«استخراج نفت از صخره» گروه رقیب برای اوپک تراشید
زلزله‌نفتی درجهان با «شیل»
باران عقیلی انقلابی به نام شیل (SHALE)، در حال دگرگون کردن صنعت انرژی و تولیدات نفت و گاز جهان است. با وجود همه تردیدها و مخالفت‌هایی که درباره این تکنولوژی و پدیده جدید انرژی وجود دارد، شیل واقعیتی است که وجود دارد و آمده تا بماند. در نیمه دوم این قرن، این انقلاب بسیار سریع‌تر از آنچه تصور می‌شد در سطح جهان گسترش می‌یابد. بنابراین، جهان باید خود را برای این پدیده جدید صنعت انرژی آماده کند. رشد اخیر در تولیدات نفت و گاز طبیعی آمریکا نباید کسی را حیرت‌زده کند. در سه سال گذشته، آمریکا پرشتاب‌ترین تولیدکننده هیدروکربن در دنیا بوده‌است و به نظر نمی‌رسد که این روند به این‌زودی متوقف شود.
باران عقیلی انقلابی به نام شیل (SHALE)، در حال دگرگون کردن صنعت انرژی و تولیدات نفت و گاز جهان است. با وجود همه تردیدها و مخالفت‌هایی که درباره این تکنولوژی و پدیده جدید انرژی وجود دارد، شیل واقعیتی است که وجود دارد و آمده تا بماند. در نیمه دوم این قرن، این انقلاب بسیار سریع‌تر از آنچه تصور می‌شد در سطح جهان گسترش می‌یابد. بنابراین، جهان باید خود را برای این پدیده جدید صنعت انرژی آماده کند. رشد اخیر در تولیدات نفت و گاز طبیعی آمریکا نباید کسی را حیرت‌زده کند. در سه سال گذشته، آمریکا پرشتاب‌ترین تولیدکننده هیدروکربن در دنیا بوده‌است و به نظر نمی‌رسد که این روند به این‌زودی متوقف شود. تولیدات گاز طبیعی آمریکا از سال 2010 حدود 25 درصد رشد داشته و اگر نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر نبود، این روند بیشتر هم رشد می‌کرد. آمریکا که همین الان هم از روسیه به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده گاز جهان پیشی گرفته، در پایان این دهه یعنی تا سال 2021، یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز جهان خواهد شد. به این ترتیب، الگوهای قیمتی و تجاری در بازارهای انرژی جهان تغییر می‌کند. تولید نفت آمریکا از سال 2008 تاکنون 60 درصد افزایش یافته و از 3
میلیون بشکه در روز، به بیش از 8 میلیون بشکه در روز رسیده‌است. تا چند سال آینده، این رقم به حدود 10 میلیون بشکه در روز می‌رسد و آمریکا جای عربستان را به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان می‌گیرد. تولیدات گاز طبیعی آمریکا مانند پروپان و بوتان هم یک میلیون بشکه در روز افزایش یافته و به‌زودی بیشتر هم می‌شود.
یک دهه پیش، این اجماع تقریبا جهانی وجود داشت که تولیدات انرژی آمریکا و به‌طور کلی کشورهای غیرعضو اوپک، رو به کاهش است. امروز اما اکثر تحلیلگران اطمینان دارند که این تولیدات رو به افزایش است. یکی از دلایل این معکوس شدن روند تولید انرژی، دستیابی به تکنولوژی برای بیرون آوردن نفت و گاز از دل سنگ و صخره و شن یا همان نفت و گاز شیل است. این موضوع، کل تخمین‌ها را درباره منابع متعارف و ثابت شده نفتی جهان که ۵/۱ هزار میلیارد بشکه تخمین زده شده بود بر هم زده‌است. اکنون معلوم شده که تکنولوژی استخراج انرژی شیل به خارج از آمریکا هم قابل انتقال است.
انقلاب شیل در آمریکا آغاز شد. دلیل آن هم این بود که در هیچ کجای دنیا، مالکان زمین حق مالکیت مواد معدنی و اکتشافات آن را ندارند. این حق در آمریکا موجب شد که مالکان زمین انگیزه اکتشافات و پیشبرد این تکنولوژی را بیابند و در این زمینه پیشرفت‌هایی را ازآن آمریکا کنند. در چند کشور دیگر جهان مثل استرالیا، کانادا و انگلیس، بعضی شرکت‌های کارآفرین مستقل معدنی و انرژی امکان اکتشاف انرژی را یافته‌اند. اما آمریکا در این زمینه پیشرو بوده و به همین خاطر در این بخش به پیشرفت‌های قابل توجهی رسیده‌است.
