دخل و خرج آمریکا در دست بانوی مرموز
«زن سالمندی با موهای سفید همچون جادوگران، دارد برای آینده بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تصمیم می‌گیرد. او سیاست‌هایی در سر دارد و مشغول اجرای تغییراتی است که هنوز هیچ کس جزئیات آن را نمی‌داند.» جنت یلن، رئیس فدرال رزرو یا همان بانک مرکزی آمریکا، این روزها توجه رسانه‌های آمریکا و جهان را به خود جلب کرده‌ است. رسانه‌ها با همین عبارات و جملاتی که در ابتدای این مطلب آمد، او را توصیف می‌کنند. گویی او یک جادوگر پررمز و راز است که بر قدرتمندترین و بانفوذترین صندلی اقتصادی جهان تکیه زده، اما خانم یلن یک شهروند عادی اهل بروکلین آمریکاست با چهره‌ای گشاده و لبخندی گرم. بن برنانکه، رئیس قبلی بانک مرکزی آمریکا به یکی از رسانه‌های این کشور گفته: خانم یلن حتی از من هم عادی‌تر است. او یک دهه گذشته و قبل از ریاست فدرال رزرو، در همین موسسه عهده‌دار شغل‌های دیگری بوده‌ و به قولی برای این کار آموزش می‌دیده است، اما درباره اینکه او می‌خواهد بانک مرکزی آمریکا را به کدام سمت ببرد، یک ابهام بزرگ در آمریکا وجود دارد. 7 ماه از شروع کار خانم یلن می‌گذرد و هنوز نه خود او سیاست مشخصش را اعلام کرده نه تحلیل‌گران می‌توانند این سیاست را حدس بزنند. جمله‌ای که در این باره از زبان همه شنیده می‌شود این است: «نمی‌دانیم.»
یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های خانم یلن به عنوان رئیس بانک مرکزی آمریکا، بازار کار و آمار اشتغال است. عنوان سخنرانی‌ها و مجامعی که برگزار می‌کند، وضعیت بازار اشتغال است. طرف‌های مشورت او بیش از آنکه کارشناسان وال‌استریت باشند، اقتصاددانان با حوزه تخصصی اشتغال هستند. این را دیگر همه می‌دانند که تمرکز بانک مرکزی اکنون بازار کار است نه وال‌استریت، اما یلن هنوز به طور دقیق مشخص نکرده که معیارش برای سنجش بیکاری در بازار چیست. برنانکه معتقد بود وقتی نرخ بیکاری به ۵/۶ درصد برسد، باید درباره نرخ تورم نگران بود و وارد عمل شد. یلن اما می‌گوید بیشتر از آمار و ارقام بازار کار، روی کیفیت این بازار تمرکز می‌کند. این مساله بر ابهام‌های موجود درباره سیاست‌های او افزوده ‌است، اما به هر حال آمار بیکاری در یک سال گذشته در آمریکا کاهش یافته ‌است.
بعضی تحلیل‌گران، او را یک پیشرو تمام عیار در عرصه اقتصاد توصیف می‌کنند، اما از نظر برنانکه که از حامیان خانم یلن به حساب می‌آید، او از نظر فلسفه اقتصاد کاملا در چارچوب‌های اولیه و اصولی قرار دارد و ایده‌های متفاوت و خارج از چارچوبی ندارد. او هم مانند دیگران نگران اشتغال است و به ثبات قیمت‌ها معتقد و متعهد است. او از افزایش دستمزد برای مقابله با تورم حمایت می‌کند. این بازگشت از ایده‌ای است که 40 سال است بر اقتصاد آمریکا و بسیاری از نقاط جهان حاکم است. یلن برخلاف دیگران، افزایش دستمزد را خط قرمز و باعث افزایش تورم نمی‌داند و برعکس، می‌گوید که باید از افزایش دستمزد استقبال کرد.
تغییر عمده‌ای که در زمان ریاست یلن در این ۷ ماه در کار و سیاست فدرال رزرو ایجاد شده، نقش نظارتی و محدودکننده آن برای بانک‌ها بوده‌است. البته فدرال رزرو نمی‌خواهد چنین نقش نظارتی را برای کل اقتصاد آمریکا ایفا کند. با این حال او معتقد است بزرگ‌ترین وظیفه بانک مرکزی به طور کلی، نظارت بر ثبات کلی اقتصاد کشور است. به همین خاطر دستور داده منابع لازم برای ایفای این وظیفه مهیا شود. یکی از بخش‌های ایفای این وظیفه، زیرنظر گرفتن رفتار بخش مالی به ویژه وال‌استریت است. از سوی دیگر، فدرال رزرو، ابزارهایی برای واکنش به تهدیدهای مشخص از ناحیه این بخش تهیه کرده و در دست دارد. این ابزارها مثلا در انگلیس هم اجرا می‌شود و همین اواخر با اجرای محدودیت برای وام دادن‌های بی‌حساب و گسترده، استفاده شد. مثلا خانم یلن اخیرا بخشنامه کرده ‌است که بانک‌ها نمی‌توانند خودشان اعلام ورشکستگی کنند و بعد از به مشکل برخوردن باید از همه ابزارهای لازم برای تغییر و تلاش برای رسیدن به ثبات استفاده کنند و در نهایت این فدرال رزرو است که درباره ورشکستگی بانک‌ها و موسسات مالی تصمیم می‌گیرد.
همه اینها موجب شده رسانه‌های آمریکا و برخی تحلیلگران اقتصادی، از در جریان بودن یک انقلاب آرام و البته در ابهام، زیر پوست اقتصاد آمریکا سخن بگویند.
در زمان ریاست آلن گرین‌اسپن بر فدرال رزرو، آمریکا با بحران حباب مسکن روبه‌رو بود. در آن زمان پرسش این بود که آیا فدرال رزرو باید برای ترکاندن این حباب از طریق افزایش نرخ بهره وارد عمل بشود یا نه. اکنون اما نظریه خانم یلن است که فدرال رزرو باید قبل از بروز بحران وارد عمل شود نه بعد از آن. به این صورت که با نظارت مداوم و دقیق برای بخش مالی، سنسورهایی برای تشخیص بحران احتمالی کار بگذارد و به محض مشاهده نشانه‌های اولیه، قبل از بروز بحران، وارد عمل بشود. اگر چنین نظارت دقیقی برای بخش‌های مالی وجود داشته ‌باشد، حباب مسکن اصلا روی نخواهد داد.
به هر حال ماه عسل جنت یلن در بانک مرکزی آمریکا خیلی وقت است که پایان یافته و اکنون عملکردش زیر ذره‌بین رسانه‌های این کشور قرار گرفته ‌است.


مسوول دخل و خرج بزرگ‌ترین اقتصاد جهان
خانم یلن 68 ساله، فرزند یک خانواده یهودی در بروکلین نیویورک و دانش‌آموخته در رشته دکترای اقتصاد از دانشگاه ییل آمریکا است. همسر او برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 1992 است و خودش تمام عمر کاری‌اش را در همین حوزه مدیریت اقتصاد و بانک و مشاوره کاخ سفید و در نهایت حضور در فدرال رزرو از 10 سال پیش به این سو، گذرانده است. بر اساس گزارش سالیانه خوداظهاری مالی، دارایی خانم یلن در سال 2013 با 8 درصد افزایش به رقمی بین 6 تا 14 میلیون دلار رسیده‌ است. او از دانشگاه برکلی کالیفرنیا حقوق بازنشستگی دریافت می‌کند.