امیدوارم شاهد حذف واگذاری اتکایی اجباری باشیم
علی ضیایی، مدیرعامل بیمه سامان‌نظرات جالبی در خصوص صنعت بیمه و به ویژه بیمه اتکایی اجباری دارد که وی را در قامت یک منتقد اصلاح‌گر در این صنعت جلوه‌گر می‌سازد. به عقیده ضیایی سهم ۴۵ درصدی بیمه اتکایی اجباری در بیمه‌های زندگی فرمولی نارساست که با خصوصی‌سازی صنعت بیمه نامتجانس است. او نه تنها معتقد است این سهم باید حداکثر تا ۵ درصد کاهش یابد، بلکه در خصوص بازگشت تعرفه نیز به بیمه‌ها مخالفت دارد. با توجه به موضوع نوزدهمین همایش مبنی بر «راهکارهای توسعه بیمه‌های زندگی، چالش‌ها و فرصت‌ها» به نظر جنابعالی بیمه‌های زندگی در کشورمان از منظر مسوولان و مردم چه جایگاهی دارد؟
در سالهای اولیه معرفی بیمه‌های زندگی توسط شرکت‌های بیمه به کشور تلاش زیادی توسط شرکت‌های بیمه و شبکه فروش صرف شد تا این محصول و فواید آن به هموطنانمان توضیح داده شود.
در سالهای اولیه معرفی بیمه‌های زندگی توسط شرکت‌های بیمه به کشور تلاش زیادی توسط شرکت‌های بیمه و شبکه فروش صرف شد تا این محصول و فواید آن به هموطنانمان توضیح داده شود.
علی ضیایی، مدیرعامل بیمه سامان‌نظرات جالبی در خصوص صنعت بیمه و به ویژه بیمه اتکایی اجباری دارد که وی را در قامت یک منتقد اصلاح‌گر در این صنعت جلوه‌گر می‌سازد. به عقیده ضیایی سهم 45 درصدی بیمه اتکایی اجباری در بیمه‌های زندگی فرمولی نارساست که با خصوصی‌سازی صنعت بیمه نامتجانس است. او نه تنها معتقد است این سهم باید حداکثر تا 5 درصد کاهش یابد، بلکه در خصوص بازگشت تعرفه نیز به بیمه‌ها مخالفت دارد. با توجه به موضوع نوزدهمین همایش مبنی بر «راهکارهای توسعه بیمه‌های زندگی، چالش‌ها و فرصت‌ها» به نظر جنابعالی بیمه‌های زندگی در کشورمان از منظر مسوولان و مردم چه جایگاهی دارد؟
در سالهای اولیه معرفی بیمه‌های زندگی توسط شرکت‌های بیمه به کشور تلاش زیادی توسط شرکت‌های بیمه و شبکه فروش صرف شد تا این محصول و فواید آن به هموطنانمان توضیح داده شود. لیکن با افزایش تعداد شبکه فروش شرکت‌های بیمه و فعالیت شرکت‌های مختلف در این رشته و ارتقای سطح آگاهی جامعه از بیمه‌های زندگی، اکنون شاهد این هستیم که بیمه گذاران به صورت مستقیم با شعب و نمایندگی‌های شرکت‌های بیمه تماس گرفته و در خواست اطلاعات بیشتری در مورد این محصول می‌کنند. این امر نشاندهنده این است که زحمات صنعت بیمه کشور، چه در بیمه مرکزی ج.ا.ا. و چه در شرکت‌های بیمه و شبکه فروش به ثمر رسیده است.
اگر چه توسعه بیمه‌های زندگی در کشور به تدریج و به دشواری انجام می‌شود، لیکن تمرکز صحیح بیمه مرکزی ج.ا.ا. بر این محصول در نهایت باعث گردش چرخ رشد این نوع بیمه و محصولات اندوخته ساز بیمه‌ای در کشور خواهد شد.
برای توسعه آن تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در بیمه مرکزی برای توسعه بیمه‌های زندگی برنامه ریزی‌های مختلفی انجام شده که مهم‌ترین آن کاهش سهم اتکایی اجباری بیمه‌های زندگی به بیمه مرکزی از 50درصد به 45درصد در سال 91 و پس از آن کاهش 5درصد سالانه این سهم می‌باشد. اگرچه توقع شرکت‌های بیمه بیش از این بود و شرکت‌های بیمه بر این باور بودند که مسئولین ناظر بیش از این بلند نظر می‌باشند. حداقل می‌بایست مانند سایر رشته‌ها سهم اتکایی اجباری بیمه‌های زندگی در مرحله اول به 25درصد تقلیل می‌یافت.
البته نیاز به کاهش سهم اتکایی اجباری بیمه‌های زندگی، پس از انجام بررسی‌های دقیق اکچوئری مشخص شده است. بر اساس نتایجی که شرکت بیمه سامان از همکاری با مشاورین بین‌المللی در حوزه‌های اکچوئری به دست آورده، کاهش سهم اتکایی اجباری در محصول بیمه عمر و تشکیل سرمایه که تحت آیین‌نامه شماره ۶۸ شورایعالی بیمه طراحی شده باشد، بیشترین اثر را بر روی بهبود وضع این محصول و افزایش منافع بیمه گذار دارد. در واقع مقوله اتکایی در محصولات عمر اندوخته ساز فقط برای پوشش خطر فوت و پوشش‌های اضافه بیمه‌ای قابل انجام است و اتکایی اندوخته اصلا موضوعیت ندارد به این علت که اصلا ریسک بیمه‌ای متوجه اندوخته نیست.
اقدام مطلوب دیگری که در کشور در جهت توسعه بیمه‌های زندگی انجام شده است آئین نامه شماره 54 (نمایندگان فروش بیمه عمر) و آئین نامه جدید شماره 68 (آیین‌نامه بیمه‌های زندگی) نیز در راستای توسعه بیمه‌های زندگی در کشور توسط شورایعالی بیمه تصویب شده‌اند. شرکت‌های بیمه نیز تلاش می‌کنند تا فروش و کیفیت خدمات خود در رشته بیمه‌های عمر را ارتقاء دهند.
نمایندگان و کارگزاری‌ها نیز زحمات زیادی برای افزایش فروش بیمه‌های زندگی در کشور کشیده اند و همچنین سمینارهای مختلفی در کشور برای آموزش تکنیکهای جدید فروش بیمه‌های عمر برگزار شده است.
