مایاها: جهان ۷ هزار سال دیگر ادامه دارد - ۲۳ آذر ۹۱
اگر قرار است جهان در سال ۲۰۱۲ که به اواخر آن نزدیک می‌شویم پایان یابد، باور برخی بر این است که این تاریخ پایان پنجمین دوره ۵۱۲۵ ساله تقویم قوم مایا است. برخی از این عقاید بر اساس دریافت‌های متفاوت از مفاهیمی همچون اسطوره‌شناسی و پیشگویی بر اساس اعداد است. گفته می‌شود پس از آغاز مجموعه تحولات دسامبر ۲۰۱۲، سیاره زمین و ساکنان آن متحمل تغییرات مثبت فیزیکی و ذهنی خواهند شد و این امر سبب می‌شود که سال ۲۰۱۲، آغاز عصر جدیدی برای بشریت باشد.
اگر قرار است جهان در سال 2012 که به اواخر آن نزدیک می‌شویم پایان یابد، باور برخی بر این است که این تاریخ پایان پنجمین دوره ۵۱۲۵ ساله تقویم قوم مایا است. برخی از این عقاید بر اساس دریافت‌های متفاوت از مفاهیمی همچون اسطوره‌شناسی و پیشگویی بر اساس اعداد است. گفته می‌شود پس از آغاز مجموعه تحولات دسامبر ۲۰۱۲، سیاره زمین و ساکنان آن متحمل تغییرات مثبت فیزیکی و ذهنی خواهند شد و این امر سبب می‌شود که سال ۲۰۱۲، آغاز عصر جدیدی برای بشریت باشد.
نسخه‌ای از کتاب اساطیری چیلام بالام
به خط و زبان مایایی.
بر خلاف عقیده ذکر شده در بالا، برخی دیگر باور دارند که سال ۲۰۱۲ آغاز رستاخیزی (آرماگدون) برای بشریت است. در فیلم‌ها و داستان‌ها و مستندهای تلویزیونی بسیاری از هر دو عقیده ذکرشده در بالا، استفاده شده است. محققان مختلفی درباره اینکه آیا فاجعه‌ای در سال ۲۰۱۲ رخ خواهد داد، بحث کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که نشانه‌های رستاخیز قریب‌الوقوع(پدیده ۲۰۱۲) نه در عقاید باستانی مایاها یافت شده، نه در مطالعات علوم معاصر. مایاشناسان سرشناس نیز درباره اینکه آیا سال ۲۰۱۲ پایان دوره تقویم این قوم است و آیا این تاریخ سرآغاز دوره‌ای جدید برای بشریت است بحث کرده‌اند و بیان داشته‌اند که این عقاید دریافت‌های نادرست از تاریخ مایاها است. در باورهای امروزه این قوم نیز پدیده ۲۰۱۲ کاملا در تضاد با عقاید آنهاست. همچنین در منابع قدیمی این قوم نیز پیدا کردن سرنخ‌هایی از بیان این موضوع بسیار نادر و کمیاب است. این امر بیان‌کننده این است که حتی در میان بزرگان قوم مایا نیز اختلافات بسیاری بر سر درستی این موضوع وجود دارد. همینطور اخترشناسان و دانشمندان علوم طبیعی دیگر نیز این نظریه را رد کرده‌اند. ناسا نیز این گمانه‌زنی‌ها را به
حدسیاتی شباهت داده‌است که در دهه ۹۰ دریاره اخلال در سیستم‌های رایانه‌ای در آستانه سال ۲۰۰۰ وجود داشت. ما نمی‌دانیم!
به تازگی باستان‌شناسان موفق به کشف دالانی در شهر باستانی زولتان شده‌اند که توسط نقاشی‌های گوناگون و خطوط هیروگلیف تاریخ این شهر و قوم مایا را روایت کرده و پیش‌بینی می‌کند تاریخ حداقل ۷۰۰۰ سال دیگر ادامه دارد.
باستان‌شناسان در تازه‌ترین حفاری‌های خود در کلان‌شهر زولتان که از قوم مایا به‌جامانده نقاشی‌های دیواری را کشف کرده‌اند و برخلاف یافته‌های پیشین آنها از پایان جهان در سال 2012 خبر نمی‌دهند. آینده‌ای که آنها پیش‌بینی می‌کنند تا قرن‌ها بعد ادامه دارد.
