بسیج عمومی دیدگاه‌های مردم
داوود هرمیداس باوند
استاد حقوق و روابط بین‌الملل دانشگاه تهران
کمپین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش که این روزها در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است، درواقع دیدگاه و واکنش بخشی از جامعه به موضوعات روز سیاست خارجی ایران است. این کمپین را می‌توان به عملکرد رژیم‌های استبدادی منطقه مرتبط دانست که عربستان هم از این امر مستثنی نیست.
قدرت ایران در منطقه و نقش فعالی که این روزها ایران دارد موجب ترس عربستان از نفوذ ایران در این کشور شده است براین اساس عربستان فکر می‌کند پس از مذاکرات هسته‌ای، روابط ایران و آمریکا مثبت و این موضوع در منطقه موجب افزایش قدرت ایران خواهد شد.
استاد حقوق و روابط بین‌الملل دانشگاه تهران
کمپین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش که این روزها در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است، درواقع دیدگاه و واکنش بخشی از جامعه به موضوعات روز سیاست خارجی ایران است. این کمپین را می‌توان به عملکرد رژیم‌های استبدادی منطقه مرتبط دانست که عربستان هم از این امر مستثنی نیست.
قدرت ایران در منطقه و نقش فعالی که این روزها ایران دارد موجب ترس عربستان از نفوذ ایران در این کشور شده است براین اساس عربستان فکر می‌کند پس از مذاکرات هسته‌ای، روابط ایران و آمریکا مثبت و این موضوع در منطقه موجب افزایش قدرت ایران خواهد شد.
داوود هرمیداس باوند
استاد حقوق و روابط بین‌الملل دانشگاه تهران
کمپین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش که این روزها در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است، درواقع دیدگاه و واکنش بخشی از جامعه به موضوعات روز سیاست خارجی ایران است. این کمپین را می‌توان به عملکرد رژیم‌های استبدادی منطقه مرتبط دانست که عربستان هم از این امر مستثنی نیست.
قدرت ایران در منطقه و نقش فعالی که این روزها ایران دارد موجب ترس عربستان از نفوذ ایران در این کشور شده است براین اساس عربستان فکر می‌کند پس از مذاکرات هسته‌ای، روابط ایران و آمریکا مثبت و این موضوع در منطقه موجب افزایش قدرت ایران خواهد شد. براین اساس است که در شرایط کنونی شاهد قطع ارتباط عربستان با ایران هستیم. هر چند آتش زدن سفارت عربستان در تهران اقدام نادرستی بود که دولت نیز پیگیر آن است اما واکنش مردم در شرایط کنونی به کشورهای حامی داعش از جمله عربستان سعودی ناشی از رفتار و عملکرد این کشور در قبال ایران است. امروز با گسترش رسانه‌ها و فعالیت ویژه مردم در فضای مجازی شاهد بروز واکنش مردم درخصوص موضوعات مختلف درعرصه خارجی هستیم. بعد از برجام که موجی از شادی را برای مردم به‌دنبال داشت در شرایط کنونی بحث قطع ارتباط عربستان با ایران و همزمان با آن کاهش روابط برخی از کشورها با کشورمان موجب تحریک احساسات عمومی شده است که این موضوع خود را در قالب چنین کمپینی نشان داده است. هر چند تشکیل این کمپین نشانه حساسیت و آگاهی مردم نسبت به موضوعات مختلف است، اما باید مراقب باشیم که به وحدت استراتژیک کشور به واسطه این موضوع ضربه وارد نشود. به‌طور مثال در بحث حمله به سفارت عربستان به جای آن که مواضع کشورمان از سوی سخنگوی وزارت خارجه اعلام شود شاهد اظهارنظر و موضع‌گیری افراد بسیاری در پست‌ها و سمت‌های مختلف بودیم که این امر می‌تواند به کشور ضربه وارد کند. بنابراین هرچند در اقدام اخیر یعنی حمله به سفارت عربستان از سوی برخی عنوان شد که این کار توسط دانشجویان صورت گرفته است اما چنین حرکاتی در شان قشر تحصیلکرده نبود. بنابراین در کمپین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش نیز باید مراقب موضع‌گیری‌ها باشیم تا این کمپین نماینده بخشی خاصی از جامعه نباشد.
در هر صورت این کمپین از نظر سیاسی یک تصمیم است که با وجود سفرهای زیادی که مردم به کشورهای اطراف از جمله امارات و ترکیه به‌منظور تفریح دارند، می‌تواند اثر خود را بگذارد. این موضوع نشان‌دهنده پیامدهای بحران‌هایی است که در منطقه شکل گرفته است و می‌تواند اثر نسبی و سمبلیک خود را نشان دهد. این کشورها درخصوص دولت جمهوری اسلامی ایران ادعاهایی را مطرح می‌کنند بنابراین مردم ایران در یک بسیج عمومی مسافرت به این کشورها را تحریم می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده آن است که احساسات عمومی در ایران تحریک شده است؛ بنابراین مردم ایران در کنش کشورهای عربی واکنش ویژه خود را نشان دادند. این موضوع اثر ویژه‌ای دارد و نشان‌دهنده آن است که مردم ایران در رویارویی با مسائلی که اعتبار و حیثیت ملی آنها را خدشه‌دار می‌کند، یکصدا و متحد هستند و جدا از دولت و سیاست‌هایی که دولت در پیش می‌گیرد، تصمیماتی را اتخاذ می‌کنند. این دید مردمی یک موضوع جدید را مطرح می‌کند که تاکنون در هیچ یک از کشورهای منطقه و همسایه مطرح نبوده است.
