قبرستان شهری و گره کور ترافیک
محمدعلی احمدیان
مدیرگروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
یکی از دلایل مکانیابی گورستانها در خارج از شهرها مسائل بهداشتی است؛ آلودگی منابع آبی یکی از مسائلی است که ممکن است با ایجاد آرامستان در داخل شهر ایجاد شود. همچنین گاهی دفن اجساد باعث ایجاد تعفن در زیر لایه خاک میشود که این تعفن ممکن است به وسیله بادهایی که به سمت شهرها میوزند، وارد شهر شود؛ بنابراین آرامستان‌ها باید به گونه ای مکانیابی شود که در مسیر آبراههها نباشد و شیب آن هم به سمت شهر نباشد؛ علاوه بر این زمین آرامستان‌ها باید غیرقابل نفوذ بوده و به آبهای زیرزمینی هم نزدیک نباشد؛ براساس ضوابط مربوط به محیط اکولوژیکی، آرامستان‌ها باید در محدوده مناسبی خارج از شهرها مکانیابی شوند.
مدیرگروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
یکی از دلایل مکانیابی گورستانها در خارج از شهرها مسائل بهداشتی است؛ آلودگی منابع آبی یکی از مسائلی است که ممکن است با ایجاد آرامستان در داخل شهر ایجاد شود. همچنین گاهی دفن اجساد باعث ایجاد تعفن در زیر لایه خاک میشود که این تعفن ممکن است به وسیله بادهایی که به سمت شهرها میوزند، وارد شهر شود؛ بنابراین آرامستان‌ها باید به گونه ای مکانیابی شود که در مسیر آبراههها نباشد و شیب آن هم به سمت شهر نباشد؛ علاوه بر این زمین آرامستان‌ها باید غیرقابل نفوذ بوده و به آبهای زیرزمینی هم نزدیک نباشد؛ براساس ضوابط مربوط به محیط اکولوژیکی، آرامستان‌ها باید در محدوده مناسبی خارج از شهرها مکانیابی شوند.
محمدعلی احمدیان
مدیرگروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
یکی از دلایل مکانیابی گورستانها در خارج از شهرها مسائل بهداشتی است؛ آلودگی منابع آبی یکی از مسائلی است که ممکن است با ایجاد آرامستان در داخل شهر ایجاد شود. همچنین گاهی دفن اجساد باعث ایجاد تعفن در زیر لایه خاک میشود که این تعفن ممکن است به وسیله بادهایی که به سمت شهرها میوزند، وارد شهر شود؛ بنابراین آرامستان‌ها باید به گونه ای مکانیابی شود که در مسیر آبراههها نباشد و شیب آن هم به سمت شهر نباشد؛ علاوه بر این زمین آرامستان‌ها باید غیرقابل نفوذ بوده و به آبهای زیرزمینی هم نزدیک نباشد؛ براساس ضوابط مربوط به محیط اکولوژیکی، آرامستان‌ها باید در محدوده مناسبی خارج از شهرها مکانیابی شوند.
ممکن است ایرادات مذکور با تکنیکها و ابتکاراتی در زمینه معماری و ... مرتفع شود اما باز هم احداث آرامستان در داخل شهر مشکل بزرگتری از جنس افزایش ترافیک در هسته مرکزی شهر ایجاد میکند؛ با توجه به اینکه در کشور ما، مردم براساس فرهنگ مذهبی خود زیاد به زیارت اهل قبور میروند، ایجاد آرامستان در داخل شهر باعث افزایش رفتوآمد مردم میشود و این مسأله برای مشهد مشکل لاینحلی ایجاد خواهد کرد به‌ویژه در ایام پیک تردد به قبرستانها برای مثال در ایام چراغ برات؛ تصور کنید در این ایام همه بخواهند برای زیارت اهل قبور به سمت این گورستان بیایند و این جمعیت را به افرادی اضافه کنید که به قصد زیارت بارگاه رضوی به سمت هسته شهر تردد میکنند و همچنین افرادی که محل کسبوکار آنان اطراف بارگاه رضوی است؛ تداخل نقشی که با احداث این آرامستان ایجاد میشود، مشکلات بزرگی ایجاد خواهد کرد که ارائه راهحل برای آن بعید به نظر میرسد.هر برنامه یا پروژه‌ای نقاط مثبت و منفی دارد که اقتصاددانان از آن به عنوان هزینه و فایده یاد میکنند؛ اجرای این طرحها و پروژهها بدون نقاط منفی ممکن نیست اما مسأله قابل اهمیت این است که بین نقاط ضعف و قوت توازن برقرار باشد؛ اگر قرار باشد هزینههای طرحی بیشتر از منافع باشد این طرح مورد قبول نیست؛ ایجاد آرامستان در رهباغهای اطراف حرم نیز شاید منافع اندکی داشته باشد اما نقاط منفی آن بسیار بیشتر از منافع است و نارضایتیهای بسیاری هم به دنبال خواهد داشت؛ به نظر میرسد این طرح پختگی کافی را ندارد و بدون ارزیابیهای لازم ارائه شده است. با توجه به جایگاه مشهد و زائرپذیری آن، باید این مسأله را نیز درنظر داشت که تبعات ایجاد این آرامستان تنها برای مشهد و ساکنان آن نیست؛ و باید این طرح در معرض ارزشیابی کارشناسان قرار گیرد و از مردم نیز نظرخواهی شود زیرا برنامهریزی شهری باید با مردم و برای مردم باشد.