به گزارش نشنال جئوگرافیک، در این نقاشی‌ها علاوه بر تصاویر ترسیم‌شده از پادشاه و ملازمانش، اعداد و محاسبات متعددی به چشم می‌خورند که کاتبان باستانی از آنها برای درک زمان استفاده می‌کردند. این حکاکی‌ها به‌رغم تفسیرهای غلط از آخرالزمان ۲۰۱۲، نشان می‌دهند تاریخ جهان تا قرن‌ها بعد ادامه خواهد داشت.
یکی از باارزش‌ترین جنبه‌های این حفاری راه‌یافتن باستان‌شناسان به درون جامعه قوم مایا است که تاکنون ناشناخته مانده بوده و می‌تواند زندگی اجتماعی آنها را به تصویر بکشد. ویلیام ساتورنو که رهبری این حفاری‌ها را به عهده دارد، می‌گوید: «نمونه‌ای شبیه به نقاشی‌هایی که در این منطقه کشف کرده‌ایم تاکنون دیده نشده است.»؛ او و همکارانش در سایت زولتان که به چشم افراد عادی منطقه‌ای 16 کیلومتری است و سطح بخشی از جنگل‌های شمال گواتمالا را تشکیل می‌دهد، موفق به این کشف باارزش شده‌اند.
اولین‌بار فرانکو راسی دانشجوی دکترای باستان‌شناسی دانشگاه بوستون در سال ۲۰۱۰/۱۳۸۹ موفق شد تونلی را در این سایت کشف کند که روی دیوارهای آن اثر کمرنگی از نقاشی‌هایی با خطوط قرمز دیده می‌شد. اندکی بعد او و همکارانش با کنار زدن گل‌ولایی که حکاکی‌ها را پوشانده بود، متوجه شدند با علامت‌هایی حجاری شده و نقوش متعدد روبه‌رو هستند. حفاری‌ها در سال ۲۰۱۱/۱۳۹۰ نشان دادند که این تونل می‌تواند یک اتاق کار باستانی باشد که مایاها برای حفظ تاریخ زولتان از آن استفاده کرده‌اند.
راسی می‌گوید: «آن چیزی که باعث می‌شود این اتاق بسیار جالب‌توجه باشد، وجود فضای کار و نیمکت‌های داخل آن است که احتمالا افراد روی آنها می‌نشسته‌اند و نقاشی‌هایی را در کتاب‌هایی ترسیم می‌کرده‌اند که قرن هاست دیگر اثری از آنها نیست. این کتاب‌ها احتمالا پر از محاسبات پیچیده بوده‌اند که برای پیشگویی آینده شهر استفاده می‌شده و نویسندگان آنها برای توصیف تاریخ به جدول‌هایی مراجعه می‌کرده‌اند که روی دیوارها دیده می‌شوند و اعداد بسیاری روی آنها نوشته شده است. این اتاق‌ها باید در سایت‌های دیگر نیز وجود داشته باشند اما این اولین‌بار است که ما با یک نمونه از آنها برخورد می‌کنیم.»
سوزاندن متون کهن مایا توسط
کلیسای کاتولیک و تاثر مایاها از این حادثه.
تاریک و روشن قوم مایا
سر در ورودی دالان حکاک‌ها و نویسنده‌ها را سال‌ها پیش فرسایش و رطوبت جنگل از بین برده است. پیش از این، این دالان بخشی از ساختمان کوچکی بوده که زمانی به میدان اصلی شهر راه داشته که توسط هرم‌ها پوشیده شده بود، در این میدان عمومی، بزرگان جشن برگزار می‌کرده‌اند و فروشندگان دوره‌گرد احتمالا به کار فروش ظرف‌های گلی خود مشغول بوده‌اند. این شهر که در سال 1915/1294 کشف‌شده، تنها 8 کیلومتر با سن‌بارتلو، دیگر کلان‌شهر مایاها فاصله دارد و در سال 2000 با کشف دیوارنماهایی در آن توسط ساتورنو معروف شده است.
گستره تمدن مایا پس از این دو شهر عظیم به سرزمین‌های دیگری می‌رسد که اکنون کشورهای گواتمالا، بلیز و منطقه یوکاتان در مکزیک را تشکیل می‌دهند. به نظر می‌رسد در حدود ۹۰۰ سال پس از میلاد این مرکز حیات مایاها که شامل زولتان نیز می‌شده، بر اثر خشکسالی و احتمالا درگیری‌های سیاسی ویران شده است. شاید نومیدی این انسان‌ها در سال‌های پایانی تمدن مایا نیز در شکل‌گیری نقاشی‌های تازه کشف‌شده در دالان حکاک‌ها مؤثر بوده است.