در مواردی این موضوعات در عرف دیپلماتیک نیز تاثیر می‌گذارد، به عنوان مثال در ماجرای متن تلگرافی که اتوفون بیسمارک صدراعظم آلمان تنظیم کرد و در متن آن به‌صورت کاملا حساب شده به مردم فرانسه بی‌احترامی کرد، مردم این کشور نیز به خیابان‌ها ریختند و از دولت درخواست کردند که با حمله پاسخ بی‌احترامی صورت گرفته، داده شود و چنین شد و نمونه‌های بسیار دیگری که در این نوع برخوردها میان کشورها وجود دارد بنابراین در دنیای امروز که شبکه‌های اجتماعی گسترش یافته است، واکنش مردم جدا از دولت به موضوعاتی که ابعاد ملی دارد، بی‌تاثیر نیست و مسلما پیامدهایی را نیز به‌دنبال دارد. در ماجرای اخیر هر چند کشورهایی چون جیبوتی، کومور و گینه بیسائو نیز روابط خود را با ما قطع کردند که حکایت از کمک‌های مالی عربستان دارد اما از آنجا که این کشورها اثرچندانی در نظام بین‌الملل ندارند و مراوداتی میان مردم کشورمان با این کشورها وجود ندارد بنابراین چندان قابل توجه نبوده اند و تنها در فضای مجازی دستخوش موضوعاتی طنزگونه شد، اما درخصوص کشورهایی چون ترکیه و امارات که ایران مراودات بسیاری با آنها دارد، وضعیت فرق دارد. از آنجا که هر یک از این کشورها با داعش تعاملاتی داشته‌اند بنابراین در صورت گسترش دامنه این کمپین مسلما موجب واکنش مردم در کشورهای منطقه خواهد شد. در کشوری چون عربستان که نهادهای دموکراتیک در آن معنا ندارد این موضوع محلی از اعراب ندارد و موجب واکنش مردم این کشور نخواهد شد. اما در کشور ترکیه که تعصبات ملی بسیاری دارند، مسلم است که مردم آنها نیز وارد صحنه می‌شوند. بنابراین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش اگر بدون نام باشد و اشاره به نام کشوری نشود، موجب بروز واکنش نخواهد شد، اما در شرایط کنونی که نام کشورها برده می‌شود، مسلم است که این موضوع یک درگیری را ایجاد می‌کند که این بار صرف نظر از سیاست‌های دولت‌ها میان مردم رقم می‌خورد. بنابراین گسترش چنین کمپینی نیز باید براساس مصالح و منافع ایران باشد بنابراین باید تفکیکی میان کشورهایی که قطع رابطه کردند و آن کشورهایی که سطح دیپلماتیک خود را تا سطح کاردار کاهش دادند، قائل شد.
استاد حقوق و روابط بین‌الملل دانشگاه تهران
کمپین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش که این روزها در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است، درواقع دیدگاه و واکنش بخشی از جامعه به موضوعات روز سیاست خارجی ایران است. این کمپین را می‌توان به عملکرد رژیم‌های استبدادی منطقه مرتبط دانست که عربستان هم از این امر مستثنی نیست.
قدرت ایران در منطقه و نقش فعالی که این روزها ایران دارد موجب ترس عربستان از نفوذ ایران در این کشور شده است براین اساس عربستان فکر می‌کند پس از مذاکرات هسته‌ای، روابط ایران و آمریکا مثبت و این موضوع در منطقه موجب افزایش قدرت ایران خواهد شد. براین اساس است که در شرایط کنونی شاهد قطع ارتباط عربستان با ایران هستیم. هر چند آتش زدن سفارت عربستان در تهران اقدام نادرستی بود که دولت نیز پیگیر آن است اما واکنش مردم در شرایط کنونی به کشورهای حامی داعش از جمله عربستان سعودی ناشی از رفتار و عملکرد این کشور در قبال ایران است. امروز با گسترش رسانه‌ها و فعالیت ویژه مردم در فضای مجازی شاهد بروز واکنش مردم درخصوص موضوعات مختلف درعرصه خارجی هستیم. بعد از برجام که موجی از شادی را برای مردم به‌دنبال داشت در شرایط کنونی بحث قطع ارتباط عربستان با ایران و همزمان با آن کاهش روابط برخی از کشورها با کشورمان موجب تحریک احساسات عمومی شده است که این موضوع خود را در قالب چنین کمپینی نشان داده است. هر چند تشکیل این کمپین نشانه حساسیت و آگاهی مردم نسبت به موضوعات مختلف است، اما باید مراقب باشیم که به وحدت استراتژیک کشور به واسطه این موضوع ضربه وارد نشود. به‌طور مثال در بحث حمله به سفارت عربستان به جای آن که مواضع کشورمان از سوی سخنگوی وزارت خارجه اعلام شود شاهد اظهارنظر و موضع‌گیری افراد بسیاری در پست‌ها و سمت‌های مختلف بودیم که این امر می‌تواند به کشور ضربه وارد کند. بنابراین هرچند در اقدام اخیر یعنی حمله به سفارت عربستان از سوی برخی عنوان شد که این کار توسط دانشجویان صورت گرفته است اما چنین حرکاتی در شان قشر تحصیلکرده نبود. بنابراین در کمپین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش نیز باید مراقب موضع‌گیری‌ها باشیم تا این کمپین نماینده بخشی خاصی از جامعه نباشد.
