تفکر حل مساله؛ مقدمه شکل‌گیری یک استارت‌آپ

شیما رئیسی

استارت‌آپ،‌ مفهومی که در چند سال اخیر بسیار بر سر زبان‌ها افتاده و در فضای کسب‌وکار کشور مطرح شده، به شرکت‌های نوپایی اطلاق می‌شود که ایده اصلی شکل‌گیری آنها، طرح مساله و یافتن راه‌حلی برای آن در قالب یک الگوی کسب‌وکار است. در این مدل، عده‌ای کارآفرین گردهم جمع شده و با تعیین استراتژی‌های خلاقانه در پی چندین مرحله آزمون و خطا، به‌صورت مشخصی از یک فرآیند اقتصادی دست می‌یابند؛ فعالیت‌هایی که در کوتاه‌مدت منجر به درآمدزایی شده و براساس دانش روز و تغییرات تحت مطالعه جامعه هدف مشخص شده به‌عنوان متقاضیان کالای تولیدی این مجموعه‌ها، نو به نو می‌شوند.

امکان ورود ایده‌های تازه، ‌تغییر روش اجرا، ایجاد تحول و همچنین رقابت تنگاتنگی که در این عرصه وجود دارد، از جمله ویژگی‌های شاخص این مدل نوین از کسب‌وکار است؛ مدلی که در پاسخ به تحولات پرسرعت دنیای امروز خلق شده و به سرعت در حال فراگیر شدن است. در همین حال، صنعت گردشگری نیز با توجه به دامنه وسیع مخاطبان و حوزه‌های ارائه‌دهنده خدمات مربوط به آن، یکی از زمینه‌های مورد توجه استارت‌آپ‌ها است؛ به‌گونه‌ای که این شرکت‌ها رفته‌رفته جای مدل‌های قدیمی بنگاه‌های فعال در حوزه گردشگری را گرفته و کسر قابل‌توجهی از گردش مالی در این بازار را از آن خود می‌کنند. بر همین اساس، «دنیای اقتصاد» بر آن است با معرفی تعدادی از استارت‌آپ‌های شکل گرفته در حوزه گردشگری، زمینه آشنایی فعالان این صنعت را با این شیوه در حال گسترش فراهم آورد؛ صورتی از حضور در بازارهای جهانی که رمز بقا در این عرصه پررقابت و رو به رشد است.

این جمله معروف را بسیار شنیده‌ایم که احساس نیاز، سرآغاز ابتکار و اختراع است. اما نکته مسلم آن است که یافتن یا ساختن راه‌های تازه، واکنش عموم انسان‌ها در روبه‌رو شدن با کمبودها و کاستی‌های محیط پیرامونی نیست؛ حتی در دنیای امروز که میانگین تحصیلات رسمی در جوامع به‌صورت چشمگیری ارتقا و دسترسی به داده‌ها و اطلاعات شکلی عمومی یافته است. در این میان اما همواره هستند کسانی که در مواجهه با مسائل گوناگون که حتی از دید بسیاری از افراد، پیش پا افتاده و کم‌اهمیت تلقی می‌شوند، با طراحی راهکارهای خلاقانه، شرایط را برای دیگران بهتر و آسان‌تر می‌کنند. دسترسی به یک بانک جامع که نیازهای اطلاعاتی گردشگران را پیش از سفر به نقاط مختلف کشور و در مرحله برنامه‌ریزی تامین کند،‌ از جمله کاستی‌هایی بود که حالا دیگر به‌ لطف وجود اندک سایت‌های موجود در این حوزه تا حدود زیادی برطرف شده است.