البته با وجود سال‌های ناآرامی و غارت، فضای داخلی این دالان و اتاق‌ها کاملا دست‌نخورده باقی‌مانده است. در میان تصاویر نقاشی‌شده روی سه دیوار آن نقاشی نارنجی‌رنگی از مردی به چشم می‌خورد که بخش سپرمانند سفیدی روی سر و قفسه‌سینه‌اش را پوشانده، علاوه بر این پادشاهی که سرش با کلاهی از پرهای آبی تزئین شده روی یکی از دیوارها حکاکی شده، به‌وسیله پرده‌ای که توسط استخوان‌های انسان از دیوار آویزان شده پنهان شده و با کنار زدن آن آشکار می شود. اما هنوز هم کشف دیگری وجود دارد که جالب‌توجه‌تر از نمونه‌های پیشین است. همکاری دیوید استوارت کتیبه‌‌شناس و باستان‌شناس با هتر هرست که هنرمند است، به کشف نشانه‌هایی از خط هیروگلیف که به سختی قابل‌دیدن است، در دیوارهای شرقی و شمالی این دالان منجر شده است.
یک جدول قمری و یک حلقه اعداد نیز کشف شده که برای محاسبه تاریخ بر اساس حرکت اجرام آسمانی استفاده می‌شد. محاسبات تاریخی انجام شده در این دالان تا حدود ۷۰۰۰ سال آینده ادامه دارند و بر خلاف نشانه‌های پیشین که برخی (به اشتباه) آن را پایان جهان در سال ۲۰۱۲ تعبیر کرده‌اند، نشان می‌دهند که تاریخ از دید این قوم ادامه داشته است. محققان می‌گویند شاید بخشی از تلاش انسان‌ها در این دالان به پیش‌بینی وقایع در زمان قطحی و خشکسالی که گریبانگیر آنها بوده نیز برگردد. به نظر می‌رسد ساکنان زولتان کمتر از دیگر گروه‌ها به پیش‌بینی پایان جهان علاقه‌مند بوده‌اند.
راسی می‌گوید: «علی‌رغم این کشف تازه، هرگز نخواهیم توانست تمامی اسرار این دالان را کشف کنیم. این منطقه در دهه 1970/1350غارت شده و بسیاری از آثار تاریخی آن دیگر وجود ندارد. حکاکی بسیاری هم دیگر چندان واضح نیستند.»؛ ساتورنو که رهبری حفاری‌ها را در این منطقه به‌عهده دارد، خوش‌بین‌تر است و می‌گوید: «ما پس از سه سال کاوش در این سایت، موفق به کشف چیزهایی شدیم که بی‌سابقه بودند و هنوز سال‌های بسیار دیگری را نیز پیش رو داریم.»
مایاها که بودند؟
ظهور و افول مایاها در امریکای مرکزی که بنا بر دلایلی با دیگر تمدن‌ها متفاوت است، سبب شده تا در دوره معاصر دست‌مایه کنجکاوی انسان امروز باشد. آنها علوم را در سطح بالایی در اختیار داشتند، دارای نظام سیاسی-اجتماعی قدرتمندی بودند و به نجوم، ریاضیات و ادبیات اشراف بالایی داشتند. افول مرموز آنها، همچنین ماجرای کتابسوزی مایاها توسط کلیسای کاتولیک خود بر این کنجکاوی ها افزوده است. مایا نام گروهی از اقوام سرخپوست در جنوب مکزیک و شمال آمریکای مرکزی و نام تمدّنی قدیمی در همین منطقه است. مایاها که از مشهورترین قبایل سرخپوست بودند، معمولا شهرهایشان را در دل جنگل‌های بارانی می‌ساختند. حوزه زندگی و فعالیت مایاها حدود نواحی جنوبی کشور مکزیک و نیز سرتاسر گواتمالا و السالوادر را شامل می‌شد.
قوم مایا پدیدآورنده یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی بوده و دست‌آوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات داشته‌است. هم‌اکنون نیز گروه‌هایی از اقوام مایا در مکزیک و گواتمالا به سر می‌برند. مایاها با بهره‌گیری از تمدن‌های گذشته خود نظیر اولمک، توانستند در خلال سال‌های۲۵۰ تا۹۰۰ پس از میلاد تمدنی عظیم را در آمریکای مرکزی پایه‌گذاری کنند. تاریخ مایاها به سه دوره مهم بخش‌بندی شده‌است و دوران‌های پیشاکلاسیک یا زندگی ابتدایی و دوران کلاسیک یا عصر طلایی و دوره پساکلاسیک یا افول این تمدن را شامل می‌شود. این قوم که به گویش‌های متعدد زبان مایایی تکلم می‌کردند و نوعی خط ابتدایی هیروگلیفی نیز داشتند که آثاری را به آن می‌نوشتند.