در هر صورت این کمپین از نظر سیاسی یک تصمیم است که با وجود سفرهای زیادی که مردم به کشورهای اطراف از جمله امارات و ترکیه به‌منظور تفریح دارند، می‌تواند اثر خود را بگذارد. این موضوع نشان‌دهنده پیامدهای بحران‌هایی است که در منطقه شکل گرفته است و می‌تواند اثر نسبی و سمبلیک خود را نشان دهد. این کشورها درخصوص دولت جمهوری اسلامی ایران ادعاهایی را مطرح می‌کنند بنابراین مردم ایران در یک بسیج عمومی مسافرت به این کشورها را تحریم می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده آن است که احساسات عمومی در ایران تحریک شده است؛ بنابراین مردم ایران در کنش کشورهای عربی واکنش ویژه خود را نشان دادند. این موضوع اثر ویژه‌ای دارد و نشان‌دهنده آن است که مردم ایران در رویارویی با مسائلی که اعتبار و حیثیت ملی آنها را خدشه‌دار می‌کند، یکصدا و متحد هستند و جدا از دولت و سیاست‌هایی که دولت در پیش می‌گیرد، تصمیماتی را اتخاذ می‌کنند. این دید مردمی یک موضوع جدید را مطرح می‌کند که تاکنون در هیچ یک از کشورهای منطقه و همسایه مطرح نبوده است.
در مواردی این موضوعات در عرف دیپلماتیک نیز تاثیر می‌گذارد، به عنوان مثال در ماجرای متن تلگرافی که اتوفون بیسمارک صدراعظم آلمان تنظیم کرد و در متن آن به‌صورت کاملا حساب شده به مردم فرانسه بی‌احترامی کرد، مردم این کشور نیز به خیابان‌ها ریختند و از دولت درخواست کردند که با حمله پاسخ بی‌احترامی صورت گرفته، داده شود و چنین شد و نمونه‌های بسیار دیگری که در این نوع برخوردها میان کشورها وجود دارد بنابراین در دنیای امروز که شبکه‌های اجتماعی گسترش یافته است، واکنش مردم جدا از دولت به موضوعاتی که ابعاد ملی دارد، بی‌تاثیر نیست و مسلما پیامدهایی را نیز به‌دنبال دارد. در ماجرای اخیر هر چند کشورهایی چون جیبوتی، کومور و گینه بیسائو نیز روابط خود را با ما قطع کردند که حکایت از کمک‌های مالی عربستان دارد اما از آنجا که این کشورها اثرچندانی در نظام بین‌الملل ندارند و مراوداتی میان مردم کشورمان با این کشورها وجود ندارد بنابراین چندان قابل توجه نبوده اند و تنها در فضای مجازی دستخوش موضوعاتی طنزگونه شد، اما درخصوص کشورهایی چون ترکیه و امارات که ایران مراودات بسیاری با آنها دارد، وضعیت فرق دارد. از آنجا که هر یک از این کشورها با داعش تعاملاتی داشته‌اند بنابراین در صورت گسترش دامنه این کمپین مسلما موجب واکنش مردم در کشورهای منطقه خواهد شد. در کشوری چون عربستان که نهادهای دموکراتیک در آن معنا ندارد این موضوع محلی از اعراب ندارد و موجب واکنش مردم این کشور نخواهد شد. اما در کشور ترکیه که تعصبات ملی بسیاری دارند، مسلم است که مردم آنها نیز وارد صحنه می‌شوند. بنابراین تحریم سفر به کشورهای حامی داعش اگر بدون نام باشد و اشاره به نام کشوری نشود، موجب بروز واکنش نخواهد شد، اما در شرایط کنونی که نام کشورها برده می‌شود، مسلم است که این موضوع یک درگیری را ایجاد می‌کند که این بار صرف نظر از سیاست‌های دولت‌ها میان مردم رقم می‌خورد. بنابراین گسترش چنین کمپینی نیز باید براساس مصالح و منافع ایران باشد بنابراین باید تفکیکی میان کشورهایی که قطع رابطه کردند و آن کشورهایی که سطح دیپلماتیک خود را تا سطح کاردار کاهش دادند، قائل شد.
ارسال نظر