چالش اصلی توسعه بیمه‌های زندگی به ویژه بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه چیست؟
فرآیند بیمه عمر، یک فرآیند پیچیده است که می‌بایست بصورت کاملاً علمی به آن نگاه شود. توسعه بیمه‌های زندگی با برنامه ریزی و با انجام مجموعه‌ای از اقدامات میسر می‌شود که می‌بایست به تمامی آنها با دقت و مدیریت قوی پرداخت تا هدف محقق شود. بنظر من اقداماتی که برای ارائه صحیح بیمه‌های زندگی لازم است انجام شود به قرار ذیل می‌باشند که عدم انجام هر یک از آنها چالش برای توسعه بیمه‌های زندگی علی الخصوص بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه در کشور ایجاد می‌کند:
مقوله بازاریابی (Marketing) در بیمه‌های عمر بصورت جدی می‌بایست انجام شود. در واقع شرکت‌های بیمه باانجام تحقیقات و تحلیل آماری مبتنی بر روشهای علمی‌می‌بایست نیازهای واقعی جامعه را در حوزه تأمین و رفاه اجتماعی شناسایی کنند و بر اساس آن محصولاتی طراحی کنند و یا محصولات جاری را بگونه‌ای تکوین و یا ساده سازی نمایند تا محصولات و کانالها و روشهای ارائه آنها منطبق با نیاز جامعه باشد.
فروش (Sales) بیمه عمر نیاز به پیشرفته ترین و به روز ترین دانش و تکنیکهای فروش دارد. در همه کشورهای دنیا شبکه فروش بیمه‌های عمر به صورت گسترده‌ای فعالیت می‌کنند و از روشها و تکنیکهای نوین و خلاقانه‌ای برای توسعه فروش این محصول استفاده می‌کنند. لیکن در عین حال شبکه فروش بیمه‌های عمر تحت نظارت شدید نهادهای ناظر فعالیت می‌کنند تا موازین اخلاق حرفه‌ای و رعایت حقوق بیمه گذاران و بیمه شدگان کاملاً رعایت شود. البته در عمل این به معنی محدود کردن فعالیت نمایندگان و کارگزاران بیمه نمی‌باشد، بلکه با توجه به اهمیت این فعالیت و نقش مهمی‌که شبکه فروش شرکت‌های بیمه در ایجاد اعتماد به محصولات بیمه در جامعه ایجاد می‌کنند، این نظارت‌ها می‌بایست اعمال شوند.
کارشناسی ریسک زندگی و صدور بیمه‌های عمر (Underwriting) یکی از پیچیده ترین مقوله‌های مدیریت ریسک در صنعت بیمه است که با توجه به پیشرفت و تحول در علم پزشکی، می‌بایست کاملاً بصورت علمی‌به آن نگاه شود. معمولاً در دنیا شرکت‌های بیمه اتکایی خدمات متنوعی در حوزه کارشناسی ریسک بیمه‌های زندگی ارائه می‌کنند که با توجه به اینکه اتکایی بیمه‌های زندگی در کشور ما صرفاً به بیمه مرکزی انجام می‌شود، شرکت‌های بیمه هر کدام خود روشهایی برای کارشناسی ریسک ابداع کرده اند که عدم استفاده کامل از داده‌های آماری و عدم اعمال علوم و فنون به روز پزشکی باعث کاهش دقت این کارشناسی‌ها می‌شود. اگرچه این موضوع، با توجه به بلند مدت بودن قراردادهای بیمه‌های زندگی، اثر خود را در سالهای آتی نشان خواهد داد.
خدمات پس از فروش بیمه‌های عمر، با توجه به حجم عملیات مرتبط به آن، از وصول و ثبت حق بیمه‌گرفته تا ارائه گزارشهای سالانه به بیمه گذاران و صدور الحاقیه‌های مختلف با توجه به نیاز بیمه گذاران، نیاز به استقرار سیستمهای کارآمد و دقیق و استفاده از آخرین روشها و تکنیکهای مدیریت عملیات (Operation Management) دارد.
هماهنطور که مستحضرید، بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه، یک محصول سرمایه گذاری است که حق بیمه‌های بیمه گذاران را دریافت نموده و از جانب ایشان بصورت تخصصی این منابع را سرمایه گذاری می‌نماید. مقوله مدیریت سرمایه گذاری (Investment Management) مقوله علمی‌و تخصصی دیگری است که شرکت‌های بیمه برای صیانت از سرمایه‌های بیمه گذاران می‌بایست به آن توجه ویژه داشته باشند تا بتوانند نه تنها ارزش اندوخته‌های بیمه گذاران را حفظ نمایند بلکه در طول مدت بیمه نامه سود سرمایه گذاری متناظر با میزان ریسک پذیری (Risk Aversion) ایشان را نیز تأمین کنند.
بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه (Universal Life Insurance) قراردادهایی بلند مدت می‌باشند که به عنوان مثال تا ده سال برای شرکت بیمه تعهد ایجاد می‌کند. به همین علت یکی از مهم تریم مواردی که یک شرکت بیمه با صدور این نوع بیمه نامه به آن می‌بایست توجه کند توانایی ایفا تعهدات شرکت بیمه است. شرکت‌های بیمه‌ای که در محصولات اندوخته ساز و یا عمر و تشکیل سرمایه فعالیت می‌کنند، با صدور این بیمه نامه جداولی را به بیمه گذاران ارائه می‌کنند که تعهدات شرکت بیمه را تا ده سال مشخص می‌کند. اگر نگاه دقیقی به این تعهدات داشته باشیم متوجه این موضوع می‌شویم که حجم این تعهدات در بلند مدت (به عنوان مثال ده سال) بصورت چشم گیری افزایش می‌یابد و تجمیع این تعهدات در قالب پرتفوی زندگی شرکت‌های بیمه، در کلان تعهدات شرکت‌های بیمه را بصورت جدی افزایش می‌دهد. یکی از اصلی ترین وظایف شرکت‌های بیمه مدیریت کردن این تعهدات است تا در زمانی که ذینعان بیمه نامه‌های زندگی نیاز به دریافت منافع بیمه نامه از شرکت بیمه دارند (مثلاً در زمانی بازنشستگی، نیاز به دریافت وام، بروز امراض خاص، فوت، نقص عضو و یا از کار افتادگی و ...)، شرکت بیمه توانایی بازپرداخت را داشته باشد. مدیریت این تعهدات صرفاً از طریق انجام محاسبات بیمه (Actuary) قابل انجام است. هیأت مدیره شرکت‌های بیمه، همانگونه که به عنوان یک شرکت تجاری گزارش سالانه و صورتهای مالی حسابرسی شده به سهامداران خود، بیمه مرکزی و سازمان بورس ارائه می‌کنند، می‌بایست گزارشات سودآوری محصولات (Profit Testing)، نحوه نرخ و ذخایر (Rating and Reserving) و کفایت سرمایه (Capital Adequacy) را نیز ارائه کنند. چراکه عملکرد یک شرکت بیمه، با توجه به تعهدات بلند مدتی که دارد، با یک گزارش صورتهای مالی سالانه، قابل ارزیابی نیست.
