کدام بزرگراه‌ها پولی می‌شوند
نورا حسینی اخذ عوارض از بزرگراه‌ها در کشورهای بزرگ دنیا مرسوم است و با نصب سنسورهایی در جلوی خودرو و شارژ کردن مبلغی امکان پرداخت عوارض با هر بار تردد از این معابر وجود دارد و در صورت اتمام اعتبار توسط پیامکی به صاحب خودرو اطلاع‌رسانی می‌شود. قرار است بزرگراه ‌ها و پل‌های تهران نیز پس از تصویب نمایندگان محلی پایتخت پولی شود. احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران این خبر را می‌دهد و می‌گوید: در حال بررسی یک‌فوریت لایحه اخذ عوارض از معابر خاص هستیم که شامل تمامی تونل‌ها و بزرگراه‌های پایتخت می‌شود. وی با بیان اینکه قرار نیست سرمایه‌گذاری‌هایی که در سطح شهر تهران می‌شود، مانند ساخت تونل، پل و بزرگراه از جیب مردمی که خودرو ندارند، گرفته شود، می‌گوید: شهروندانی که خودرو دارند اما از این تسهیلات استفاده نمی‌کنند و کسانی که خودرو ندارند نباید هزینه تردد کسانی را بدهند که می‌خواهند با خودروهایشان در خیابان‌ها تردد کنند. وی ادامه می‌دهد: عادلانه این است افرادی که از این معابر استفاده می‌کنند، مالیات یا عوارض راه را بپردازند که خوشبختانه امکانات و زیربناهای این کار فراهم است. رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه اخذ عوارض به‌صورت الکترونیکی است، می‌گوید: با نصب یک‌ چیپسِت روی خودرو به‌صورت اعتباری، عوارض از خودروها کم می‌شود و کسانی که قصد پرداخت عوارض را ندارند، می‌توانند از این مسیرها استفاده نکنند و در صورت استفاده، جرایم سنگینی باید برای آنها در نظر گرفته شود. این موضوع به تعادل ترافیک در تهران نیز کمک می‌کند.
اما این منبع درآمدی جدید برای تهران مخالفانی نیز دارد. کمال علی‌پور خنکداری، نایب رئیس فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس با تاکید بر اینکه اخذ عوارض تردد از بزرگراه‌ها و تونل‌های تهران شدنی نیست،‌ می‌گوید:‌ شهرداری نباید با این‌گونه اقدامات خدمات خود را زیر سوال ببرد چراکه اخذ عوارض نمی‌تواند مشکل را رفع کند. او درباره برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اخذ عوارض تردد در بزرگراه‌ها و تونل‌ها، می‌افزاید: قانون عوارض در بزرگراه‌ها مرتبط به داخل شهرها نیست بلکه به مسیرهای برون‌ شهری اشاره دارد که بر‌اساس آن اگر در بزرگراهی می‌خواهند عوارض اخذ کنند باید مسیر جایگزین برای افرادی که نیازمند دسترسی محلی هستند یا اینکه تمایلی به پرداخت عوارض ندارند مشخص شود. به‌عنوان مثال در بزرگراه تهران - قم عوارض اخذ می‌شود اما افرادی که تمایل به پرداخت آن ندارند می‌توانند از جاده قدیم تردد کنند که باید این مهم در سایر جاده‌ها و بزرگراه‌ها مدنظر قرار گیرد.این نماینده مردم در مجلس نهم، درباره اخذ مالیات در تونل‌ها و مسیرهای داخل شهر،‌ می‌گوید:‌ به نظر می‌رسد در این مسیر، شورا باید تا حدودی دقت‌نظر به خرج دهد و زیربار اخذ عوارض تردد در بزرگراه‌ها و تونل‌های داخل شهر نرود؛ باید بررسی شود که شرایط کدام حمل ونقل ایمن را ایجاد کرده‌‌ایم که حال بخواهیم عوارض نیز از مردم اخذ کنیم.
