بریز و بپاش اصفهانی

گروه گزارش- چندی پیش اطلاعات مرکز آمار ایران نشان داد که پرهزینه‌ترین خانوارهای ایرانی به ترتیب در ۳ استان تهران، چهارمحال بختیاری و اصفهان زندگی می‌کنند. به طور میانگین هزینه هر خانوار تهرانی در سال ۱۳۹۴ برابر با ۳۷ میلیون و ۴۷۵ هزار تومان، هر خانوار چهارمحالی ۲۹ میلیون و ۶۰۸ هزار تومان و هر خانوار اصفهانی ۲۷ میلیون و ۹۴۱ هزار تومان بوده است.

گفته شد که در سال گذشته به طور میانگین هر خانوار شهری ایرانی ۲۶ میلیون و ۲۳۹ هزار تومان هزینه صرف کالاها و خدمات مصرفی خود کرده است. این درحالیست که درآمد هرخانوار شهری ایرانی نیز به طور میانگین ۲۷ میلیون و ۸۷۸ هزار تومان بوده است. براساس این اطلاعات مردم اصفهان در میان پرخرج‌ترین ایرانی‌ها جایگاه سوم را به خود اختصاص دادند و با هزینه ۲۷ میلیون و ۹۴۱ هزار تومان، بعد از تهران و چهارمحال و بختیاری در رده پرخرج‌ترین خانوار ایرانی در سال ۹۴ لقب گرفتند. اما علت اینکه مرکز آمار ایران هرساله اقدام به جمع آوری اطلاعات خانوارها در این زمینه می کند را در به دست آوردن ضرایب مصرف برای محاسبه شاخص هزینه زندگی می توان جست و جو کرد؛ به طوری که طبق آمار مرکز آمار ایران بیشتر هزینه مردم ایران در زندگی شهری صرف مسکن می‌شود.

اینکه چه دلایلی در افزایش هزینه های زندگی مردم یک شهر نسبت به دیگر شهرها دخیل است، به عوامل متعددی از جمله سبک زندگی، وضعیت بازارها و قیمت‌گذاری، میزان تولید داخلی هر استان در اقلام پرمصرف، وضعیت اجاره یا تملک مسکن از سوی خانوارها و دیگر شاخص‌ها ارتباط دارد. در استان اصفهان سبک زندگی نقش زیادی در افزایش هزینه‌های خانوار دارد به طوری که می توان گفت مردم اصفهان بخش زیادی از هزینه های هرساله را علاوه بر بخش مسکن در بخش پوشاک و مواد غذایی مصرف می‌کنند. بخش مسکن برای مستاجران اصفهانی، بیشترین هزینه زندگی را رقم زده است، چراکه براساس سرشماری سال ۱۳۹۰، بیش از ۲۵ درصد مردم اصفهان مستاجر بودند و با رکودی که در بخش مسکن در این استان طی ۵ سال گذشته تحمیل شده، هنوز این آمار و ارقام تغییری محسوسی نکرده و می توان گفت یک چهارم اصفهانی‌ها در خانه‌های اجاره ای زندگی می‌کنند.

هزینه سنگین اجاره بهایی که سال به سال نیز بین ۱۰ تا ۲۰ درصد به بهای آن اضافه می شود، سبب شده تا هزینه خانواده‌های اصفهانی در بخش اجاره افزایش یابد. این مولفه مهم نقش تعیین کننده‌ای در میانگین هزینه‌های مردم این استان در هر سال دارد که روز به روز نیز بر تعداد مستاجران اصفهان افزوده می شود به طوری که در سال ۱۳۸۵ آمار اجاره‌نشین‌های این استان، ۲۰ درصد و در سال ۹۰ به ۲۵ درصد افزایش یافت. اما عامل مهم دیگر در افزایش هزینه‌های زندگی در اصفهان، مسئله تولید مواد غذایی در این استان است. این استان به دلیل درگیری با مشکلات ناشی از کمبود آب و کاهش تولیدات بخش کشاورزی، مجبور به واردات مواد غذایی مورد نیاز از سایر استان‌های کشور مانند خراسان رضوی و تبریز شده که این واردات و چند واسطه شدن مرحله تقاضا تا عرضه محصولات غذایی، نرخ غذا در این استان را به شدت افزایش داده و در برخی موارد، نرخ مواد غذایی در کلانشهر اصفهان را بالاتر از شهری مانند تهران قرار داده است.

اما پوشاک اصفهانی‌ها نیز به دلیل تعطیلی کارخانه‌های نساجی این استان در ۱۰ سال گذشته و ورشکسته شدن کارگاه‌های تولید پوشاک با سرنوشتی مشابه، تولیدات غذایی روبرو است و مردم اصفهان بیش از آنکه لباس های دوخته شده در کارگاه های اصفهان را به تن کنند، مجبور به خرید پوشاک وارد شده از چین یا دوخته شده در پایتخت هستند. هزینه‌هایی که در بخش مواد غذایی و پوشاک از سوی مردم استان پرداخت می شود؛ به سبک زندگی مردم این استان نیز ارتباط دارد، چراکه اصفهانی‌ها در هزینه برای مواد غذایی جزو مردم پرخرج به شمار می روند و البته علاوه بر این دو بخش، سبک زندگی مردم اصفهان که در سال‌های اخیر متاثر از تجمل‌گرایی و صرف هزینه‌های زائد برای زندگی شده نیز به چندین برابر شدن هزینه‌های سالانه معیشت دامن زده است.

سبک زندگی به ویژه در نخستین سال‌های تشکیل زندگی برای یک زوج اصفهانی، تحت تاثیر آداب و رسوم حاکم بر زندگی مردم این استان اصفهان و عموم اصفهانی‌ها اگر شرایط مالی خوبی هم برخوردار نباشند اما خود را ملزم به اجرای همه رسوم هرچند غلط و دست و پاگیر می‌دانند. از جمله هزینه های سنگین اصفهانی‌ها در سال‌های اولیه آغاز زندگی، تامین مایحتاج یا همان "جهیزیه" است که تمام آن از سوی خانواده دختر و با خرید جزئی‌ترین لوازم نیز صورت می گیرد و برخی خانواده‌ها شاید تا سال‌ها برای تامین هزینه این بخش از زندگی، مجبور به پرداخت قسط به سیستم بانکی باشند. این بخش از هزینه‌های زندگی مردم استان در قیاس با دیگر عوامل، قابلیت اصلاح دارد و اگر فرهنگ سازی به دور از شعار و کلیشه برای تغییر این نگرش در مردم اصفهان، به خوبی صورت گیرد، بخش زیادی از هزینه خانوارهای اصفهانی برای خرید لوازم خانگی کاهش پیدا خواهد کرد.

هزینه هایی که در دو بخش مواد غذایی و پوشاک صرف می‌شود، با توجه به رکود حاکم بر کشور و نیز وضعیت منابع آبی در استان اصفهان، در کوتاه مدت قابل رفع نیست و اگر شرایط اقتصادی و برداشت‌های بی رویه از منابع آبی استان اصفهان همچنان ادامه داشته باشد، اصفهانی‌ها شاهد تحمل هزینه های سنگین‌تری در بخش پوشاک و مواد غذایی در آینده خواهند شد؛ در همین شرایط نیز کشت محصولات کشاورزی و فرآوری آن در واحدهای صنعتی اصفهان طی ۱۰ سال گذشته در برخی شهرستان‌ها به نصف و در برخی نقاط به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است.