و در نهایت انجام کلیه مواردی که ذکر شد بدون در اختیار داشتن نیروی انسانی کارآمد، زبده و متعهد، که اصلی ترین دارایی هر شرکت بیمه هستند، امکان پذیر نخواهد بود. به همین علت مدیریت منابع انسانی (Human Resources Management) در یک شرکت بیمه می‌بایست از آخرین و بروز ترین روشهای علمی‌در این حوزه بهره بگیرید تا با استقرار روشها آموزشی (Training) و مربی گری (Coaching)، بتواند در جذب، ارتقاء سطح دانش و کیفیت عملکرد و نگهداری نیروهای انسانی موفق باشد.
مواردی که به آن اشاره شد همگی دارای اهمیت هستند و هماهنطور که قبلاً نیز گفته شد برای توسعه بیمه‌های زندگی به همه آنها در عین حال می‌بایست پرداخت. توسعه بیمه‌های زندگی با یک و یا دو اقدام محقق نمی‌شود. بیمه‌های زندگی یک فرآیند پیچیده است و می‌بایست کلیه اقدامات بصورت همزمان انجام و مدیریت شوند.
مدیریت یک فرآیند بیمه زندگی، بدون در نظر گرفتن هر یک از موارد فوق منجر به چالش در توسعه این محصول در کشور می‌شود.
شرکت بیمه سامان در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است؟
شرکت بیمه سامان با تجربه‌ای که در ارائه بیمه‌های زندگی از بدو خصوص سازی در کشور کسب کرده است، و با شناختی که از این محصول به تبع تجربه فعالیت و تحقیقات در سایر کشورهای دنیا کسب نموده، نیازهای توسعه‌ای بیمه‌های عمر را به گونه‌ای که بصورت خلاصه در فوق تشریح شد، شناسایی کرده و استراتژی‌های شرکت را بر این مبنا پایه ریزی نموده است. این استراتژی‌ها منجر به برنامه‌های عملیاتی شده است که شرکت بیمه سامان در قالب برنامه پنج ساله راهبردی خود (1390-1394) مشغول اجرا یک به یک آنهاست.
در شرکت بیمه سامان مدیریت توسعه بازار با هدف بازاریابی (Marketing)و شناخت نیاز مردم کشورمان و راههای رفع این نیاز توسط شرکت بیمه سامان، بیش از یک سال است که راه اندازی شده است.
این شرکت همواره سعی دارد که جایگاه شبکه فروش را در صنعت بیمه هر چه بیشتر ارتقاء داده تا حدی که نمایندگان شرکت را در تصمیم گیری‌های حوزه فروش شریک نماید. منشور رفتار حرفه‌ای در شرکت بیمه سامان تدوین شده و در دوره‌های آموزشی اولیه و مستمر به همکاران آموزش داده می‌شود. برنامه‌های فرهنگی برای ارتقاء فرهنگ سازمانی و نهادینه کردن رفتار حرفه‌ای و مشتری مدارانه بصورت مستمر در حال اجرا می‌باشد.
شرکت بیمه سامان از سال ۸۹ با شرکت مشاور در خارج از کشور قرارداد همکاری امضاء نموده و با کمک این شرکت و سرمایه گذاری بر روی نیروه‌های متخصص، دانش فنی در حوزه اکچوئری و محاسبات بیمه و ارزیابی و کارشناسی ریسکهای زندگی (Underwriting) را طبق روشهای روز دنیا و بصورت بومی‌شده در شرکت ایجاد نموده است.
شرکت بیمه سامان دارای متخصص ترین تیم کارشناسی بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه در کشور می‌باشد. این همکاران با بهره گیری از تجربه‌ای که طی این چند سال در دپارتمان بیمه‌های اندوخته ساز تجمیع شده، سعی در پیاده سازی اجرا عملیات کارشناسی بیمه‌های زندگی منطبق با استانداردهای روز دنیا دارند.
اکچوئرهای شرکت بیمه سامان در حال گذراندن آزمونهای حرفه‌ای این رشته توسط مؤسسه معتبر بین المللی SOA) Society of Actuary) می‌باشند و تا کنون بیش از نیمی از آزمونهای مورد نیاز برای دریافت گواهینامه رسمی‌از این مؤسسه را با موفقیت پشت سر گذاشته اند.
شرکت بیمه سامان به نیروهای انسانی همواره به عنوان یک سرمایه نگاه داشته و با استقرار مدیریت منابع انسانی سعی در پیاده سازی جدیدترین روشهای توسعه نیروهای انسانی دارد.
برای بهینه کردن روشهای اجرای کار در شرکت، کلیه فرآیندها در شرکت مستند شده و با پایش آنها روشهای اجرا کار و ارائه خدمات در بیمه سامان، منطبق با نیازهای روز اقتصاد و جامعه، بصورت مستمر در حال بهبود می‌باشد.