نایب رئیس فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه با اخذ عوارض مردم دچار نگرانی می‌شوند، می‌گوید: تقریبا 100 آیتم درآمدی وجود دارد که شهرداری می‌تواند از اینها عوارض اخذ کند چراکه بدون‌شک ساخت تونل و بزرگراه‌ها جزو وظایف اصلی شهرداری است. سید جعفر تشکری هاشمی،معاون شهردار تهران اما در پاسخ به منتقدان می‌گوید: این تصور که باید بی حساب و کتاب در شهر هزینه شود و استفاده‌کنندگان مشارکتی در آن نکنند پسندیده نیست. شهروندان باید براساس میزان برخورداری از امکانات شهری هزینه هایش را بپردازند. این موضوع مطابق با برنامه 5 ساله بود و شهرداری موظف بود براساس این برنامه لایحه‌ای به شورا مبنی بر چگونگی اخذ عوارض از معابر شهری ارائه کند. اینکه ما بخواهیم مردمی که از امکاناتی استفاده نمی‌کنند و به جای استفاده از خودرو شخصی از خودرو عمومی استفاده می‌کنند همان هزینه‌هایی را بپردازند که یک شهروند که تمام ترددهایش با خودرو شخصی است منصفانه نیست.
وی با بیان اینکه عوارض خودرویی که گرفته شده یک هزارم ارزش واقعی خودرو است، می‌گوید: مبلغ ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان جبران‌کننده هزینه‌های شهر نیست و عوارضی که ما در شهر می‌پردازیم در مقابل هزینه‌هایی که می‌کنیم، ناچیز است.
تشکری هاشمی با تشریح جزئیات این لایحه می‌گوید: قرار نیست کیوسکی یا راه بندانی در این معابر ایجاد شود و پرداخت‌ها صددرصد الکترونیکی است و صاحب خودرو پلاک خودرو را شارژ می‌کند و پیشنهاد ما برای هر بار تردد از معبر 300 تومان است که خودروهایی که شغلشان تردد است از پرداخت عوارض معاف هستند. این در مقابل هزینه‌ای که شهروندان برای معابر بیرون از تهران می‌دهند بسیار منصفانه است به‌طور مثال برای اتوبان پردیس که کمتر از 20 کیلومتر است 2 هزار و 500 تومان پرداخت می‌شود که کیلومتری 100 تا 150 تومان است که عدد پیشنهادی ما نسبت به این رقم بسیار ناچیز است. اما بر اساس پیشنهاد، شهرداری چه میزان درآمد از این عوارض اندک کسب خواهد کرد. به گفته معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران، بر‌اساس اطلاعات ترافیکی 23 میلیون خودرو طی یک سال گذشته از روی پل بزرگراه طبقاتی صدر عبور کرده‌اند که با یک حساب ساده 6 میلیارد و 900 میلیون تومان تنها از عبور خودرو‌ها از بزرگراه صدر کسب خواهند کرد. در لایحه پیشنهادی شهرداری به شورا معابری که قرار است در صورت موافقت شورا تردد از آنها پولی شود مشخص شده است. در لایحه مجوز اخذ عوارض تردد از معابر خاص شهری در یکی از ماده واحده‌های خود اعلام کرده است تونل‌های «نیایش»، «توحید»، «رسالت» و پل طبقاتی «صدر» به‌عنوان معابر خاص برای اخذ تردد در نظر گرفته شوند و مبلغ ۳۰۰ تومان به‌صورت الکترونیکی از هر خودرو برای هر بار عبور از این مسیرها اخذ شود. در این لایحه پیشنهاد شده که خودروهای برقی، هیبریدی، خودروهای امدادی، آمبولانس، خودروهای عمومی، انتظامی، نظامی، خودروهای معلولان و خودروهای حمل و نقل عمومی و حمل مسافر از جمله تاکسی و اتوبوس و خودروهایی که از شهرداری مجوز دارند از پرداخت عوارض مستثنی هستند.
این در حالی است که گزارش توجیهی موجود در این لایحه نشان می‌دهد مواردی همچون افزایش سرعت جریان ترافیک، کاهش زمان سفر و رونق بخشیدن به حمل و نقل عمومی در این لایحه مورد توجه بوده است آنچنان که اعمال محدودیت‌ها در مسیرهای تعیین شده و دریافت عوارض به علاقه مندی جامعه به استفاده از حمل‌ونقل‌ عمومی کمک می‌کند.