«آرام‌سازی» یا «کندسازی» ترافیک؟

طرح آرام‌سازی عبور و مرور خودروها در چهار معبر مهم شهری در حالی از طریق جایگزین کردن سنگ‌فرش به جای آسفالت در ایام نوروز توسط شهرداری تهران اجرا شده است که این نقاط با ترافیک همیشگی و معضل پایین بودن میانگین سرعت خودرو روبه‌رو هستند و با اجرای این طرح، مشکل تردد سواره تشدید خواهد شد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، همزمان با خلوت شدن پایتخت در چند روز منتهی به آغاز سال جدید، مدیران شهری اجرای طرحی موسوم به «آرام‌سازی ترافیکی» در چهار معبر پرتردد شهری شامل میدان بهارستان و چهارراه‌های مخبرالدوله، سرچشمه و سیروس را در دستور کار قرار دادند. در قالب این طرح کف‌سازی معابر این چهار محدوده از طریق جایگزین کردن سنگ‌فرش به جای آسفالت مبنای عمل قرار گرفت. این کف‌سازی به قصد تبدیل معبر سواره به پیاده صورت نگرفته بلکه قرار است حرکت خودروها روی این تن‌پوش جدید خیابان‌ها کندتر از قبل شود. این در حالی است که ماهیت چهارراه‌ها و میادین ایجاب می‌کند در این نقاط عبور با سرعت معقول انجام شود و هر خودرو در کوتاه‌ترین زمان ممکن معبر مدنظر خود را بیابد و ادامه مسیر دهد.

شبیه این طرح را حدود یک سال قبل شهرداری تهران در خیابان ۳۰ تیر واقع در منطقه ۱۲ اجرا کرد. در آن زمان هم تصور عمومی این بود که خیابان ۳۰ تیر قرار است به پیاده‌راه تبدیل شود و سنگ‌فرش آن با هدف آماده‌سازی این معبر برای پیاده‌ها انجام می‌شود. هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که قرار است خودروها روی تن‌پوش مملو از پستی و بلندی سنگی در این خیابان تردد کنند اما واقعیت این بود که برنامه‌ای برای پیاده‌راه‌سازی وجود نداشت بلکه صرفا با انگیزه آرام‌سازی ترافیکی و کاهش سرعت خودروها در این معبر، طرح مذکور اجرا شد. برخی مدیران شهری تهران ادعا می‌کردند که به‌دلیل وجود اماکن میراثی، تاریخی و گردشگری از جمله موزه ملی ایران در حاشیه خیابان ۳۰ تیر، تردد خودروها در این معبر باید محدودتر شود تا از فرسایش این ابنیه بر اثر انتشار آلاینده‌های شیمیایی هوا از اگزوز خودروها، جلوگیری شود. ضمن اینکه معابر مذکور محل تردد گردشگران داخلی و خارجی است و از این رو لازم است آمد و شد خودروها در آن قدری کنترل‌شده و محدود شود تا فضای امنی برای تردد پیاده‌ها در پیاده‌روهای حاشیه خیابان ایجاد شود.

به‌رغم اینکه طرح مذکور همان زمان هم با انتقادهای تندی روبه‌رو شد، اما شهرداری تهران با همان فرمان طرح‌های مشابه را در نوروز امسال کلید زد و در چهار نقطه دیگر طرح موسوم به آرام‌سازی ترافیکی را به اجرا گذاشت. این بار اما نقاطی انتخاب شده که مسیر جایگزین مناسبی با گنجایش کافی ندارد و اگر اجرای طرح به تشدید ترافیک در میدان و سه چهارراه مذکور منجر شود، نمی‌توان معابر موازی را برای فرار از ترافیک خودروها انتخاب کرد. اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران از بی‌توجهی شهرداری تهران به عواقب کف‌سازی سه چهارراه سرچشمه، مخبرالدوله و سیروس گلایه کرد. وی در مورد اقدام شهرداری منطقه ۱۲ در راستای کف‌سازی سه‌ چهارراه سیروس، سرچشمه و مخبرالدوله با بیان اینکه اجرای این پروژه با مطالعات و تحقیقات مردمی کافی انجام نشده و این موضوع به شدت موجب نارضایتی شهروندان خواهد شد، گفت: در این میادین و چهارراه‌ها باید طرح سرعت‌ بخشیدن به عبور و مرور و نه طرح آرام‌سازی اجرا می‌شد.