عباس بافکر، مهندس جوانی که در رشته نرم‌افزار تحصیل کرده، از جمله افرادی است که برای کسب اطلاعات پیش از سفر، با مشکل مواجه شد و در این راستا با اتکا به تجربه خود در زمینه برنامه‌نویسی، گام‌های نخست برای راه‌اندازی یک استارت‌آپ گردشگری را برداشت. او که تا پیش از راه‌اندازی این سایت، یک سامانه در حوزه فیلم و سینما را مدیریت می‌کرد، در برخورد با فقر اطلاعاتی در زمینه گردشگری، با همان رویکرد پا در این راه گذاشت. بافکر خود در این‌باره توضیح می‌دهد: «این سایت، قبل از آنکه سایت گردشگری باشد، یک سایت فیلم بود که در آن، تمام فیلم‌ها و دست‌اندرکاران آنها به‌صورت کامل دسته‌بندی و معرفی می‌شدند. پس از اندک زمانی که از بالا آمدن این سایت گذشت، در مسیر برنامه‌ریزی برای یک سفر داخلی، متوجه شدم که به‌‌رغم ظرفیت‌های شگرف ایران در گردشگری، هیچ مرجع مجازی برای معرفی این استعدادها وجود ندارد. از این‌رو و با توجه به اینکه بستر مناسب برنامه‌نویسی را در اختیار داشتم، دست به کار شدم و سایت فیلم را با تغییراتی اندک در برنامه نویسی و همچنین درج اطلاعات گردشگری توسط نزدیکانم در نیمه نخست سال ۹۲ راه‌اندازی کردم.»

اکنون که بیش از ۳ سال از راه‌اندازی این سایت می‌گذرد، این مجموعه برای سه نفر ایجاد اشتغال کرده است؛ با این همه آن‌گونه که این برنامه‌نویس می‌گوید، سایت به درآمدزایی قابل‌توجهی نرسیده، چرا که اساسا از همان ابتدا با این هدف طراحی نشده بود. او در این‌باره نیز توضیح می‌دهد: «این کار به هیچ عنوان با انگیزه مادی شروع نشد و تنها انگیزه من معرفی ایران با تمام جاذبه‌های پیدا و پنهان آن بود. البته اکنون، مجموعه به آن حد از درآمدزایی رسیده که هزینه‌های جاری مدیریتش را تامین کند.» گرچه این سایت آورده مالی چندانی برای گردانندگانش ندارد اما باید تاکید کرد که هیچ بازاریابی یا تبلیغاتی نیز برای جذب آگهی نداشته است و مدیر آن معتقد است که به‌‌دلیل قوت گرفتن فرم و محتوای سایت، قطعا به درآمدزایی مطلوب نیز خواهد رسید؛ از این‌رو همان‌گونه که بافکر تاکید می‌کند، ارزش‌آفرینی، اولویت نخست مجموعه او در مراحل رشد و گسترش این فعالیت استارت‌آپی در حوزه گردشگری است.

او همچنین درخصوص چشم‌اندازهای کاری این سایت می‌گوید: «ترجمه سایت به سایر زبان‌های زنده و رایج و نیز امکان ارائه خدمات به دیگر سایت‌های گردشگری دنیا پیرامون اطلاعات گردشگری و شناساندن چهره حقیقی ایران به جهانیان، از جمله مهم‌ترین برنامه‌های این استارت‌آپ در مسیر توسعه است.» البته این کارآفرین به ایده فراهم کردن یک بستر مناسب از طریق این سایت برای ارائه اطلاعات گردشگری توسط خود کاربران به زبان‌های مختلف نیز اشاره و آن را ایده‌ای دیگر در راه نیل به هدف معرفی ایران به گردشگران خروجی کشورهای گردشگرفرست معرفی می‌کند. اما این برنامه‌نویس در برشمردن ویژگی‌های متمایزکننده سایتش در مقایسه با دیگر سامانه‌های موجود، به ساختاریافتگی آن اشاره می‌کند. بافکر در این‌باره تصریح می‌کند: «اینکه برنامه‌نویسی برای این سایت به‌صورت سفارشی نبوده و از همان آغاز با شکل‌گیری و رشد ایده، نوشته شده و توسعه یافته است، باعث ساختارمندی هرچه بیشتر آن شده و این امکان را به ما داده تا بتوانیم اطلاعات را به صور گوناگون و دلخواه به نمایش بگذاریم و سرویس‌های متنوع گردشگری را برای آن تعریف کرده و به آن بیفزاییم؛ نکاتی که در معدود سایت‌های موجود لحاظ نشده است.» اما دوزبانه بودن و همچنین غالب بودن وجه کاری بر درآمدی، دو نکته دیگری هستند که به باور این مهندس جوان، این سایت را در میان دیگر سایت‌های موجود شاخص و گردانندگان آن را به آینده این استارت‌آپ امیدوار می‌کند.