خوشا این فصل و طعم بی‌مثالش!

دنیای اقتصاد، الهه میرزاده- خوردن میوه‌های تابستانی در این روزهای داغ، مرهم سردی برآتش جان می‌شود، جالب توجه است که نظام طبیعت، متناسب با هر فصل، محصولی را به ارمغان می‌آورد که بهترین پاسخ برای نیازهای آب و هوایی فصل است. به‌عنوان مثال در روزهای سرد و فصل زمستان باتوجه به احتمال ابتلا به سرماخوردگی بیشتر از سایر روزها، برداشت پرتقال را داریم که به‌دلیل داشتن ویتامین سی فراوان ایمنی بدن را تا حد قابل‌قبولی ارتقا داده و از بروز بیماری‌های مرتبط با ضعف ایمنی، جلوگیری می‌کند از آن سو در روزهای گرم که بدن، آب بیشتری از دست می‌دهد و تعریق افزایش می‌یابد، میوه‌هایی با درصد آب بیشتر و خاصیت تعدیل‌کنندگی و برطرف‌کننده عطش به‌عمل می‌آید. حتما شما هم جزو مصرف‌کنندگان این میوه‌های رنگارنگ هستید. در این شماره قصد داریم درباره خواص و مزایای میوه‌های تابستانی بیشتر صحبت کنیم تا با آگاهی بیشتر لذت خوردن این میوه‌ها را دوچندان کنیم. به‌طور کلی از مزایای میوه‌های این فصل می‌توان گفت ضمن اینکه درصد آب بیشتری نسبت به میوه‌های فصل‌های دیگر دارند، سرشار از «آنتی‌اکسیدان‌ها» و مواد مغذی بوده که از سویی آب بدن را تأمین کند و از سوی دیگر ویتامین‌هایی که کمبودشان باعث تحلیل توان و انرژی می‌شود را به بدن بازمی‌گرداند. قابل ذکر است که بنا به سلیقه و ذائقه هر فرد می‌توان انواع این میوه‌ها را به روش‌های مختلف، در رژیم غذایی استفاده کرد، مثلا در سالادها از آن‌ها استفاده یا با شیر و ماست مخلوط و یا به‌عنوان میان‌وعده به‌صورت خام مصرف کنیم. خوشبختانه تنوع میوه‌های تابستانی آن قدر زیاد است که با استفاده به‌جا و مناسب آن‌ها می‌توان امید داشت که این گرمای طاقت‌فرسا و طولانی را به‌راحتی پشت سر گذاشت و همچنان شاداب و سرزنده بود.

هندوانه

در کشور ما کمتر پیش می‌آید که هندوانه به‌عنوان یکی از میوه‌های تشریفاتی مصرف شود. شاید برای ما، هندوانه یک میوه عادی و مختص مصرف در خانه باشد. البته در مهمانی نیز سر میز و تقریبا به‌عنوان دسر آن را قرار می‌دهیم. این امر برای ساکنان شرق آسیا کمی متفاوت است؛ چینی‌ها و ژاپنی‌ها گذاشتن هندوانه بر سر میز پذیرایی مهمان را یکی از روش‌های مهمان‌نوازی خوب می‌دانند. هندوانه به‌دلیل آب فراوانش، پرطرفدارترین میوه در روزهای گرم تابستان است و مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌های مختلف در آن، ارزشش را چند برابر کرده است. ویتامین آ، سی و لیکوپن، از مهمترین آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این میوه هستند. این ترکیبات با غیرفعال کردن رادیکال‌های آزاد از «اکسیداسیون کلسترول» و تنگ شدن دیواره عروق، بروز بیماری‌های قلبی و سکته جلوگیری می‌نماید. به‌علاوه مطالعات نشان می‌دهند که مصرف منظم این میوه از بروز حملات آسم، سرطان کولون و حتی آرتروز جلوگیری می‌کند. این میوه با خواص ضدسرطانی، از اطلاعات ژنتیکی (DNA) همه سلول‌ها محافظت کرده و از جهش‌های ژنتیکی جلوگیری می‌کند. این میوه مانند هویج در تقویت حس بینایی نیز موثر است. با وجود فواید بسیار زیاد، این میوه، دارای ترکیبات «گواتروژن» است و افرادی که در مناطق با «ید» کم زندگی می‌کنند باید کمتر این میوه را استفاده کنند.