محصول بیمه عمر و تشکیل سرمایه شرکت بیمه سامان به عنوان تنها محصولی است که در کشور با چند صندوق سرمایه گذاری ارائه می‌شود. بیمه گذاران بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه، بر اساس میزان ریسک پذیری خود، می‌توانند یکی از صندوقهای سرمایه گذاری با نرخ سود تضمین شده را انتخاب کنند. به عنوان مثال اگر یک بیمه گذار تمایل به تقبل ریسک در سرمایه گذاری ندارد می‌تواند محصول بیمه عمر و تشکیل سرمایه با ریسک کم را انتخاب کند و اگر بیمه گذاری تمایل به پذیرش ریسک داشته باشد می‌تواند صندوق سرمایه گذاری پر ریسک را انتخاب کند. نرخ تضمین شده صندوق پر ریسک شرکت بیمه سامان 12درصد می‌باشد لیکن نرخ قطعی که سال گذشته (سال 90) به اندوخته بیمه گذاران این محصول تعلق گرفته و به واقع به حساب اندوخته ایشان واریز شده است 25درصد می‌باشد. شرکت بیمه سامان با همکاری بانک سامان اندوخته‌های بیمه نامه‌های عمر و تشکیل سرمایه را توسط متخصصین سرمایه گذاری بانک سامان مدیریت می‌نماید و تا بحال توانسته یکی از بیشترین نرخ‌های قطعی را در کشور به بیمه گذاران بیمه نامه‌های عمر پرداخت نماید.
موارد مذکور خلاصه‌ای از اقداماتی است که شرکت بیمه سامان در راستای توسعه بیمه‌های زندگی انجام داده است. لیکن فعالیتهای شرکت بیمه سامان محدود به این رشته نبوده و این شرکت با ارتقاء سطح فعالیت در تمامی‌رشته‌های بیمه‌ای تلاش می‌نماید مسئولیت خود را در توسعه صنعت بیمه و افزایش ضریب نفوذ آن در کشور ایفا کند.
لطفاً در خصوص عملکرد بیمه سامان در سال ۱۳۹۱ توضیح دهید؟
شرکت بیمه سامان در سال 91 مطابق سالهای گذشته، برنامه‌های استراتژیکی را که از قبل برای دستیابی به اهداف کلان شرکت طرح ریزی نموده است اجرا می‌کند. عملکرد شش ماهه اول سال 1391 نشانگر 79درصد رشد در درآمد حق بیمه نسبت به مدت مشابه سال گذشته می‌باشد. شرکت بیمه سامان با برنامه ریزی‌هایی که نموده توانسته در شش ماهه اول سال 91 حق بیمه‌ای به میزان 834 میلیارد ریال تولید کند. خسارت پرداختی شرکت در این مدت 282 میلیارد ریال بوده است.
شرکت بیمه سامان جزو شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌باشد و نماد این شرکت در فرابورس فعال بوده و سهام آن معامله می‌شود. گزارشات دوره‌ای ارائه شده به سازمان بورس، که در اختیار عموم جامعه می‌باشد، مؤید توانایی مالی و شفافیت عملکرد شرکت بیمه سامان است.
شرکت بیمه سامان، در راستای سیاستهای بیمه مرکزی ج.ا.ا.، در سال جاری یک مرحله افزایش سرمایه خواهد داشت تا با این کار توان ریسک پذیری شرکت را افزایش داده و همچنین نقش موثر در ارتقاء ظرفیت ریسک پذیری کشور داشته باشد.
آیا جنابعالی با تعلیق آزادسازی و بازگشت نظام تعرفه موافق هستید؟ چرا؟
آزادسازی تعرفه در صنعت بیمه کشور با هدف و دلایل درستی انجام شد. لیکن بعلت سرعت در اجرا، ابزارهایی که برای پیاده سازی یک سیستم نظارتی مبتنی بر نظامی‌غیر از تعرفه لازم است، بصورت کامل شکل نگرفت. از این رو قطعاً نظام نظارتی جاری بر صنعت بیمه نیاز به بازنگری و اصلاح دارد. لیکن بنظر من این اصلاح می‌بایست از نوع پیشرفت و توسعه باشد و نه بازگشت به عقب.
اگر بخواهیم بیشتر در مورد ابزارهای لازم برای توسعه نظارت توسط بیمه مرکزی ج.ا.ا. بر صنعت بیمه صحبت کنیم، باید گفت که اقدامات خوبی در این خصوص در حال اجرا می‌باشد: آئین نامه توانگری مالی یکی از ابزارهای درست نظارتی است. لیکن این آئین نامه به تازگی به شرکت‌های بیمه ابلاغ شده و تنها یک دوره از اجرا آن می‌گذرد. هنوز زمان لازم است تا اثربخشی این آئین نامه مشخص شود تا بر اساس آن اصلاحات و تغییرات احتمالی بر روی آن انجام شود.
آئین نامه اکچوئری نیز توسط بیمه مرکزی در حال تهیه است تا به شورایعالی بیمه پیشنهاد شود. اجرا این آئین نامه نیز در واقع به مقوله اکچوئری در کشور رسمیت خواهد داد که شاید این موضوع اصلی ترین اقدام جهت پیاده سازی روش نظارتی علمی‌در کشور است. بیمه فن پیچیده ایست و فعالان در صنعت بیمه می‌بایست به علم و دانش لازم برای فعالیت در این صنعت مجهز باشند. قطعاً هر اقدام غیر علمی‌در این صنعت و بخصوص در حوزه نظارتاگر مخرب نباشد، اثربخشی لازم را نخواهد داشت.
صنعت بیمه باید توان بیشتری برای یادگیری روشهای نظارت در کشور صرف کند. در این راه باید از تجارب سایر کشورها بهره بگیریم. در وضعیت جاری برای ما شایسته نیست که چرخ را دوباره اختراع کنیم. نظارت در صنعت بیمه در دنیا بسیار پیشرفت کرده و به همین دلیل اتخاذ روشهای سعی و خطا باعث عقب افتادگی و عدم پیشرفت این صنعت در کشور می‌شود. اگر ما برای پیشرفت کشورمان نیاز به ابزار داریم و این ابزارها در دسترس می‌باشد، چرا باید وقت و انرژی و منابع ارزشمند کشور را صرف ساختن آن ابزارها کنیم. ما تخصصمان را باید در بومی‌سازی ابزارها بکار ببریم.