در شرایط جدید، دو عامل ممکن است در درازمدت باعث کاهش قیمت نفت و گاز در جهان شود، اول، روند رو به کاهش هزینه تولید انرژی با استفاده از تکنولوژی‌های جدیدی مانند همین تکنولوژی استخراج شیل است. عامل دوم هم گسترش تولیدات نفت و گاز شیل در سراسر جهان است. اگر این دو عامل محقق شود، قیمت گاز طبیعی حدود ۵۰/۵ دلار برای هر هزار فوت مکعب و قیمت نفت بشکه‌ای ۷۰ تا ۹۰ دلار خواهد شد. این تکنولوژی اما به آمریکا محدود نمی‌شود. عربستان سعودی کار ساخت اولین نیروگاه برقی خود را با استفاده از سوخت گاز شیل آغاز کرده‌است. به این ترتیب منابع نفتی عربستان برای صادرات آزاد می‌شود و صادراتش بیشتر خواهد شد و در نتیجه درآمدش افزایش می‌یابد.
پیامدهای ژئوپلیتیک شیل
انقلاب انرژی با ظهور پدیده شیل، نه تنها پیامدهای اقتصادی و بازرگانی برای جهان دارد، بلکه پیامدهای گسترده ژئوپلیتیک هم دارد. نقشه‌های تجارت انرژی جهان در حال تغییر است. واردات انرژی آمریکا هر روز کمتر می‌شود و صادرات، بازارهای جدیدی را ایجاد کرده است. مثلا اکثر نفت غرب آفریقا اکنون به جای آمریکا، به آسیا می‌رود. از سوی دیگر این تغییر و تحول، قدرت چانه‌زنی و وزن بسیاری از تولیدکنندگان عمده انرژی جهان را کاهش می‌دهد. در این میان کشورهایی که منابع متنوع انرژی ندارند مانند روسیه و برخی کشورهای عربی و خلیج‌فارس، بازنده این روند خواهند بود. مصرف‌کنندگان انرژی مانند چین، هند و کشورهای آسیایی همچنان سود خود را از این روند می‌برند.
با این حال، پیش‌بینی درباره آینده بازارهای انرژی جهان همواره کار دشواری بوده است. اما بخشی از تاثیر پدیده و انقلاب جدید، از همین حالا دارد معلوم می‌شود. بازارهای گاز، اولین جایی بودند که این تاثیر را نشان دادند. در گذشته، قیمت گاز در سه بازار مهم و عمده جهان بسیار متفاوت بود. مثلا در سال 2012، قیمت گاز آمریکا 3 دلار برای هر هزار فوت مکعب بود درحالی‌که آلمان برای این مقدار گاز 11 دلار می‌پرداخت و ژاپن 17 دلار. اما در یک سال اخیر و درحالی‌که آمریکا صادرات ال ان جی خود را افزایش داده است، بازار گاز درحال یکدست شدن است. سرمایه‌گذاران در حال ساخت 20 پروژه صادرات ال ان جی در آمریکا هستند. از سوی دیگر استرالیا به‌زودی جای قطر را به‌عنوان بزرگترین تامین‌کننده ال ان جی جهان می‌گیرد. تا سال 2020، آمریکا و کانادا با هم ظرفیتی بیشتر از تولیدات ال ان جی قطر خواهند داشت.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای ژئوپلیتیک این وضعیت جدید، افزایش تولیدات نفتی آمریکا و کانادا است که می‌تواند قیمت جهانی نفت را تحت تاثیر قرار دهد. برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که قیمت جهانی نفت می‌تواند تا ۲۰ درصد کاهش یابد. به این ترتیب، نقش اوپک در تعیین قیمت جهانی نفت در بازارها کاهش خواهد یافت.
