تیلرسون؛ موازنه‌گر کابینه ترامپ

امیرعلی ابوالفتح
کارشناس مسائل آمریکا

ترکیبی که در حال حاضر از سوی تیم انتقالی دولت بعدی ایالات متحده آمریکا به ریاست دونالد ترامپ ارائه شده تا حدودی بازتاب‌دهنده وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی اوست. یکی از عمده‌ترین وعده‌هایی که ترامپ مطرح کرد، این بود که قالب سنتی سیاست ورزی را در آمریکا بشکند و خارج از طبقه مسلط که به واشنگتنی‌ها معروف هستند، افرادی را برای سمت‌های دولت خود انتخاب کند. به همین دلیل شاهد هستیم در معرفی فردی به‌عنوان وزیر امور خارجه، رئیس یک شرکت نفتی که فاقد هرگونه سابقه دیپلماسی رسمی است، معرفی می‌شود یا برای وزارت دفاع، فردی معرفی می‌شود که پیش از این در فرماندهی ارتش حضور داشته است که معمولا در آمریکا چنین انتخابی صورت نمی‌گرفته است.

امیرعلی ابوالفتح
کارشناس مسائل آمریکا

ترکیبی که در حال حاضر از سوی تیم انتقالی دولت بعدی ایالات متحده آمریکا به ریاست دونالد ترامپ ارائه شده تا حدودی بازتاب‌دهنده وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی اوست. یکی از عمده‌ترین وعده‌هایی که ترامپ مطرح کرد، این بود که قالب سنتی سیاست ورزی را در آمریکا بشکند و خارج از طبقه مسلط که به واشنگتنی‌ها معروف هستند، افرادی را برای سمت‌های دولت خود انتخاب کند. به همین دلیل شاهد هستیم در معرفی فردی به‌عنوان وزیر امور خارجه، رئیس یک شرکت نفتی که فاقد هرگونه سابقه دیپلماسی رسمی است، معرفی می‌شود یا برای وزارت دفاع، فردی معرفی می‌شود که پیش از این در فرماندهی ارتش حضور داشته است که معمولا در آمریکا چنین انتخابی صورت نمی‌گرفته است. نکته دیگر اینکه اگر قرار باشد مورد به مورد به کاندیداهای پست‌های مختلف نگاه شود برخی از انتخاب‌ها تکمیل‌کننده برنامه‌هایی است که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا باید به مرحله اجرا درآورد.

به‌عنوان مثال وقتی وزارت امنیت داخلی آمریکا به فردی با سابقه نظامی واگذار می‌شود، نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور آمریکا به‌دنبال اتخاذ سیاست مشت آهنین در قبال مهاجران غیرقانونی و ورود گروه‌هایی مانند مسلمانان به جامعه آمریکاست. از سوی دیگر دونالد ترامپ بیش از هر رئیس دولت دیگری در دهه‌های اخیر به استفاده از نظامیان در کابینه تمایل پیدا کرده است. البته این نظامی‌ها، ژنرال‌های بازنشسته هستند، اما در هر حال سوابق نظامی‌گری دارند.به نظر می رسد همانگونه که ورود ترامپ به عرصه سیاست با جنجال و کشمکش همراه بود در فرآیند رای سنا به کابینه نیز تنش‌هایی بروز کند. یکی از عمده‌ترین مشکلات، احتمالا بر سر وزیر پیشنهادی برای وزارت دفاع یعنی جیمز ماتیس خواهد بود؛ چراکه براساس قوانین آمریکا هر فردی با سابقه نظامی که بخواهد در سمت وزیر دفاع قرار بگیرد، باید 7 سال پیش از آن تاریخ از خدمت کناره‌گیری کرده باشد که این شرایط در مورد ماتیس وجود ندارد.

از سوی دیگر معرفی رکس تیلرسون به‌عنوان وزیر دفاع می‌تواند جریان‌های ضدروسی را داخل حزب جمهوری‌خواه تحریک و انتقاداتی در جریان بررسی سوابق تیلرسون در سنا ایجاد کند. در نهایت چیدمانی که درخصوص کابینه ترامپ انجام گرفته، وزنه جریان‌های ضدایرانی و به‌طور مشخص ضد برجام را در کابینه آمریکا تقویت خواهد کرد. البته این امر قابل انتظار بود، اما شاید بتوان گفت که حضور رکس تیلرسون در راس وزارت خارجه آمریکا می‌تواند تاحدودی جریان ضدایرانی را داخل کابینه ترامپ تعدیل کند؛ از این جهت که تیلرسون از یک سو به لابی نفتی تعلق دارد که از 35 سال پیش تلاش داشته زمینه همکاری تجاری را با ایران فراهم کند و از سوی دیگر او به رابطه نزدیک و دوستی با روسیه شهرت دارد. این در حالی است که روسیه در حوزه مسائل ایران، منتقد سیاست‌های کنونی آمریکا بوده است. همچنین تاکید شخص ترامپ بر مبارزه با داعش است و اولویت خود را مبارزه با تروریسم و داعش قرار داده که این مساله می‌تواند زمینه همکاری غیرمستقیم و چه بسا مستقیم را بین تهران و واشنگتن حداقل درخصوص موضوع مبارزه با داعش فراهم کند. از این جهت می‌توان گفت برخلاف تصور اولیه که دولت ترامپ به‌شدت ضدایرانی قلمداد می‌شد و شخصیت‌هایی مانند جان بولتون به‌عنوان وزیر خارجه مطرح می‌شدند، امروز شخصی چون تیلرسون در پست وزارت خارجه می‌تواند به‌نوعی نقش موازنه گر و متعادل‌کننده را در تیم ترامپ ایفا کند.