تب تشکیل بیمه مرکزی یا نظارت در اکثرکشورها در اواخر دهه چهل اوج گرفت که بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران هم در سال 1350 تشکیل گردید . دیری نپایید که اکثر کشورها متوجه شدند که نهاد نظارتی نمی‌تواند هم شریک شرکت‌های بیمه باشد و هم بر فعالیت ایشان نظارت کند. به همین جهت کشورها بتدریج شروع به کاهش اتکائی اجباری نمودند که در حال حاضر من سازمان ناظری در هیچ کجای دنیا سراغ ندارم که بیشتر از 5درصد اتکائی اجباری داشته باشد.
اگرچه در مورد رشته‌ای مانند بیمه شخص ثالث اتومبیل که حق بیمه آنرا دولت تعیین می‌کند شرکت‌های بیمه ایرانی حاضر به واگذاری ۱۰۰درصد حق بیمه بصورت اتکایی اجباری می‌باشد مگر اینکه نرخ حق بیمه این رشته نیز مانند سایر رشته‌ها به شرکت‌های بیمه واگذار گردد.
در جمع بندی و در جواب به سؤال شما باید گفت که بازگشت تعرفه در واقع غیر ممکن بوده و عمل پسندیده‌ای نیست. تعرفه و اتکایی اجباری دو چیز منسوخ شده هستند.
امیدوارم که مسئولین همانطور که تعرفه را هر چند دیر هنگام حذف نمودند حداقل تا پایان سال جاری شاهد حذف اتکایی اجباری نیز باشیم.
در سالهای اولیه معرفی بیمه‌های زندگی توسط شرکت‌های بیمه به کشور تلاش زیادی توسط شرکت‌های بیمه و شبکه فروش صرف شد تا این محصول و فواید آن به هموطنانمان توضیح داده شود. لیکن با افزایش تعداد شبکه فروش شرکت‌های بیمه و فعالیت شرکت‌های مختلف در این رشته و ارتقای سطح آگاهی جامعه از بیمه‌های زندگی، اکنون شاهد این هستیم که بیمه گذاران به صورت مستقیم با شعب و نمایندگی‌های شرکت‌های بیمه تماس گرفته و در خواست اطلاعات بیشتری در مورد این محصول می‌کنند. این امر نشاندهنده این است که زحمات صنعت بیمه کشور، چه در بیمه مرکزی ج.ا.ا. و چه در شرکت‌های بیمه و شبکه فروش به ثمر رسیده است.
اگر چه توسعه بیمه‌های زندگی در کشور به تدریج و به دشواری انجام می‌شود، لیکن تمرکز صحیح بیمه مرکزی ج.ا.ا. بر این محصول در نهایت باعث گردش چرخ رشد این نوع بیمه و محصولات اندوخته ساز بیمه‌ای در کشور خواهد شد.
برای توسعه آن تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در بیمه مرکزی برای توسعه بیمه‌های زندگی برنامه ریزی‌های مختلفی انجام شده که مهم‌ترین آن کاهش سهم اتکایی اجباری بیمه‌های زندگی به بیمه مرکزی از 50درصد به 45درصد در سال 91 و پس از آن کاهش 5درصد سالانه این سهم می‌باشد. اگرچه توقع شرکت‌های بیمه بیش از این بود و شرکت‌های بیمه بر این باور بودند که مسئولین ناظر بیش از این بلند نظر می‌باشند. حداقل می‌بایست مانند سایر رشته‌ها سهم اتکایی اجباری بیمه‌های زندگی در مرحله اول به 25درصد تقلیل می‌یافت.
البته نیاز به کاهش سهم اتکایی اجباری بیمه‌های زندگی، پس از انجام بررسی‌های دقیق اکچوئری مشخص شده است. بر اساس نتایجی که شرکت بیمه سامان از همکاری با مشاورین بین‌المللی در حوزه‌های اکچوئری به دست آورده، کاهش سهم اتکایی اجباری در محصول بیمه عمر و تشکیل سرمایه که تحت آیین‌نامه شماره ۶۸ شورایعالی بیمه طراحی شده باشد، بیشترین اثر را بر روی بهبود وضع این محصول و افزایش منافع بیمه گذار دارد. در واقع مقوله اتکایی در محصولات عمر اندوخته ساز فقط برای پوشش خطر فوت و پوشش‌های اضافه بیمه‌ای قابل انجام است و اتکایی اندوخته اصلا موضوعیت ندارد به این علت که اصلا ریسک بیمه‌ای متوجه اندوخته نیست.
اقدام مطلوب دیگری که در کشور در جهت توسعه بیمه‌های زندگی انجام شده است آئین نامه شماره 54 (نمایندگان فروش بیمه عمر) و آئین نامه جدید شماره 68 (آیین‌نامه بیمه‌های زندگی) نیز در راستای توسعه بیمه‌های زندگی در کشور توسط شورایعالی بیمه تصویب شده‌اند. شرکت‌های بیمه نیز تلاش می‌کنند تا فروش و کیفیت خدمات خود در رشته بیمه‌های عمر را ارتقاء دهند.
نمایندگان و کارگزاری‌ها نیز زحمات زیادی برای افزایش فروش بیمه‌های زندگی در کشور کشیده اند و همچنین سمینارهای مختلفی در کشور برای آموزش تکنیکهای جدید فروش بیمه‌های عمر برگزار شده است.
چالش اصلی توسعه بیمه‌های زندگی به ویژه بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه چیست؟
فرآیند بیمه عمر، یک فرآیند پیچیده است که می‌بایست بصورت کاملاً علمی به آن نگاه شود. توسعه بیمه‌های زندگی با برنامه ریزی و با انجام مجموعه‌ای از اقدامات میسر می‌شود که می‌بایست به تمامی آنها با دقت و مدیریت قوی پرداخت تا هدف محقق شود. بنظر من اقداماتی که برای ارائه صحیح بیمه‌های زندگی لازم است انجام شود به قرار ذیل می‌باشند که عدم انجام هر یک از آنها چالش برای توسعه بیمه‌های زندگی علی الخصوص بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه در کشور ایجاد می‌کند:
مقوله بازاریابی (Marketing) در بیمه‌های عمر بصورت جدی می‌بایست انجام شود. در واقع شرکت‌های بیمه باانجام تحقیقات و تحلیل آماری مبتنی بر روشهای علمی‌می‌بایست نیازهای واقعی جامعه را در حوزه تأمین و رفاه اجتماعی شناسایی کنند و بر اساس آن محصولاتی طراحی کنند و یا محصولات جاری را بگونه‌ای تکوین و یا ساده سازی نمایند تا محصولات و کانالها و روشهای ارائه آنها منطبق با نیاز جامعه باشد.