هندوانه «اگزالات» و «پورین» بالایی دارد، به این دلیل افرادی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه و اوره بالا هستند باید به مقدار کم از این میوه استفاده نمایند تا این عوارض در آن‌ها تشدید نشود. درضمن، افراد مبتلا به دیابت نیز باید با احتیاط فراوان این میوه را استفاده نمایند زیرا هندوانه، قندخون را به سرعت بالا می‌برد و کنترل این قند برای دیابتی‌ها بسیار مشکل است. همانطورکه گفته شد این میوه پتاسیم بالایی دارد و مصرف یک فنجان هندوانه دارای ۱۷۶ میلی‌گرم از این ماده مغذی است که می‌تواند به کاهش فشارخون بالا در بیماران مبتلا به این بیماری کمک نماید. این میوه به‌دلیل وجود ویتامین ب۶ و بوی خوشایندی که دارد در رفع حالت تهوع بسیار مفید است؛ به‌خصوص اگر شیرینی نسبتا ملایمی داشته باشد. هندوانه برای اشخاص سردمزاج و آن‌هایی که دارای معده سرد هستند مناسب نیست. این گونه اشخاص اگر می‌خواهند هندوانه بخورند باید آن را با شکر و یا عسل بخورند؛ هندوانه در اشخاص سردمزاج باعث درد مفاصل و ضعف جنسی می‌شود.

نکات مهم

- هندوانه را باید همیشه بین دو غذا خورد یعنی تقریبا سه ساعت بعد از غذا و یک ساعت قبل از غذا. زیرا اگر بلافاصله بعد از غذا خورده شود در هضم غذا اختلال ایجاد می‌کند. همچنین نباید آن را با میوه‌های دیگر مخلوط کرد زیرا نفخ شکم تولید می‌کند.

- یک لیوان آب هندوانه ۲۰ درصد نیاز روزانه به ویتامین سی و ۱۴ در صد نیاز روزانه به ویتامین آ را تأمین می‌کند.

- ویتامین‌های گروه ب برای تولید انرژی غنی است و هندوانه منبع خوبی از ویتامین‌های ب‌یک، ب۶، ب۵، اسید پانتوتنیک، بیوتین و نیز «منیزیوم»، «پتاسیم» و «فیبر» غذایی است. پس می‌توان گفت که دارای ارزش غذایی بالایی است.

خربزه

خربزه در حقیقت یک میوه بومی‌آسیایی است. بنابراین احتمالا این میوه چند هزارسال پیش، از آسیا به ممالک دیگر دنیا برده شده است. رومی‌های قدیم و احتمالا یونانی‌ها همان اندازه که ما حالا به این میوه علاقه داریم، آن را دوست داشته‌اند. اولین کشوری که در قرون اخیر اقدام به کشت خربزه کرد، کشور فرانسه - در حدود ۳۰۰ سال پیش - بود. خربزه میوه‌ای شیرین، لذیذ و گواراست که انواع گوناگونی دارد و بهترین آن خربزه خراسان است. رسول گرامی اسلام(ص) در بیان خواص خربزه فرموده اند: «خربزه از زینت‌های زمین است، آب آن از رحمت الهی و شیرینی آن از بهشت است.» همچنین می‌فرمایند: «خوردن خربزه پیش از غذا، بدن را می‌شوید و بیماری را از بدن ریشه‌کن می‌کند.» اما باید بدانید که مصرف زیاد خربزه باعث نفخ می‌شود، در نتیجه در ناحیه معده و روده درد ایجاد می‌کند. خوردن خربزه کال در کسانیکه معده ضعیفی دارند، باعث اسهال می‌شود. همچنین خلط را می‌افزاید و برای سینه درد و سرماخوردگی مضر است.

خربزه داروی بسیاری از بیماری‌های مزمن از جمله «نقرس» و «روماتیسم مزمن» است. طبق نظر متخصصان تغذیه، خربزه ۹۵ درصد آب دارد و چربی و مواد «آلبومینی» آن بسیار کم است و به‌جای آن حاوی مقدار نسبتا زیادی «پکتین»، مواد معدنی همچون پتاسیم، منگنز، فسفر و کلسیم و ویتامین‌های آ، ب‌یک، ب‌دو وسی است. وجود املاح در خربزه، باعث می‌شود که درجه قلیایی بودن خون و سلول‌های بدن بالا برود و سمومی که بر اثر مصرف گوشت و مواد چربی، در خون و سلول‌های بدن ایجاد شده، خنثی و دفع شود. خربزه سرعت هضم غذا را بالا می‌برد و بدین لحاظ در کودکان موجب اشتها و فعالیت سلول‌های بدن شده، در رشد آنان موثر است و در سالمندان باعث افزایش فعالیت دستگاه گوارش می‌شود.

