌ساخت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌شان کردند. گرایش اقتصادی دولتمردان قطر و به ویژه امارات به بازار آزاد و بالا بردن روابط تجاری با کشورهای توسعه‌یافته باعث شد تا شهرهای دبی، ابوظبی و دوحه به مراکز قوی اقتصادی خاورمیانه در طول سه دهه گذشته تبدیل شوند. از اوایل دهه 1990 میلادی، امارات و قطر در راستای توسعه صنعت گردشگری و همچنین بالا بردن سطح فرهنگی جوامع خود، شروع به ساختن هتل‌ها و همچنین ایجاد زیر‌ساخت‌های فرهنگی نظیر ساخت موزه‌ها در کشورهایشان کردند. این سیاست‌ها توسط امیرنشین‌های این کشورها و خانواده‌هایشان مورد حمایت و پیگیری قرار گرفت. در نتیجه زیر‌ساخت‌های بسیاری برای حضور و فعالیت هنرمندان کشورهای منطقه طی سال‌های اخیر در این کشورها به وجود آمده است. هنرمندان نیز با توجه به شرایط آسان در تبادلات تجاری، حضور تاجران، گردشگران و... این مناطق را محیط مناسبی برای ارائه آثارشان دیدند.
در طول یک قرن اخیر کشورهای خاورمیانه، مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را تجربه کرده‌اند. می‌توان گفت جنگ، نفت، استعمار، استثمار، استبداد، نهضت‌های آزادی‌بخش و انقلاب، کلید واژه‌های مشترک تاریخِ کشورهای این منطقه است. از همین رو هنر مدرن و معاصر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کاملا متاثر از وقایع تاریخی و سیاسی 100 سال گذشته است. در عین حال باید به موضوعاتی چون استقلال، آزادی، ناسیونالیسم، هویت و مسائل زنان و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد که در طول قرن اخیر جزو مباحث روشنفکران کشورهای منطقه بوده است. مطرح شدن این مباحث تحولات فرهنگی فشرده‌ای را با خود به همراه آورد. به عنوان مثال مواجهه سنت و مدرنیته، پرسش‌های متعددی را در حوزه، فرهنگ و سیاست برانگیخت. این مباحث نیز تاثیر بسزایی در هنر مدرن و معاصر منطقه داشته است. تنش‌های سیاسی و اقتصادی 30 سال اخیر در منطقه خاورمیانه باعث شد که کشورهای مصر، سوریه، عراق، لبنان سایر کشورها از منظر اقتصادی و اجتماعی دچار رکود شوند. شکست اعراب به رهبری مصر از اسرائیل در جنگ هفت روزه در اواخر دهه 60 میلادی، اشغال بخشی از خاک سوریه و جنگ داخلی لبنان و اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل، انقلاب ایران، حمله عراق به ایران و جنگ دو کشور در هشت سال، جنگ خلیج فارس، حمله آمریکا به افغانستان و عراق و جنگ‌های لبنان با اسرائیل از جمله اتفاقات مهم در این سه دهه است. کشورهای عراق، مصر، لبنان، سوریه و ایران مرکز فعالیت‌های هنری در منطقه خاورمیانه بودند که اتفاقات نام برده شده، امنیت اقتصادی این کشورها را بر هم زد و در نتیجه فعالیت‌های حمایتی دولت‌های این کشورها از هنر رو به افول گذاشت. از سوی دیگر کشورهایی نظیر قطر و امارات به دور از هر گونه کشمکش داخلی و خارجی شروع به فراهم آوردن زیر‌ساخت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌شان کردند. گرایش اقتصادی دولتمردان قطر و به ویژه امارات به بازار آزاد و بالا بردن روابط تجاری با کشورهای توسعه‌یافته باعث شد تا شهرهای دبی، ابوظبی و دوحه به مراکز قوی اقتصادی خاورمیانه در طول سه دهه گذشته تبدیل شوند. از اوایل دهه 1990 میلادی، امارات و قطر در راستای توسعه صنعت گردشگری و همچنین بالا بردن سطح فرهنگی جوامع خود، شروع به ساختن هتل‌ها و همچنین ایجاد زیر‌ساخت‌های فرهنگی نظیر ساخت موزه‌ها در کشورهایشان کردند. این سیاست‌ها توسط امیرنشین‌های این کشورها و خانواده‌هایشان مورد حمایت و پیگیری قرار گرفت. در نتیجه زیر‌ساخت‌های بسیاری برای حضور و فعالیت هنرمندان کشورهای منطقه طی سال‌های اخیر در این کشورها به وجود آمده است. هنرمندان نیز با توجه به شرایط آسان در تبادلات تجاری، حضور تاجران، گردشگران و... این مناطق را محیط مناسبی برای ارائه آثارشان دیدند.
ارسال نظر