فروش (Sales) بیمه عمر نیاز به پیشرفته ترین و به روز ترین دانش و تکنیکهای فروش دارد. در همه کشورهای دنیا شبکه فروش بیمه‌های عمر به صورت گسترده‌ای فعالیت می‌کنند و از روشها و تکنیکهای نوین و خلاقانه‌ای برای توسعه فروش این محصول استفاده می‌کنند. لیکن در عین حال شبکه فروش بیمه‌های عمر تحت نظارت شدید نهادهای ناظر فعالیت می‌کنند تا موازین اخلاق حرفه‌ای و رعایت حقوق بیمه گذاران و بیمه شدگان کاملاً رعایت شود. البته در عمل این به معنی محدود کردن فعالیت نمایندگان و کارگزاران بیمه نمی‌باشد، بلکه با توجه به اهمیت این فعالیت و نقش مهمی‌که شبکه فروش شرکت‌های بیمه در ایجاد اعتماد به محصولات بیمه در جامعه ایجاد می‌کنند، این نظارت‌ها می‌بایست اعمال شوند.
کارشناسی ریسک زندگی و صدور بیمه‌های عمر (Underwriting) یکی از پیچیده ترین مقوله‌های مدیریت ریسک در صنعت بیمه است که با توجه به پیشرفت و تحول در علم پزشکی، می‌بایست کاملاً بصورت علمی‌به آن نگاه شود. معمولاً در دنیا شرکت‌های بیمه اتکایی خدمات متنوعی در حوزه کارشناسی ریسک بیمه‌های زندگی ارائه می‌کنند که با توجه به اینکه اتکایی بیمه‌های زندگی در کشور ما صرفاً به بیمه مرکزی انجام می‌شود، شرکت‌های بیمه هر کدام خود روشهایی برای کارشناسی ریسک ابداع کرده اند که عدم استفاده کامل از داده‌های آماری و عدم اعمال علوم و فنون به روز پزشکی باعث کاهش دقت این کارشناسی‌ها می‌شود. اگرچه این موضوع، با توجه به بلند مدت بودن قراردادهای بیمه‌های زندگی، اثر خود را در سالهای آتی نشان خواهد داد.
خدمات پس از فروش بیمه‌های عمر، با توجه به حجم عملیات مرتبط به آن، از وصول و ثبت حق بیمه‌گرفته تا ارائه گزارشهای سالانه به بیمه گذاران و صدور الحاقیه‌های مختلف با توجه به نیاز بیمه گذاران، نیاز به استقرار سیستمهای کارآمد و دقیق و استفاده از آخرین روشها و تکنیکهای مدیریت عملیات (Operation Management) دارد.
هماهنطور که مستحضرید، بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه، یک محصول سرمایه گذاری است که حق بیمه‌های بیمه گذاران را دریافت نموده و از جانب ایشان بصورت تخصصی این منابع را سرمایه گذاری می‌نماید. مقوله مدیریت سرمایه گذاری (Investment Management) مقوله علمی‌و تخصصی دیگری است که شرکت‌های بیمه برای صیانت از سرمایه‌های بیمه گذاران می‌بایست به آن توجه ویژه داشته باشند تا بتوانند نه تنها ارزش اندوخته‌های بیمه گذاران را حفظ نمایند بلکه در طول مدت بیمه نامه سود سرمایه گذاری متناظر با میزان ریسک پذیری (Risk Aversion) ایشان را نیز تأمین کنند.
بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه (Universal Life Insurance) قراردادهایی بلند مدت می‌باشند که به عنوان مثال تا ده سال برای شرکت بیمه تعهد ایجاد می‌کند. به همین علت یکی از مهم تریم مواردی که یک شرکت بیمه با صدور این نوع بیمه نامه به آن می‌بایست توجه کند توانایی ایفا تعهدات شرکت بیمه است. شرکت‌های بیمه‌ای که در محصولات اندوخته ساز و یا عمر و تشکیل سرمایه فعالیت می‌کنند، با صدور این بیمه نامه جداولی را به بیمه گذاران ارائه می‌کنند که تعهدات شرکت بیمه را تا ده سال مشخص می‌کند. اگر نگاه دقیقی به این تعهدات داشته باشیم متوجه این موضوع می‌شویم که حجم این تعهدات در بلند مدت (به عنوان مثال ده سال) بصورت چشم گیری افزایش می‌یابد و تجمیع این تعهدات در قالب پرتفوی زندگی شرکت‌های بیمه، در کلان تعهدات شرکت‌های بیمه را بصورت جدی افزایش می‌دهد. یکی از اصلی ترین وظایف شرکت‌های بیمه مدیریت کردن این تعهدات است تا در زمانی که ذینعان بیمه نامه‌های زندگی نیاز به دریافت منافع بیمه نامه از شرکت بیمه دارند (مثلاً در زمانی بازنشستگی، نیاز به دریافت وام، بروز امراض خاص، فوت، نقص عضو و یا از کار افتادگی و ...)، شرکت بیمه توانایی بازپرداخت را داشته باشد. مدیریت این تعهدات صرفاً از طریق انجام محاسبات بیمه (Actuary) قابل انجام است. هیأت مدیره شرکت‌های بیمه، همانگونه که به عنوان یک شرکت تجاری گزارش سالانه و صورتهای مالی حسابرسی شده به سهامداران خود، بیمه مرکزی و سازمان بورس ارائه می‌کنند، می‌بایست گزارشات سودآوری محصولات (Profit Testing)، نحوه نرخ و ذخایر (Rating and Reserving) و کفایت سرمایه (Capital Adequacy) را نیز ارائه کنند. چراکه عملکرد یک شرکت بیمه، با توجه به تعهدات بلند مدتی که دارد، با یک گزارش صورتهای مالی سالانه، قابل ارزیابی نیست.
