درنگی زیر سایه کلمات

بهنام ناصح

هر هفته کتاب‌های زیادی به بازار کتاب راه می‌یابد، از این‌رو انتخاب کتاب کار آسانی نیست، به ویژه زمانی که تعداد زیادی از آنها زیر یک سقف،‌ کنار هم در نمایشگاهی به وسعت «شهرآفتاب» گرد آمده باشند. سی‌امین نمایشگاه کتاب آخرین روزهای برپایی‌اش را طی می‌کند و فرصتی است تا آثار تازه انتشار یافته یا قدیمی‌تر را در آنجا تهیه کنیم. از میان انبوه آثار، چند عنوان را برگزیدیم، شاید برخی از آنها با سلیقه شما همخوانی داشته باشد.

خاطرات و خطرهای کارگردان پیشکسوت

داریوش مهرجویی کارگردان نامی کشورمان که از جوانی با فیلم «گاو» درخشید و پس از آن آثار جاودانه‌ای چون «دایره مینا»، «اجاره نشین‌ها»، «هامون» و «سارا» را در کارنامه خود ثبت کرده، چند سالی است بر نوشتن تمرکز بیشتری دارد تا فیلمسازی. هرچند وی همیشه با نوشتن مانوس بوده و فیلمسازی مولف محسوب می‌شود، اما به تازگی به نوشتن رمان، ترجمه و خاطره‌نویسی اشتیاق زیادتری پیدا کرده است. از آخرین کتاب‌های او کتاب «دو خاطره: سفرنامه پاریس، عوج‌کلاب» است که دربردارنده روایت شخصی رویدادهایی است که در دو مقطع زمانی با آنها مواجه شده. مخاطب، در بخش «سفرنامه پاریس» با خاطرات مهرجویی از حضورش در این شهر آشنا می‌شود و در بخش دوم با نام «عوج‌کلاب» روایتی از یک سوءتفاهم را خواهد خواند؛ سوء تفاهمی که مهرجویی را راهی بازداشتگاه کرد. همچنین «سفر به سرزمین فرشتگان» از دیگر آثار مهرجویی است که در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود.

«سرزمین فرشتگان» ماجرای زوج جوانی است که راهی لس‌آنجلس می‌شوند با تصور این‌که آن‌جا سرزمینی بهشت‌گونه است در حالی که برای آنها کم‌شباهت به جهنم نیست. این رمان به ماجرای زن و شوهری تحصیل‌کرده می‌پردازد که هر دو در حوزه کاری خود نخبه‌اند اما کار چندانی برای آنان نیست. این زن و شوهر که یکی در رشته کامپیوتر و دیگری در رشته موسیقی فعال است در حالی که در ابتدای زندگی مشترک‌ گرفتار مشکلات مالی هستند برنده نوعی لاتاری می‌شوند و نویسنده با اتکا به همین ماجرا، به چگونگی برخورد با مهاجران در کشورهای غربی می‌پردازد. هر دو این کتاب‌ها را انتشارات به‌نگار به چاپ رسانده است.

لذت مصاحبت با مصائب یک شاعر

احمدرضا احمدی نیازمند معرفی نیست. شاعر پیشرو دهه چهل که بی‌اعتنا به نقدهای سراسر منفی یا کاملا مثبت بر آثارش همچنان پیشرو مانده و دهه‌هاست که بر سیاق خود، مجموعه شعر به بازار روانه می‌کند. او علاوه بر شعر، برای کودکان داستان می‌نویسد که پنج عنوان از آنها با نام‌های «پرواز»، «ماهی قرمز، ماهی طلایی»، «شب یلدا»، «بر یال اسب سفید» و «اسب و سیب و بهار» از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در نمایشگاه کتاب امسال عرضه شده‌اند. علاوه بر این آثار، انتشارات «آوانوشت» مجموعه شعر «وقت خوب مصائب» را به تازگی از این شاعر منتشر کرده است که در نمایشگاه موجود است. چند سال پیش، فیلم مستندی هم با همین عنوان از زندگی و آثار احمدی تولید و پخش شده بود.

«توتو» از مسیر سخت می‌گوید

هنگامی که سخن از آفریقای جنوبی به میان می‌آید اغلب به یاد نلسون ماندلا و پایداری‌اش برای حذف قوانین تبعیض‌آمیز آپارتاید می‌افتیم و کمتر به یاد می‌آوریم که چهره‌های برجسته‌ای در این میان حضور داشتند که پیرزندان رفته بدون مدد آنها نمی‌توانست پس از پیروزی در مبارزه، آتش کینه و نفرت ناشی از سال‌ها ظلم را در جامعه خاموش کند؛ کسی که اگر چه عموم مردم کمتر او را می‌شناسند ولی از چشم آکادمی نوبل دورنمانده و جایزه نوبل سال ۱۹۸۴ را به او اعطا کرد، و او کسی نیست جز دزموند توتو رئیس کمیسیون حقیقت و‌ آشتی آفریقای جنوبی، که پس از سقوط نظام آپارتاید تشکیل شد. کمیسیون حقیقت و آشتی آفریقای جنوبی، اتفاقی مهم در جامعه جهانی بود. هرگز تصور نمی‌شد که در کشوری، حرکت از استبداد به دموکراسی تنها با توضیح درد و رنج قربانیان یک حکومت استبدادی و اعطای بخشش به مجریان آن ظلم‌ها میسر شود.

او در سال ۱۹۹۶ به‌عنوان اسقف اعظم کیپ‌تاون آفریقای جنوبی بازنشسته شد و در سال‌های اخیر به‌عنوان خطیب به کشورهای مختلف دعوت شده است. توتو کسی است که نلسون ماندلا، رئیس‌جمهوری فقید آفریقای جنوبی، او را به‌عنوان رئیس کمیسیون حقیقت و‌ آشتی برگزید. وی در این کتاب، آگاهی عمیق خود را در گذر از این تجربه سخت و دردناک به تصویر کشیده است. کتاب «مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی» که اخیرا با ترجمه بهمن احمدی امویی از سوی بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه به چاپ رسیده است تاریخچه و گزارشی است به قلم دزموند توتو از ماجراهایی که می‌تواند برای همه کشورها عبرت‌آموز باشد. نویسنده این بحث را مطرح می‌کند که آشتی حقیقی میان مردم و حاکمان مستبد، با انکار گذشته به دست نمی‌آید. توتو که سال‌ها در دوران آپارتاید زندگی کرده است، می‌گوید که چگونه با صبر و صداقت می‌توان دنیایی جدید و انسانی‌تر ساخت. نلسون ماندلا در همین باره گفته است: «کمیسیون حقیقت و آشتی آفریقای جنوبی نوری بود که بر زندگی همه ما تابیده شد... در طول برگزاری جلسات دادگاه‌های عمومی این کمیسیون، دزموند توتو همه دردهای مشترک، افسوس‌ها، امیدها و اعتماد و باور ما را به آینده، به نمایش گذاشت.»