بحث دسترسی در برنامهریزیهای شهری اهمیت بسیاری دارد؛ این نکته که دسترسی دشوار به آرامستانهای خارج از شهر صحیح است اما ایجاد آرامستان در داخل محدوده شهری راهحل رفع این مشکل نیست زیرا این راهکار مشکل بزرگتری را ایجاد میکند؛ با وجود بار ترافیکی موجود در اطراف حرم، ایجاد جاذبه و بار جدید در این منطقه درست نیست؛ برای رفع مشکل دسترسی، مدیریت شهری میتواند ناوگان حملونقل عمومی به ویژه قطار شهری را برای انتقال مردم به آرامستانهای خارج شهر توسعه دهد. اگر میخواهیم ایده شهر اسلامی در مشهد پیاده شود باید دیدگاه اقتصادی را تحتالشعاع دیدگاه فرهنگی قرار دهیم تا عملکرد ما به ایده شهر اسلامی نزدیک شود؛ اگر دیدگاه اقتصادی داشته باشیم مسلما ارزشهای فرهنگی مشهد قربانی منافع اقتصادی میشود. باید افرادی غیر از اعضای شورای شهر درباره ایجاد آرامستان در رهباغهای اطراف حرم اظهار نظر کنند و از جنبههای مختلف به مسأله بپردازند؛ فرمانداری مشهد باید تا دیر نشده و کار از کار نگذشته است، ورود پیدا کند و کمیسیون ماده پنج هم باید به وظیفه شرعی و قانونی خود عمل کند چرا که مسائل شهر را نباید ساده تلقی کرد و هر اقدامی انجام میشود حتما باید با نظرسنجی و کار کارشناسی باشد.نهادهای ذیصلاح این مسأله را در نظر داشته باشند که باید علاوه بر مردم، نزد خدا نیز پاسخگو باشند و نباید اقدامات بر اساس سلیقه شخصی انجام شود؛ همچنین این مصوبات در کارنامه شورای شهر ثبت میشود و باید به گونهای باشد که در آینده بتوانند از آن دفاع کنند و به شهر صدمه نزند.
مدیرگروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
یکی از دلایل مکانیابی گورستانها در خارج از شهرها مسائل بهداشتی است؛ آلودگی منابع آبی یکی از مسائلی است که ممکن است با ایجاد آرامستان در داخل شهر ایجاد شود. همچنین گاهی دفن اجساد باعث ایجاد تعفن در زیر لایه خاک میشود که این تعفن ممکن است به وسیله بادهایی که به سمت شهرها میوزند، وارد شهر شود؛ بنابراین آرامستان‌ها باید به گونه ای مکانیابی شود که در مسیر آبراههها نباشد و شیب آن هم به سمت شهر نباشد؛ علاوه بر این زمین آرامستان‌ها باید غیرقابل نفوذ بوده و به آبهای زیرزمینی هم نزدیک نباشد؛ براساس ضوابط مربوط به محیط اکولوژیکی، آرامستان‌ها باید در محدوده مناسبی خارج از شهرها مکانیابی شوند.