و در نهایت انجام کلیه مواردی که ذکر شد بدون در اختیار داشتن نیروی انسانی کارآمد، زبده و متعهد، که اصلی ترین دارایی هر شرکت بیمه هستند، امکان پذیر نخواهد بود. به همین علت مدیریت منابع انسانی (Human Resources Management) در یک شرکت بیمه می‌بایست از آخرین و بروز ترین روشهای علمی‌در این حوزه بهره بگیرید تا با استقرار روشها آموزشی (Training) و مربی گری (Coaching)، بتواند در جذب، ارتقاء سطح دانش و کیفیت عملکرد و نگهداری نیروهای انسانی موفق باشد.
مواردی که به آن اشاره شد همگی دارای اهمیت هستند و هماهنطور که قبلاً نیز گفته شد برای توسعه بیمه‌های زندگی به همه آنها در عین حال می‌بایست پرداخت. توسعه بیمه‌های زندگی با یک و یا دو اقدام محقق نمی‌شود. بیمه‌های زندگی یک فرآیند پیچیده است و می‌بایست کلیه اقدامات بصورت همزمان انجام و مدیریت شوند.
مدیریت یک فرآیند بیمه زندگی، بدون در نظر گرفتن هر یک از موارد فوق منجر به چالش در توسعه این محصول در کشور می‌شود.
شرکت بیمه سامان در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است؟
شرکت بیمه سامان با تجربه‌ای که در ارائه بیمه‌های زندگی از بدو خصوص سازی در کشور کسب کرده است، و با شناختی که از این محصول به تبع تجربه فعالیت و تحقیقات در سایر کشورهای دنیا کسب نموده، نیازهای توسعه‌ای بیمه‌های عمر را به گونه‌ای که بصورت خلاصه در فوق تشریح شد، شناسایی کرده و استراتژی‌های شرکت را بر این مبنا پایه ریزی نموده است. این استراتژی‌ها منجر به برنامه‌های عملیاتی شده است که شرکت بیمه سامان در قالب برنامه پنج ساله راهبردی خود (1390-1394) مشغول اجرا یک به یک آنهاست.
در شرکت بیمه سامان مدیریت توسعه بازار با هدف بازاریابی (Marketing)و شناخت نیاز مردم کشورمان و راههای رفع این نیاز توسط شرکت بیمه سامان، بیش از یک سال است که راه اندازی شده است.
این شرکت همواره سعی دارد که جایگاه شبکه فروش را در صنعت بیمه هر چه بیشتر ارتقاء داده تا حدی که نمایندگان شرکت را در تصمیم گیری‌های حوزه فروش شریک نماید. منشور رفتار حرفه‌ای در شرکت بیمه سامان تدوین شده و در دوره‌های آموزشی اولیه و مستمر به همکاران آموزش داده می‌شود. برنامه‌های فرهنگی برای ارتقاء فرهنگ سازمانی و نهادینه کردن رفتار حرفه‌ای و مشتری مدارانه بصورت مستمر در حال اجرا می‌باشد.
شرکت بیمه سامان از سال ۸۹ با شرکت مشاور در خارج از کشور قرارداد همکاری امضاء نموده و با کمک این شرکت و سرمایه گذاری بر روی نیروه‌های متخصص، دانش فنی در حوزه اکچوئری و محاسبات بیمه و ارزیابی و کارشناسی ریسکهای زندگی (Underwriting) را طبق روشهای روز دنیا و بصورت بومی‌شده در شرکت ایجاد نموده است.
شرکت بیمه سامان دارای متخصص ترین تیم کارشناسی بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه در کشور می‌باشد. این همکاران با بهره گیری از تجربه‌ای که طی این چند سال در دپارتمان بیمه‌های اندوخته ساز تجمیع شده، سعی در پیاده سازی اجرا عملیات کارشناسی بیمه‌های زندگی منطبق با استانداردهای روز دنیا دارند.
اکچوئرهای شرکت بیمه سامان در حال گذراندن آزمونهای حرفه‌ای این رشته توسط مؤسسه معتبر بین المللی SOA) Society of Actuary) می‌باشند و تا کنون بیش از نیمی از آزمونهای مورد نیاز برای دریافت گواهینامه رسمی‌از این مؤسسه را با موفقیت پشت سر گذاشته اند.
شرکت بیمه سامان به نیروهای انسانی همواره به عنوان یک سرمایه نگاه داشته و با استقرار مدیریت منابع انسانی سعی در پیاده سازی جدیدترین روشهای توسعه نیروهای انسانی دارد.
برای بهینه کردن روشهای اجرای کار در شرکت، کلیه فرآیندها در شرکت مستند شده و با پایش آنها روشهای اجرا کار و ارائه خدمات در بیمه سامان، منطبق با نیازهای روز اقتصاد و جامعه، بصورت مستمر در حال بهبود می‌باشد.
محصول بیمه عمر و تشکیل سرمایه شرکت بیمه سامان به عنوان تنها محصولی است که در کشور با چند صندوق سرمایه گذاری ارائه می‌شود. بیمه گذاران بیمه‌های عمر و تشکیل سرمایه، بر اساس میزان ریسک پذیری خود، می‌توانند یکی از صندوقهای سرمایه گذاری با نرخ سود تضمین شده را انتخاب کنند. به عنوان مثال اگر یک بیمه گذار تمایل به تقبل ریسک در سرمایه گذاری ندارد می‌تواند محصول بیمه عمر و تشکیل سرمایه با ریسک کم را انتخاب کند و اگر بیمه گذاری تمایل به پذیرش ریسک داشته باشد می‌تواند صندوق سرمایه گذاری پر ریسک را انتخاب کند. نرخ تضمین شده صندوق پر ریسک شرکت بیمه سامان 12درصد می‌باشد لیکن نرخ قطعی که سال گذشته (سال 90) به اندوخته بیمه گذاران این محصول تعلق گرفته و به واقع به حساب اندوخته ایشان واریز شده است 25درصد می‌باشد. شرکت بیمه سامان با همکاری بانک سامان اندوخته‌های بیمه نامه‌های عمر و تشکیل سرمایه را توسط متخصصین سرمایه گذاری بانک سامان مدیریت می‌نماید و تا بحال توانسته یکی از بیشترین نرخ‌های قطعی را در کشور به بیمه گذاران بیمه نامه‌های عمر پرداخت نماید.