تمدن مایا به دست اقوام مجاور ضعیف شده و سرانجام با هجوم اسپانیایی‌ها از میان رفت. پیش از این، اضمحلال مایاها به دلیل نامشخصی به یکباره تمدن و شهرهای عظیم را رها کردند و به دامان کوهستان‌ها پناه بردند که دلیل این رویداد به سبب ازمیان رفتن آثار مکتوب آن دوره و روایات گوناگون، هنوز مشخص نیست. پس از آن تمدن مایا رها شد و اقتدار مایاهای کوهستان نیز ابتدا به‌دست آزتک‌ها و سپس اسپانیایی‌ها ازمیان رفت. جمعیت مایاهای امروزی که از بازماندگان فرمانروایان دوران باستان آمریکای مرکزی می‌باشند، حدود هفت میلیون نفر است و بیشتر در جنوب مکزیک و نواحی کوهستانی گواتمالا و بلیز به‌سر می‌برند. مایاها در یکی از سربه‌مهرترین رویدادهای تاریخی به طرز مرموز و ناشناخته‌ای، ناگهان تمام سرزمین‌های متمدن و آباد خود را ترک کرده و به کوهستان‌ها پناه بردند. دلیل این کوچ ناگهانی مشخص نیست که چگونه شد که شهرهای باشکوه و عظمت مایاها ناگهان خالی از سکنه شد. فرضیه‌های گوناگونی نظیر شیوع بیماری واگیر یا حملات مهاجمان بدوی و نیز باورهای مذهبی مطرح شده‌است، اما هیچ یک تاکنون مورد تایید واقع نشده‌است. مایاها که از سده نهم میلادی رو به افول
گذارده بودند، یک به یک شهرهای خود را ترک می‌کردند و به گوشه‌هایی از جنگل‌ها پناه می‌بردند.
اگرچه فقدان آثار ادبی و از میان رفتن متون مایایی باعث دشواری علت‌یابی این پدیده شده، اما باتوجه به محتوای کتاب سنتی و متاخر چیلام بالام، می‌توان به هراس و یاسی که در جامعه مایا بر حسب یک پیشگویی پدید آمده بود، اشاره کرد. این هول و هراس در یک قطعه قدیمی و سنتی که در این کتاب آمده نمود پیدا می‌کند:
در آن روز، گرد و غبار مالک زمین خواهد شد
در آن روز، داغی بر چهره زمین دیده خواهد شد
در آن روز، ابری به هوا بر خواهد خواست
در آن روز، مردی نیرومند زمین را تصاحب خواهد کرد
در آن روز، همه چیز از هم فرومی‌پاشد
در آن روز، برگ لطیف می‌پژمرد
در آن روز، چشمان درحال مرگ فروبسته خواهد شد
از مهم‌ترین مسائل پیرامون نام مایا در جهان امروز، افسانه پایان جهان در سال ۲۰۱۲ است که حسب پیشگویی‌های مایاهای قدیم جهان در آن روز پایان می‌پذیرد. این پدیده که به پدیده پایان جهان مشهور شده‌است، با نزدیک شدن به سال مورد نظر بر دامنه شیوع باور به آن در میان برخی افراد افزوده می‌شود. روز گمان‌شده برای این رویداد خیالی که بیست و یکم دسامبر ۲۰۱۲ است، برابر شب یلدای سال ۱۳۹۱ هجری خورشیدی خواهد بود. در همین زمان شایعه مبنی بر برخورد یک جرم غول‌پیکر به زمین در سال ۲۰۱۲ موجی از واکنش‌ها را به دنبال داشت. در نهایت، موسسه SETI که کار پژوهش بر این امر را دنبال می‌نمود این مسئله را رد کرد. درباره این موضوع فیلم‌هایی نیز در هالیوود ساخته شده که از میان آنها می‌توان به فیلم ۲۰۱۲ به کارگردانی رولند امریش اشاره نمود. همچنین درباره مردم مایا فیلم پرفروش دیگری به کارگردانی مل گیبسون در سال ۲۰۰۶ ساخته شد بنام آپوکالیپتو یا آخرالزمان که در آن دوران افول مایاها و شکست‌هایشان برابر قوم آزتک به تصویر کشیده شده‌است.
ارسال نظر