خودروهای هیبریدی و دیزلی در ایران آینده‌ای دارند؟ - ۲۹ تیر ۹۱
تابستان سال ۸۶ در حالی بنزین در ایران سهمیه‌بندی شد که در همین سال مردم کم‌کم به سمت صرفه‌جویی در مصرف بنزین گرایش پیدا کردند. مسئولین هم با تعریف یک سبد سوختی متنوع‌تر سعی کردند سوخت‌های پاک‌تر و به صرفه‌تری را جایگزین بنزینی کنند که قیمتش رو به فزونی بود . گاز، گازوئیل و برق سوخت‌هایی بود که در کنار بنزین در برنامه پنجم توسعه برای مصرف در نظر گرفته شد. اما همان‌طور که مشخص است هم اکنون بنزین و بعد از آن گاز در صدر جدول مصرف قرار دارند. البته این در صدر بودن دلایل خاص خود را دارد، که مهمترین آن‌ها نبود سوخت استاندارد و به دنبال آن عدم تولید خودروی دیزلی از سوی خودروسازان است، استفاده از برق نیز که هم اکنون جایگاه مشخصی در سبد سوختی کشور و همچنین برنامه ریزی خودروسازان و مسوولان به دلیل هزینه هنگفت ساخت ندارد. اما چیزی که در حال حاضر مهم به نظر می‌رسد این است که با وجود صحبت‌هایی که چند سالی است در رابطه با تولید خودروهای دیزلی و هیبریدی از مسئولان شنیده می‌شود، آیا امکان عملی شدن آن ها را طی سال‌های آینده فراهم می شود؟ و آیا روزی می‌رسد که در تهران شاهد رفت‌وآمد خودروهای دیزل و هیبرید که از دسته خودروهای پاک محسوب می‌شوند، باشیم؟
خواسته مسوولان برای صرفه جویی در مصرف بنزین و همچنین کاهش آلودگی هوا بر توسعه سوخت های پاکی است که کشورهای غربی طی دهه های گذشته از آن ها استفاده بهینه کرده اند .اما در ایران استفاده از سوخت های مذکور همیشه با اما و اگرهایی مواجه است . اینکه آیا زیرساخت های استفاده از این نوع خودروها، بموقع و موازی با تولید آنها ایجاد خواهد شد و یا اینکه آیا اصلا در شرایطی که پالایشگاه های کشور قادر به تولید گازوئیل استاندارد در حجمی وسیع نبوده و ایران واردکننده این سوخت به حساب می آید، قرار دادن گازوئیل در جایگاه دوم سبد سوخت اقدامی درست و منطقی است ، این ها سوالاتی است که کارشناسان و مسوولان پاسخ های متفاوتی در قبال آنها دارند .این درحالی است که شاید نتوان به طور قطع و یقین آینده خودروهای سواری دیزلی و هیبریدی را با توجه به تجربه نه چندان موفق گازسوزها در کشور پیش بینی کرد.
خودروهای دوگانه سوز در شرایطی مجوز تولید و ورود به بازار را در سطحی وسیع از مسوولان گرفتند که هر چند اوایل کار استقبال خوبی از آنها به عمل آمد، اما در ادامه هر چه تولیدشان افزایش یافت و تقاضا برای آنها زیاد شد، کمبود زیرساخت ها نیز بیشتر به چشم آمد و مشتریان و خودروسازان و حتی خود مسوولان نیز روز به روز از دوگانه سوزها فاصله گرفته و دور شدند.هم اکنون نیز تولید این نوع خودروها به کمترین تعداد خود طی چهار پنج ساله گذشته رسیده است. دولت در ابتدا با توجه به ذخایر عظیم گازی کشور قصد داشت گاز را به عنوان سوخت اول تثبیت کرده و سهم بنزین را بتدریج در سبد مصرفی خودروهای داخلی کمتر و کمتر کند، اما کمبود زیرساختی مهم و اساسی یعنی جایگاه سوخت گاز سبب شد مشتریان بتدریج از دوگانه سوزها فاصله گرفته و به تبع این موضوع، از انگیزه خودروسازان نیز برای تولید محصولات دوگانه سوز کاسته شود. بعد ها نیز خود مسوولان با توجه به کمبود گاز و تعطیلی جایگاه های این سوخت در زمستان 86، کم کم از ایده خود مبنی بر دوگانه سوز کردن تمام خودروهای داخلی عقب نشینی کرده و هم اکنون نیز گاز سوخت سوم کشور لقب گرفته و دوگانه سوزها نیز سهمی کمتر از نصف کل تولیدات سواری خودروسازی ایران را در اختیار دارند. حال با وجود چنین تجربه ای، برخی کارشناسان نگرانند که نکند تولید و عرضه خودروهای دیزلی هم مانند دوگانه سوز ها، با عجله و بدون در نظر گرفتن زیرساخت ها صورت گرفته و دیزلی ها نیز به سرنوشت دوگانه سوزها دچار شوند.
به اعتقاد کارشناسان، عوض کردن ذائقه سوختی مشتریان ایرانی، امری زمانبر بوده و نیاز به فرهنگ سازی خاص خود دارد، موضوعی که در زمینه خودروهای دوگانه سوز تقریبا رعایت نشد و باید مراقب بود تا این موضوع درباره دیزلی ها و هیبریدها تکرار نشود. اما گذشته از گازوئیل ، استفاده از خودروهای هیبریدی نیز در کشور چشم انداز امیدوار کننده ای ندارد.چرا که مسوولان بخصوص در مورد خودروهای سواری خیلی به آن امید نبستن.امااولین خودرو هیبریدی ساخت ایران در شانزدهمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز و پتروشیمی سال۱۳۸۹به طور رسمی رونمایی شد. این خودرو یک دستگاه اتوبوس ۶ سیلندر بود .بنای ساخت این اتوبوس هیبرید نیز به این دلیل بود که به اعتقاد کارشناسان ،برای داشتن هوای پاک و برای بهره‌وری بیشتراز تکنولوژی هیبرید بهتر است ابتدا از وسایل حمل‌ونقل عمومی و موتورسیکلت‌ها شروع کنیم زیرا در حال حاضر این ناوگان خصوصا در شهری مانند تهران آلودگی زیادی ایجاد می‌کند. برای اینکه از سهم سوخت‌های برقی و هیبریدی در سال‌های آینده مطلع شویم از عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در این رابطه پرسیدیم، او در این رابطه و با توجه آلودگی هوا عقیده دارد بهتر است برای استفاده‌های درون شهری از برق استفاده شود و برنامه‌ها هم باید به این صورت باشند که حداکثر اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و موتورها به صورت برقی و یا هیبریدی باشند. پیشنهاد کاظمی در این رابطه این است که با خروج اتوبوس‌های فرسوده و جایگزینی آن‌ها با برقی‌ها به کاهش آلودگی هوا کمک شود.