برندگان و بازندگان
با کاهش قیمت نفت، هر دولتی در جهان که به درآمدهای حاصل از هیدروکربن وابسته است، دچار چالش خواهد شد. کشورهایی مانند اندونزی و ویتنام در آسیا، قزاقستان و روسیه در اوراسیا، کلمبیا و مکزیک و ونزوئلا در آمریکای لاتین، آنگولا و نیجریه در آفریقا، ایران و عراق و عربستان در خاورمیانه، از جمله کشورهایی هستند که آسیب می‌بینند. طبیعتا این شرایط به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود. از سوی دیگر، کشورهایی که می‌خواهند از منابع انرژی‌شان برای اهداف سیاست خارجی و اعمال نفوذ در عرصه جهانی استفاده کنند، دچار چالش خواهند شد. در این میان، روسیه یکی از بازندگان است. اگرچه روسیه یکی از بزرگترین منابع نفتی شیل را دارد که می‌تواند آن را توسعه دهد، اما با تغییر شرایط در بازارجهانی انرژی، جایگاه روسیه در این بازار تضعیف خواهد شد. سرازیرشدن گاز آمریکای شمالی به بازار، اروپا را از منابع گازی روسیه بی‌نیاز نمی‌کند و روسیه همچنان بزرگترین تامین‌کننده انرژی اروپا باقی می‌ماند. اما وقتی تامین‌کنندگان انرژی جهان متنوع می‌شوند، مشتریان اروپایی قدرت چانه‌زنی بیشتری می‌یابند. به این ترتیب روسیه دیگر نمی‌تواند مثل سال‌های گذشته یا همین الان، شیر گاز را به روی اروپا از طریق اوکراین ببندد. البته روسیه نشان داده است که هرگاه تحت فشار قرار می‌گیرد، سرسخت‌تر می‌شود. به همین دلیل باید منتظر واکنش‌های این کشور در عرصه بازارهای جهانی باشیم. در این میان، موقعیت عربستان دشوار خواهد شد. عربستان در سال‌های اخیر در واکنش به ناآرامی‌های جهان عرب، هم در داخل ریخت و پاش و خرج و هزینه‌هایش را افزایش داد و هم کمک‌های مالی و نظامی‌اش را به برخی حکومت‌های عربی بیشتر کرد تا جایگاه متحدانش را در منطقه تقویت کند. به همین دلیل در سال‌های اخیر و مشخصا از سال ۲۰۰۸، آستانه قیمت نفت برای عربستان یعنی رقمی که باید توازن بودجه را برای این کشور حفظ کند، از ۴۰ دلار در هر بشکه به ۹۰ دلار افزایش یافت. از سوی دیگر تا سال ۲۰۲۰، مصرف انرژی عربستان از صادرات آن پیشی می‌گیرد. به این ترتیب شرایط برای این کشور دشوار خواهد شد. برندگان اصلی، کشورهایی مانند هند و چین هستند. براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضای این دو کشور برای واردات نفت تا سال ۲۰۳۵، ۴۰ تا ۵۵ درصد افزایش می‌یابد. به این ترتیب، وضعیت جدید در بازار انرژی به سود این کشورها است. از سوی دیگر در این شرایط جدید، رابطه روسیه و چین بسیار نزدیک خواهد شد. در سال‌های گذشته دو عامل تاریخ و ایدئولوژی، این دو کشور را از هم دور نگه داشته بود. در شرایط جدید با گسترش همکاری‌های این دو کشور در زمینه انرژی و حفظ بازارهای شرق و خطوط لوله، یک اتفاق دیگر هم روی می‌دهد و آن دست بالای چین در زمینه روبات ژئوپلیتیک جهانی است. به این ترتیب باید منتظر پررنگ‌تر شدن نقش چین به نسبت روسیه، در عرصه جهانی باشیم.
منابع: فارین افیرز،سازمان جهانی انرژی،
سایت وزارت انرژی آمریکا،سایت اطلاعات نفت و گاز جهان
چالش‌های انقلاب جدید
اما این پدیده شیل، چالش‌هایی هم دارد. کارشناسان به سه مشکل عمده که می‌تواند میوه‌های این انقلاب جدید در صنعت انرژی را تلخ کند اشاره می‌کنند. این سه چالش مشکلات زیست‌محیطی، کاهش روند تولید و اقتصاد حفاری است.
استخراج گرمایشی، یعنی تزریق شن، آب و مواد شیمیایی به درون صخره‌ها و سنگ‌های شیل برای ایجاد شکاف در آن و آزاد کردن هیدروکربن محصور شده در آن ، خطرات زیست‌محیطی بالقوه‌ای ایجاد می‌کند که از جمله آنها خشک شدن یا آلوده‌شدن منابع زیرزمینی است، ایجاد زباله‌های خطرناک و فعل و انفعالات با پیامدهای نامشخص است. کارشناسان این صنعت مشغول کار روی این موضوع و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی روند استخراج شیل هستند.