خواص خربزه

- خربزه دارای ویتامین آ است، از این رو در ترمیم و تجدید سلول‌های بدن نقش دارد.

- خربزه با داشتن خاصیت ادرارآور بودن در بیماری‌های سنگ‌کلیه و مثانه مفید است.

- خربزه سرشار از ویتامین‌های سی، دی و سلولز است.

- خربزه به‌علت ملین بودن، برای معالجه یبوست تجویز می‌شود.

- اگر خربزه را له کنید و به‌صورت مرهم روی سوختگی‌های سطحی پوست بدن بگذارید، آن را معالجه خواهد کرد.

- تخم خربزه برای سرفه حاد، تب‌های شدید و درد سینه و حلق مفید است.

- خربزه باعث افزایش شیر در زنان شیرده می‌شود.

- مغز تخم خربزه بوداده طبیعت گرم دارد.

- مغز تخم خربزه بوداده دارای خاصیت ادرارآور، نرم‌کننده و افزایش‌دهنده میل جنسی است.

- خربزه برای اشخاص مبتلا به «سل ریوی» و کم‌خونی مفید است.

- خربزه، رنگ چهره را روشن و بیماری «استسقا» (احساس تشنگی دائمی) را درمان می‌کند.

- خربزه به هضم غذا کمک و رودل را برطرف می‌کند.

زردآلو

هر ۱۰۰ گرم زردآلوی تازه یا سه عدد زردآلو معمولی، ۱۲ گرم موادقندی و یک گرم مواد پروتئینی دارد. یک گرم روغن، نزدیک به ۵۳ کالری، ۳۶۵ میلی‌گرم پتاسیم، ۲۰ میلی‌گرم کلسیم، ۲۵ میلی‌گرم فسفر، ۳ میلی‌گرم آهن و ۶ میلی‌گرم ویتامین سی هم در این مقدار زردآلو وجود دارد. بسیاری از مردم جهان از زردآلو به‌عنوان ملین استفاده می‌کنند و به زنان توصیه می‌شود به‌دلیل وجود آهن و کلسیم، از این میوه زیاد مصرف کنند.

خواص زردآلو

- به‌علت داشتن «کبالت» برای کم‌خونی مفید است.

- این میوه جهت چاقی نافع است ولی برای اشخاص چاق، خوردن مقدار اندک آن ضرر ندارد.

- ویتامین آ در میوه زردآلو به‌حد وفور یافت می‌شود که به رشد اطفال کمک کرده و باعث تقویت قوه بینایی آن‌ها می‌شود.

- در بین سبزیجات، هویج بیشترین مقدار «بتاکاروتن» را دارد و در بین میوه‌ها زردآلو اینگونه است. هیچ میوه دیگری به این اندازه دارای بتاکاروتن نیست. بتاکاروتن موجود در زردآلو مانع پینه بستن و خشک شدن پوست می‌شود.

- زردآلو به پاکسازی ترکیباتی که مسئول ایجاد تغییرات سرطان در سلول‌ها هستند، کمک می‌کند و این امر بین سیگاری‌ها و غیرسیگاری‌ها، در پیشگیری از سرطان ریه و در بین زنان و مردان به‌طور یکسان صادق است.

- برگه‌های زردآلو منبع غنی پتاسیم هستند و تحقیقات نشان داده است که دریافت پتاسیم مازاد در رژیم غدایی روزانه، موجب کاهش فشارخون در افراد دارای فشار خون طبیعی و افراد با فشار خون بالا می‌شود.

- زردآلو به‌دلیل داشتن پتاسیم بالا، یک میان‌وعده و دسر خوب برای سالمندانی که از افسردگی روانی و گیجی ناشی از فقدان پتاسیم در رژیم غذایی رنج می‌برند، محسوب می‌شود.

- زردآلو به‌دلیل داشتن کاروتن کافی، از شب‌کوری در افراد به‌خصوص سالمندان که میوه و سبزی تازه کمتری مصرف می‌کنند، جلوگیری می‌کند.

- زردآلو به‌دلیل داشتن فیبر غذایی و افزایش تدریجی قندخون به‌عنوان یک میان‌وعده کامل کم‌کالری برای افرادی که برنامه کاهش وزن دارند، مفید است. همچنین به‌علت داشتن مقداری «اسید سالسیلیک»، برای درد مفاصل و رماتیسم نیز موثر واقع می‌شود.

- زردآلو، خنک و اشتهاآور است.

- زردآلو، باعث رفع تشنگی و عطش می‌شود.