موارد مذکور خلاصه‌ای از اقداماتی است که شرکت بیمه سامان در راستای توسعه بیمه‌های زندگی انجام داده است. لیکن فعالیتهای شرکت بیمه سامان محدود به این رشته نبوده و این شرکت با ارتقاء سطح فعالیت در تمامی‌رشته‌های بیمه‌ای تلاش می‌نماید مسئولیت خود را در توسعه صنعت بیمه و افزایش ضریب نفوذ آن در کشور ایفا کند.
لطفاً در خصوص عملکرد بیمه سامان در سال ۱۳۹۱ توضیح دهید؟
شرکت بیمه سامان در سال 91 مطابق سالهای گذشته، برنامه‌های استراتژیکی را که از قبل برای دستیابی به اهداف کلان شرکت طرح ریزی نموده است اجرا می‌کند. عملکرد شش ماهه اول سال 1391 نشانگر 79درصد رشد در درآمد حق بیمه نسبت به مدت مشابه سال گذشته می‌باشد. شرکت بیمه سامان با برنامه ریزی‌هایی که نموده توانسته در شش ماهه اول سال 91 حق بیمه‌ای به میزان 834 میلیارد ریال تولید کند. خسارت پرداختی شرکت در این مدت 282 میلیارد ریال بوده است.
شرکت بیمه سامان جزو شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌باشد و نماد این شرکت در فرابورس فعال بوده و سهام آن معامله می‌شود. گزارشات دوره‌ای ارائه شده به سازمان بورس، که در اختیار عموم جامعه می‌باشد، مؤید توانایی مالی و شفافیت عملکرد شرکت بیمه سامان است.
شرکت بیمه سامان، در راستای سیاستهای بیمه مرکزی ج.ا.ا.، در سال جاری یک مرحله افزایش سرمایه خواهد داشت تا با این کار توان ریسک پذیری شرکت را افزایش داده و همچنین نقش موثر در ارتقاء ظرفیت ریسک پذیری کشور داشته باشد.
آیا جنابعالی با تعلیق آزادسازی و بازگشت نظام تعرفه موافق هستید؟ چرا؟
آزادسازی تعرفه در صنعت بیمه کشور با هدف و دلایل درستی انجام شد. لیکن بعلت سرعت در اجرا، ابزارهایی که برای پیاده سازی یک سیستم نظارتی مبتنی بر نظامی‌غیر از تعرفه لازم است، بصورت کامل شکل نگرفت. از این رو قطعاً نظام نظارتی جاری بر صنعت بیمه نیاز به بازنگری و اصلاح دارد. لیکن بنظر من این اصلاح می‌بایست از نوع پیشرفت و توسعه باشد و نه بازگشت به عقب.
اگر بخواهیم بیشتر در مورد ابزارهای لازم برای توسعه نظارت توسط بیمه مرکزی ج.ا.ا. بر صنعت بیمه صحبت کنیم، باید گفت که اقدامات خوبی در این خصوص در حال اجرا می‌باشد: آئین نامه توانگری مالی یکی از ابزارهای درست نظارتی است. لیکن این آئین نامه به تازگی به شرکت‌های بیمه ابلاغ شده و تنها یک دوره از اجرا آن می‌گذرد. هنوز زمان لازم است تا اثربخشی این آئین نامه مشخص شود تا بر اساس آن اصلاحات و تغییرات احتمالی بر روی آن انجام شود.
آئین نامه اکچوئری نیز توسط بیمه مرکزی در حال تهیه است تا به شورایعالی بیمه پیشنهاد شود. اجرا این آئین نامه نیز در واقع به مقوله اکچوئری در کشور رسمیت خواهد داد که شاید این موضوع اصلی ترین اقدام جهت پیاده سازی روش نظارتی علمی‌در کشور است. بیمه فن پیچیده ایست و فعالان در صنعت بیمه می‌بایست به علم و دانش لازم برای فعالیت در این صنعت مجهز باشند. قطعاً هر اقدام غیر علمی‌در این صنعت و بخصوص در حوزه نظارتاگر مخرب نباشد، اثربخشی لازم را نخواهد داشت.
صنعت بیمه باید توان بیشتری برای یادگیری روشهای نظارت در کشور صرف کند. در این راه باید از تجارب سایر کشورها بهره بگیریم. در وضعیت جاری برای ما شایسته نیست که چرخ را دوباره اختراع کنیم. نظارت در صنعت بیمه در دنیا بسیار پیشرفت کرده و به همین دلیل اتخاذ روشهای سعی و خطا باعث عقب افتادگی و عدم پیشرفت این صنعت در کشور می‌شود. اگر ما برای پیشرفت کشورمان نیاز به ابزار داریم و این ابزارها در دسترس می‌باشد، چرا باید وقت و انرژی و منابع ارزشمند کشور را صرف ساختن آن ابزارها کنیم. ما تخصصمان را باید در بومی‌سازی ابزارها بکار ببریم.
تب تشکیل بیمه مرکزی یا نظارت در اکثرکشورها در اواخر دهه چهل اوج گرفت که بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران هم در سال 1350 تشکیل گردید . دیری نپایید که اکثر کشورها متوجه شدند که نهاد نظارتی نمی‌تواند هم شریک شرکت‌های بیمه باشد و هم بر فعالیت ایشان نظارت کند. به همین جهت کشورها بتدریج شروع به کاهش اتکائی اجباری نمودند که در حال حاضر من سازمان ناظری در هیچ کجای دنیا سراغ ندارم که بیشتر از 5درصد اتکائی اجباری داشته باشد.
اگرچه در مورد رشته‌ای مانند بیمه شخص ثالث اتومبیل که حق بیمه آنرا دولت تعیین می‌کند شرکت‌های بیمه ایرانی حاضر به واگذاری ۱۰۰درصد حق بیمه بصورت اتکایی اجباری می‌باشد مگر اینکه نرخ حق بیمه این رشته نیز مانند سایر رشته‌ها به شرکت‌های بیمه واگذار گردد.
در جمع بندی و در جواب به سؤال شما باید گفت که بازگشت تعرفه در واقع غیر ممکن بوده و عمل پسندیده‌ای نیست. تعرفه و اتکایی اجباری دو چیز منسوخ شده هستند.
امیدوارم که مسئولین همانطور که تعرفه را هر چند دیر هنگام حذف نمودند حداقل تا پایان سال جاری شاهد حذف اتکایی اجباری نیز باشیم.
ارسال نظر