مشکل دوم، کاهش روند تولید است. در مراحل اولیه استخراج، تولید افزایش می‌یابد، اما رفته‌رفته، هیدروکربن کمتری از دل صخره‌ها بیرون می‌آید. به همین خاطر منتقدان این تکنولوژی می‌گویند، شیل فقط در سال‌های اولیه می‌درخشد و بعد دچار افول می‌شود، البته بعضی هم می‌گویند که شیل تا دهه‌ها، نفت و گاز تولید خواهد کرد. دلیل آنها هم این است که صخره‌ها و منابع طبیعی جدیدی در حال کشف است که دارای منابع انرژی و هیدروکربن هستند.
مشکل سوم، مساله اقتصاد حفاری و استخراج است. منابع مالی و سرمایه‌گذاری در بخش استخراج و حفاری شیل رو به کاهش است. با توجه به اینکه برخی مناطق دارای صخره‌های شیل، آن تولیدی که انتظار می‌رفت را نداشته‌اند، سرمایه‌گذاران اقبال کمی برای استخراج و حفاری نشان می‌دهند. چون باید هزینه سنگینی را متحمل شوند که گاه هیچ بازگشتی ندارد.
در یک سال اخیر بسیاری از کشورها به فکر استخراج منابع انرژی شیل افتاده‌اند. استرالیا، چین، مکزیک، روسیه، عربستان و انگلیس تا پایان این دهه، به تولید شیل می‌رسند. در نتیجه، تجارت جهانی انرژی به‌طور چشمگیری دچار تغییر و تحول می‌شود.
یک دهه پیش، این اجماع تقریبا جهانی وجود داشت که تولیدات انرژی آمریکا و به‌طور کلی کشورهای غیرعضو اوپک، رو به کاهش است. امروز اما اکثر تحلیلگران اطمینان دارند که این تولیدات رو به افزایش است. یکی از دلایل این معکوس شدن روند تولید انرژی، دستیابی به تکنولوژی برای بیرون آوردن نفت و گاز از دل سنگ و صخره و شن یا همان نفت و گاز شیل است. این موضوع، کل تخمین‌ها را درباره منابع متعارف و ثابت شده نفتی جهان که ۵/۱ هزار میلیارد بشکه تخمین زده شده بود بر هم زده‌است. اکنون معلوم شده که تکنولوژی استخراج انرژی شیل به خارج از آمریکا هم قابل انتقال است.
انقلاب شیل در آمریکا آغاز شد. دلیل آن هم این بود که در هیچ کجای دنیا، مالکان زمین حق مالکیت مواد معدنی و اکتشافات آن را ندارند. این حق در آمریکا موجب شد که مالکان زمین انگیزه اکتشافات و پیشبرد این تکنولوژی را بیابند و در این زمینه پیشرفت‌هایی را ازآن آمریکا کنند. در چند کشور دیگر جهان مثل استرالیا، کانادا و انگلیس، بعضی شرکت‌های کارآفرین مستقل معدنی و انرژی امکان اکتشاف انرژی را یافته‌اند. اما آمریکا در این زمینه پیشرو بوده و به همین خاطر در این بخش به پیشرفت‌های قابل توجهی رسیده‌است.
در شرایط جدید، دو عامل ممکن است در درازمدت باعث کاهش قیمت نفت و گاز در جهان شود، اول، روند رو به کاهش هزینه تولید انرژی با استفاده از تکنولوژی‌های جدیدی مانند همین تکنولوژی استخراج شیل است. عامل دوم هم گسترش تولیدات نفت و گاز شیل در سراسر جهان است. اگر این دو عامل محقق شود، قیمت گاز طبیعی حدود ۵۰/۵ دلار برای هر هزار فوت مکعب و قیمت نفت بشکه‌ای ۷۰ تا ۹۰ دلار خواهد شد. این تکنولوژی اما به آمریکا محدود نمی‌شود. عربستان سعودی کار ساخت اولین نیروگاه برقی خود را با استفاده از سوخت گاز شیل آغاز کرده‌است. به این ترتیب منابع نفتی عربستان برای صادرات آزاد می‌شود و صادراتش بیشتر خواهد شد و در نتیجه درآمدش افزایش می‌یابد.