نکاتی درباره مصرف زردآلو

- توجه به این نکته ضروری است که نباید هرگز مغز هسته تلخ زردآلو را خورد چون حاوی ماده‌ای به‌نام «آمیگدالین» است که در بدن سیانید آزاد می‌کند و موجب اختلال تنفسی، فلج و حتی مرگ می‌شود. از زیاده‌روی در مصرف زردآلو خودداری کنید، زیرا مصرف زیاد آن در هضم مواد غذایی ایجاد اختلال کرده و باعث اسهال می‌شود. افرادی که ناراحتی کبدی دارند، باید از زیاد خوردن زردآلو پرهیز کنند.

- زردآلو باید برای مصرف روزانه یا حداکثر ٢ روز بعد خریداری شود و انواع نرم و درشت آن را خریداری کنید اما از خرید برگه‌های زردآلوی زرد و روشن به دلیل SO۲ موجود در آن، پرهیز کنید. زردآلوها را در کیسه‌های پلاستیکی درون یخچال نگه داشته و در عرض چند روز مصرف کنید.

آلبالو

آلبالو تصفیه‌کننده خون و ضدالتهاب است. این میوه خوش‌رنگ دردهای بدن را تسکین می‌دهد. آلبالو سرشار از پتاسیم، کلسیم، فسفر و سدیم است و پوستتان را جلا می‌دهد.

آلبالو برای آرامش اعصاب

آلبالو تاثیر زیادی در آرامش سیستم عصبی دارد و همچنین به افزایش تمرکز کمک می‌کند. این ویژگی به رنگ آلبالو مربوط می‌شود. نتایج پژوهشی که در آمریکا انجام شده است، نشان می‌دهد افرادی که عطر آلبالو را استشمام کرده‌اند به میزان ۱۵ درصد خلاق‌تر بوده‌اند. به عقیده متخصصان، آلبالو باعث تحریک منطقه‌ای از مغز می‌شود که مسئول تمرکز است و بنابراین توانمندی فرد در انجام کارها را بالا می‌برد.

آلبالو دوست کبد و کلیه‌ها

آلبالو برای تنظیم عملکرد کبد و معده مؤثر است. این میوه حاوی سوربیتول است که به آن اندکی خاصیت ملینی می‌دهد. میزان بالای پتاسیم این میوه به دفع اوره و سموم خون کمک زیادی می‌کند. در نتیجه مصرف آن تأثیر مثبتی بر کلیه ها دارد و به بهبود عملکرد آن‌ها کمک زیادی می‌کند. این میوه سنگ‌های کلیه و مثانه را از بین می‌برد. مصرف منظم این میوه برای بهبود نارسایی کبد و ورم معده مؤثر است وباعث تقویت بدن نیز می‌شود. نوشیدن دم‌کرده آلبالو باعث خنک شدن بدن و برطرف کردن جمع شدگی آب می‌شود. همچنین میزان بالای فیبر موجود در آلبالو برای هضم غذا مفید است.

آلبالو ضدالتهاب است

تأثیر دیورتیک آلبالو برای افرادی که از آرتریت و نقرس رنج می‌برند، مؤثر است. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این میوه‌ خوش‌رنگ و خوشمزه حاوی میزان زیادی آنتوسیانین است و این آنتی‌اکسیدان خواص ضدالتهابی بسیار قوی‌ای دارد. نتایج پژوهشی که در دانشگاه ایالت میشیگان انجام شده، نشان می‌دهد که آلبالو در کاهش التهاب‌های بافت‌های بدن که ایجاد سردرد می‌کنند ۱۰ برابر مؤثرتر از قرص آسپرین است. بنابراین اگر ورزشکار هستید یا از دردهای میگرنی رنج می‌برید حتما آلبالوی بیشتری میل کنید.

آلبالو سلاحی در برابر سرطان

آلبالو نیز مانند گیلاس حاوی ماده‌ای به نام الکل پریلیل است که ارزش درمانی بالایی به این میوه می‌دهد. به عقیده محققان سرطان‌شناس، الکل پریلیل تأثیر زیادی در درمان سرطان سینه، سرطان ریه، سرطان کبد، سرطان معده و سرطان پوست دارد. این محققان معتقد هستند که مصرف آلبالو در چارچوب رژیم غذایی سالم و متنوع می‌تواند به بدن درجهت مقابله با سرطان کمک زیادی کند. این میوه حاوی کرستین و آنتوسیانین نیز هست که اثرات ضدسرطانی دارند. نتایج پژوهش‌های متعدد نشان داده است که مصرف آلبالو از تشکیل زخم در روده که مستعد سرطانی شدن است، پیشگیری می‌کند. این میوه رشد سلول‌های سرطانی در روده‌ها را کاهش می‌دهد.