وی با بیان اینکه اجرای طرح آرام‌سازی این سه چهارراه نشان‌دهنده این است که طراحان و مجریان این پروژه حتی یک شب در ساعات ترافیک از این محل عبور نکرده و اصلا با بافت بومی- محله‌ای آن آشنا نیستند تا بدانند مردم در ساعات تعطیلی بازار چه عذابی می‌کشند و چند ساعت با معضل ترافیک دست و پنجه نرم می‌کنند، گفت: اجرای این پروژه نباید به‌طور همزمان انجام می‌شد و فازبندی و تعیین مسیر جایگزین بدیهی‌ترین اقدام بود که متاسفانه فازبندی انجام نشد و مسیرهای جایگزین نیز به‌طور نادرست انتخاب شدند. شاکری با بیان اینکه مسوولان شهرداری اعلام کرده‌اند که کارگران در سه شیفت کار کرده و قول دادند تا ۱۸ فروردین‌ماه این پروژه را به سرانجام رسانده و آن را به بخش‌های دیگر تسری ندهند، گفت: با این حال در گزارشی که به‌دست من رسید، در ساعت ۲۱:۳۰ یکی از شب‌های نوروز در چهارراه سرچشمه پنج کارگر مشغول به کار بوده‌اند و کمتر از ثلث این چهارراه سنگفرش شده و در چهارراه سیروس نیز هیچ کارگری وجود نداشت و تنها عملیات خاکبرداری انجام شده بود.

وی ادامه داد: اندکی افزایش ترافیک در هنگام اجرای پروژه را باید قبول کرد اما جای سوال است که بعد از اجرای طرح، ترافیک واقعا سبک می‌شود؟ و اگر نشود شهرداری باید از تمام شهروندانی که با اجرای این طرح دچار مشکل شده‌اند، عذرخواهی کند. ما بارها درخصوص عواقب اجرای این طرح به شهرداری هشدار دادیم اما گوش‌شان بدهکار نبود. رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران یادآور شد: شهرداری می‌گوید برای آرام سازی میدان بهارستان، این نقطه را سنگ‌فرش کرده اما اگر کمی دقت کنیم، می‌بینیم که در حالت عادی آنقدر تراکم خودرو در میدان بهارستان زیاد است که نه‌تنها خودروها با سرعت زیاد حرکت نمی‌کنند، بلکه باید آنها را هل دهیم! با این حال برخی از اعضای شورای شهر نیز مدافع این پروژه هستند. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه شهرداری درفازهای مختلف نسبت به ارتقای سطح کیفی زندگی در منطقه ۱۲ اقدام کرده است، گفت: در میدان بهارستان و اطراف آن نیز در ابتدا بهبود نمای میدان انجام شد و حالا سعی دارد که با سنگ‌فرش کردن خیابان‌ها نسبت به روان و آرام‌سازی ترافیک و حرکت خودروها اقدام کند که مردم با آرامش بیشتری در این میادین حرکت کنند.

رئیس شورای شهر تهران معتقد است یکی از اقدامات خوب و موثری که در این پروژه انجام گرفت، ایجاد کانال تاسیسات مشترک شهری بود که تاسیسات آب، برق، گاز و غیره در این کانال قرار گرفت و قطعا در آینده شاهد صحنه حفاری این معابر توسط سازمان‌های مختلف نخواهیم بود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، مدیریت شهری پیش از این نیز پروژه شکست خورده پیاده‌راه ۱۷ شهریور را پشت‌سر گذاشته است که بعد از سپری شدن حدود پنج سال از اجرای آن و با وجود اعمال اصلاحات مختلف، هنوز هم شهروندان از آن ناراضی هستند. انتظار این بود که پروژه‌هایی از این جنس که به نوعی در سرعت جابه‌جایی شهروندان و روانی ترافیک اختلال ایجاد می‌کند، بدون مطالعه اجرا نشود اما برخی اعضای شورا از جمله اقبال شاکری اعتقاد دارند، پروژه اخیر شهرداری نیز بدون مطالعه و تحقیقات میدانی کافی بوده است.