پیامدهای ژئوپلیتیک شیل
انقلاب انرژی با ظهور پدیده شیل، نه تنها پیامدهای اقتصادی و بازرگانی برای جهان دارد، بلکه پیامدهای گسترده ژئوپلیتیک هم دارد. نقشه‌های تجارت انرژی جهان در حال تغییر است. واردات انرژی آمریکا هر روز کمتر می‌شود و صادرات، بازارهای جدیدی را ایجاد کرده است. مثلا اکثر نفت غرب آفریقا اکنون به جای آمریکا، به آسیا می‌رود. از سوی دیگر این تغییر و تحول، قدرت چانه‌زنی و وزن بسیاری از تولیدکنندگان عمده انرژی جهان را کاهش می‌دهد. در این میان کشورهایی که منابع متنوع انرژی ندارند مانند روسیه و برخی کشورهای عربی و خلیج‌فارس، بازنده این روند خواهند بود. مصرف‌کنندگان انرژی مانند چین، هند و کشورهای آسیایی همچنان سود خود را از این روند می‌برند.
با این حال، پیش‌بینی درباره آینده بازارهای انرژی جهان همواره کار دشواری بوده است. اما بخشی از تاثیر پدیده و انقلاب جدید، از همین حالا دارد معلوم می‌شود. بازارهای گاز، اولین جایی بودند که این تاثیر را نشان دادند. در گذشته، قیمت گاز در سه بازار مهم و عمده جهان بسیار متفاوت بود. مثلا در سال 2012، قیمت گاز آمریکا 3 دلار برای هر هزار فوت مکعب بود درحالی‌که آلمان برای این مقدار گاز 11 دلار می‌پرداخت و ژاپن 17 دلار. اما در یک سال اخیر و درحالی‌که آمریکا صادرات ال ان جی خود را افزایش داده است، بازار گاز درحال یکدست شدن است. سرمایه‌گذاران در حال ساخت 20 پروژه صادرات ال ان جی در آمریکا هستند. از سوی دیگر استرالیا به‌زودی جای قطر را به‌عنوان بزرگترین تامین‌کننده ال ان جی جهان می‌گیرد. تا سال 2020، آمریکا و کانادا با هم ظرفیتی بیشتر از تولیدات ال ان جی قطر خواهند داشت.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای ژئوپلیتیک این وضعیت جدید، افزایش تولیدات نفتی آمریکا و کانادا است که می‌تواند قیمت جهانی نفت را تحت تاثیر قرار دهد. برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که قیمت جهانی نفت می‌تواند تا ۲۰ درصد کاهش یابد. به این ترتیب، نقش اوپک در تعیین قیمت جهانی نفت در بازارها کاهش خواهد یافت.
برندگان و بازندگان
با کاهش قیمت نفت، هر دولتی در جهان که به درآمدهای حاصل از هیدروکربن وابسته است، دچار چالش خواهد شد. کشورهایی مانند اندونزی و ویتنام در آسیا، قزاقستان و روسیه در اوراسیا، کلمبیا و مکزیک و ونزوئلا در آمریکای لاتین، آنگولا و نیجریه در آفریقا، ایران و عراق و عربستان در خاورمیانه، از جمله کشورهایی هستند که آسیب می‌بینند. طبیعتا این شرایط به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود. از سوی دیگر، کشورهایی که می‌خواهند از منابع انرژی‌شان برای اهداف سیاست خارجی و اعمال نفوذ در عرصه جهانی استفاده کنند، دچار چالش خواهند شد. در این میان، روسیه یکی از بازندگان است. اگرچه روسیه یکی از بزرگترین منابع نفتی شیل را دارد که می‌تواند آن را توسعه دهد، اما با تغییر شرایط در بازارجهانی انرژی، جایگاه روسیه در این بازار تضعیف خواهد شد. سرازیرشدن گاز آمریکای شمالی به بازار، اروپا را از منابع گازی روسیه بی‌نیاز نمی‌کند و روسیه همچنان بزرگترین تامین‌کننده انرژی اروپا باقی می‌ماند. اما وقتی تامین‌کنندگان انرژی جهان متنوع می‌شوند، مشتریان اروپایی قدرت چانه‌زنی بیشتری می‌یابند. به این ترتیب روسیه دیگر نمی‌تواند مثل سال‌های گذشته یا همین الان، شیر گاز را به روی اروپا از طریق اوکراین ببندد. البته روسیه نشان داده است که هرگاه تحت فشار قرار می‌گیرد، سرسخت‌تر می‌شود. به همین دلیل باید منتظر