ممکن است ایرادات مذکور با تکنیکها و ابتکاراتی در زمینه معماری و ... مرتفع شود اما باز هم احداث آرامستان در داخل شهر مشکل بزرگتری از جنس افزایش ترافیک در هسته مرکزی شهر ایجاد میکند؛ با توجه به اینکه در کشور ما، مردم براساس فرهنگ مذهبی خود زیاد به زیارت اهل قبور میروند، ایجاد آرامستان در داخل شهر باعث افزایش رفتوآمد مردم میشود و این مسأله برای مشهد مشکل لاینحلی ایجاد خواهد کرد به‌ویژه در ایام پیک تردد به قبرستانها برای مثال در ایام چراغ برات؛ تصور کنید در این ایام همه بخواهند برای زیارت اهل قبور به سمت این گورستان بیایند و این جمعیت را به افرادی اضافه کنید که به قصد زیارت بارگاه رضوی به سمت هسته شهر تردد میکنند و همچنین افرادی که محل کسبوکار آنان اطراف بارگاه رضوی است؛ تداخل نقشی که با احداث این آرامستان ایجاد میشود، مشکلات بزرگی ایجاد خواهد کرد که ارائه راهحل برای آن بعید به نظر میرسد.هر برنامه یا پروژه‌ای نقاط مثبت و منفی دارد که اقتصاددانان از آن به عنوان هزینه و فایده یاد میکنند؛ اجرای این طرحها و پروژهها بدون نقاط منفی ممکن نیست اما مسأله قابل اهمیت این است که بین نقاط ضعف و قوت توازن برقرار باشد؛ اگر قرار باشد هزینههای طرحی بیشتر از منافع باشد این طرح مورد قبول نیست؛ ایجاد آرامستان در رهباغهای اطراف حرم نیز شاید منافع اندکی داشته باشد اما نقاط منفی آن بسیار بیشتر از منافع است و نارضایتیهای بسیاری هم به دنبال خواهد داشت؛ به نظر میرسد این طرح پختگی کافی را ندارد و بدون ارزیابیهای لازم ارائه شده است. با توجه به جایگاه مشهد و زائرپذیری آن، باید این مسأله را نیز درنظر داشت که تبعات ایجاد این آرامستان تنها برای مشهد و ساکنان آن نیست؛ و باید این طرح در معرض ارزشیابی کارشناسان قرار گیرد و از مردم نیز نظرخواهی شود زیرا برنامهریزی شهری باید با مردم و برای مردم باشد.
بحث دسترسی در برنامهریزیهای شهری اهمیت بسیاری دارد؛ این نکته که دسترسی دشوار به آرامستانهای خارج از شهر صحیح است اما ایجاد آرامستان در داخل محدوده شهری راهحل رفع این مشکل نیست زیرا این راهکار مشکل بزرگتری را ایجاد میکند؛ با وجود بار ترافیکی موجود در اطراف حرم، ایجاد جاذبه و بار جدید در این منطقه درست نیست؛ برای رفع مشکل دسترسی، مدیریت شهری میتواند ناوگان حملونقل عمومی به ویژه قطار شهری را برای انتقال مردم به آرامستانهای خارج شهر توسعه دهد. اگر میخواهیم ایده شهر اسلامی در مشهد پیاده شود باید دیدگاه اقتصادی را تحتالشعاع دیدگاه فرهنگی قرار دهیم تا عملکرد ما به ایده شهر اسلامی نزدیک شود؛ اگر دیدگاه اقتصادی داشته باشیم مسلما ارزشهای فرهنگی مشهد قربانی منافع اقتصادی میشود. باید افرادی غیر از اعضای شورای شهر درباره ایجاد آرامستان در رهباغهای اطراف حرم اظهار نظر کنند و از جنبههای مختلف به مسأله بپردازند؛ فرمانداری مشهد باید تا دیر نشده و کار از کار نگذشته است، ورود پیدا کند و کمیسیون ماده پنج هم باید به وظیفه شرعی و قانونی خود عمل کند چرا که مسائل شهر را نباید ساده تلقی کرد و هر اقدامی انجام میشود حتما باید با نظرسنجی و کار کارشناسی باشد.نهادهای ذیصلاح این مسأله را در نظر داشته باشند که باید علاوه بر مردم، نزد خدا نیز پاسخگو باشند و نباید اقدامات بر اساس سلیقه شخصی انجام شود؛ همچنین این مصوبات در کارنامه شورای شهر ثبت میشود و باید به گونهای باشد که در آینده بتوانند از آن دفاع کنند و به شهر صدمه نزند.
ارسال نظر