واکنش‌های این کشور در عرصه بازارهای جهانی باشیم. در این میان، موقعیت عربستان دشوار خواهد شد. عربستان در سال‌های اخیر در واکنش به ناآرامی‌های جهان عرب، هم در داخل ریخت و پاش و خرج و هزینه‌هایش را افزایش داد و هم کمک‌های مالی و نظامی‌اش را به برخی حکومت‌های عربی بیشتر کرد تا جایگاه متحدانش را در منطقه تقویت کند. به همین دلیل در سال‌های اخیر و مشخصا از سال ۲۰۰۸، آستانه قیمت نفت برای عربستان یعنی رقمی که باید توازن بودجه را برای این کشور حفظ کند، از ۴۰ دلار در هر بشکه به ۹۰ دلار افزایش یافت. از سوی دیگر تا سال ۲۰۲۰، مصرف انرژی عربستان از صادرات آن پیشی می‌گیرد. به این ترتیب شرایط برای این کشور دشوار خواهد شد. برندگان اصلی، کشورهایی مانند هند و چین هستند. براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضای این دو کشور برای واردات نفت تا سال ۲۰۳۵، ۴۰ تا ۵۵ درصد افزایش می‌یابد. به این ترتیب، وضعیت جدید در بازار انرژی به سود این کشورها است. از سوی دیگر در این شرایط جدید، رابطه روسیه و چین بسیار نزدیک خواهد شد. در سال‌های گذشته دو عامل تاریخ و ایدئولوژی، این دو کشور را از هم دور نگه داشته بود. در شرایط جدید با گسترش همکاری‌های این دو کشور در زمینه انرژی و حفظ بازارهای شرق و خطوط لوله، یک اتفاق دیگر هم روی می‌دهد و آن دست بالای چین در زمینه روبات ژئوپلیتیک جهانی است. به این ترتیب باید منتظر پررنگ‌تر شدن نقش چین به نسبت روسیه، در عرصه جهانی باشیم.
منابع: فارین افیرز،سازمان جهانی انرژی،
سایت وزارت انرژی آمریکا،سایت اطلاعات نفت و گاز جهان
چالش‌های انقلاب جدید
اما این پدیده شیل، چالش‌هایی هم دارد. کارشناسان به سه مشکل عمده که می‌تواند میوه‌های این انقلاب جدید در صنعت انرژی را تلخ کند اشاره می‌کنند. این سه چالش مشکلات زیست‌محیطی، کاهش روند تولید و اقتصاد حفاری است.
استخراج گرمایشی، یعنی تزریق شن، آب و مواد شیمیایی به درون صخره‌ها و سنگ‌های شیل برای ایجاد شکاف در آن و آزاد کردن هیدروکربن محصور شده در آن ، خطرات زیست‌محیطی بالقوه‌ای ایجاد می‌کند که از جمله آنها خشک شدن یا آلوده‌شدن منابع زیرزمینی است، ایجاد زباله‌های خطرناک و فعل و انفعالات با پیامدهای نامشخص است. کارشناسان این صنعت مشغول کار روی این موضوع و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی روند استخراج شیل هستند.
مشکل دوم، کاهش روند تولید است. در مراحل اولیه استخراج، تولید افزایش می‌یابد، اما رفته‌رفته، هیدروکربن کمتری از دل صخره‌ها بیرون می‌آید. به همین خاطر منتقدان این تکنولوژی می‌گویند، شیل فقط در سال‌های اولیه می‌درخشد و بعد دچار افول می‌شود، البته بعضی هم می‌گویند که شیل تا دهه‌ها، نفت و گاز تولید خواهد کرد. دلیل آنها هم این است که صخره‌ها و منابع طبیعی جدیدی در حال کشف است که دارای منابع انرژی و هیدروکربن هستند.
مشکل سوم، مساله اقتصاد حفاری و استخراج است. منابع مالی و سرمایه‌گذاری در بخش استخراج و حفاری شیل رو به کاهش است. با توجه به اینکه برخی مناطق دارای صخره‌های شیل، آن تولیدی که انتظار می‌رفت را نداشته‌اند، سرمایه‌گذاران اقبال کمی برای استخراج و حفاری نشان می‌دهند. چون باید هزینه سنگینی را متحمل شوند که گاه هیچ بازگشتی ندارد.
در یک سال اخیر بسیاری از کشورها به فکر استخراج منابع انرژی شیل افتاده‌اند. استرالیا، چین، مکزیک، روسیه، عربستان و انگلیس تا پایان این دهه، به تولید شیل می‌رسند. در نتیجه، تجارت جهانی انرژی به‌طور چشمگیری دچار تغییر و تحول می‌شود.
ارسال نظر