انگلیس به دنبال تعطیلات آخر هفته سه‌روزه!

تقریبا تمامی افراد دنیا از تعطیلات رسمی آخر هفته‌ لذت می‌برند. اما در این زمینه یک چالش اصلی وجود دارد: تعطیلات آخر هفته باید چند روز باشد؟ بیشتر کشورهای جهان تعطیلات آخر هفته‌ای دو روزه دارند. بر اساس مستندات، ایده اصلی تعطیلات آخر هفته کشورهای پیشرفته از سنت‌های دینی یهودیان نشأت می‌گیرد که روز سبت (Sabbath) یا شنبه را برای عبادت و استراحت‌ در نظر می‌گرفتند. از طرفی در دین مسیحیت نیز یکشنبه به‌عنوان روزی مشابه با روز سبت یهودیان گرامی داشته می‌شود. بنابراین تعطیلات دو روزه‌‌ای که امروزه در بسیاری از کشورهای جهان اجرا می‌شود را می‌توان ناشی از سنت‌های دینی یهودیان و مسیحیان دانست. همچنین با توجه به اینکه در اسلام، جمعه روز دینی مسلمانان تعیین شده، در اغلب کشورهای اسلامی روزهای جمعه و شنبه به‌عنوان تعطیلات آخر هفته در نظر گرفته شده است. در این رابطه اما برخی از کشورها هستند که تلاش دارند تا روزهای کاری هفته خود را کاهش و تعطیلات آخر هفته‌ای سه روزه برقرار سازند. یکی از این کشورها انگلیس است که یکی از احزاب آن پیشنهاد تعطیلات آخر هفته سه‌روزه را به پارلمان این کشور ارائه کرده است.

تعطیلات آخر هفته سه‌روزه: از خیال تا واقعیت

نشریه «اکونومیست» در شماره هفته گذشته خود عنوان کرد که «حزب سبز» انگلیس پیشنهاد تعطیلات آخر هفته سه‌روزه را به پارلمان این کشور ارائه کرده است. کارولین لوکاس از رهبران «حزب سبز» انگلیس در ۳۱ مارس اعلام نمود که این حزب مدتی است روی افزایش تعطیلات آخر هفته کار می‌کند و به احتمال زیاد تا سال ۲۰۲۰ اجرایی شدن این طرح قطعی خواهد شد. اعضای این حزب معتقدند که کاهش روزهای کاری به ۴ روز در هفته و افزایش تعطیلات آخر‌ هفته می‌تواند به کاهش نابرابری میان مردان و زنان کمک کند چراکه در این صورت احتمال بیشتری وجود دارد که کارهای دارای دستمزد به‌طور برابر میان آنها تقسیم ‌شود. بر این اساس، با وجود تعطیلات آخر هفته سه‌روزه مردم می‌توانند با خیال راحت‌تری به کارهای مورد علاقه خود برسند و از فشارها و استرس‌های زندگی به دور باشند.

همچنین تعطیلات آخر هفته سه‌روزه به افزایش بازدهی و بهره‌وری کارکنان و کاهش انتشار گاز‌ کربن و به‌دنبال آن آلودگی هوا خواهد انجامید. به گزارش «اکونومیست»، برخی شواهد تاییدی بر ادعاهای این حزب انگلیسی در رابطه با مزیت‌های افزایش تعطیلات آخر هفته است. جان پنکاول (استاد دانشگاه استنفورد) در سال ۲۰۱۴ در مقاله‌ای با بررسی فعالیت کارگرانی که در جنگ جهانی اول حضور داشتند نشان داد که کاهش ساعات کاری می‌تواند به افزایش چشمگیر بهره‌وری منجر شود. همچنین بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ مقامات ایالت یوتا در آمریکا روزهای کاری کارکنان ایالت خود را به چهار روز کاهش (از دوشنبه تا پنجشنبه)، و ساعات کاری را در هر روز افزایش دادند (در واقع این ایالت تعطیلات آخر هفته‌ خود را به سه‌روز رساند و ساعات کاری را در روزهای دیگر هفته افزایش داد).

در نتیجه این ایالت توانست پس از اجرای ۱۰ ماه از این سیاست، ۸/ ۱ میلیون دلار از هزینه‌های انرژی خود بکاهد. با این حال اما «اکونومیست» دو ایراد را به افزایش تعطیلات آخر هفته به سه روز متوجه ساخته است: اول، کاهش ساعات کاری در هفته به معنی تقاضای کمتر برای نیروی کار است که می‌تواند به افزایش نرخ بیکاری منجر شود؛ دوم، هزینه‌های ناشی از اجرای این سیاست بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌شود. در طرف مقابل اما موافقان مدعی‌اند که افزایش بهره‌وری ناشی از افزایش تعطیلات آخر هفته کارگران می‌تواند بخش زیادی از هزینه‌های ایجاد شده را جبران کند. در کنار اقدام انگلیسی‌ها برای افزایش تعطیلات آخر هفته به سه‌روز، شرکت اینترنتی یاهو در ژاپن نیز تصمیم گرفته که تا سال ۲۰۲۰ روزهای کاری کارکنان خود را کاهش دهد و تعطیلات آخر هفته شرکت خود را به سه روز برساند. اقدام به کاهش روزهای کاری این شرکت در حالی است که مقامات ژاپنی در تلاشند به منظور افزایش بهره‌وری شرکت‌های این کشور، آنها را متقاعد سازند تا از فرهنگ ساعات کاری طولانی صرف‌نظر کنند.

تعطیلات آخر هفته سه‌روزه: نجات دنیا!

به تحلیل پایگاه اینترنتی «یو ‌اس‌ نیوز»، کاهش ساعات کاری هفته رابطه مستقیم با کاهش مصرف انرژی دارد. بر این اساس، کاهش روزهای کاری به چهار روز در هفته به‌طور چشمگیری از مصرف انرژی ناشی از رفت‌وآمدهای روزانه و فعال بودن مراکز کار (روزهای کاری کمتر به معنی خاموشی بیشتر لوازم روشنایی، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی، کامپیوترها و سایر تجهیزات است) خواهد کاست. به عبارتی دیگر به‌واسطه برقراری نظام کاری ۴ روز در هفته می‌توان اقتصادی دوستدار محیط‌زیست ایجاد نمود. از دیگر مزایای کاهش روزهای کاری هفته می‌توان به سلامت فیزیکی و روحی افراد جامعه اشاره نمود. زمانی که تعداد روزهای تعطیل و کاری به هم نزدیک باشند، تعادل بهتری میان کار و زندگی فردی افراد ایجاد خواهد شد. در چنین شرایطی افراد فرصت بیشتری خواهند داشت تا به سلامت فیزیکی و روحی خود بپردازند، در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت داشته باشند و اهمیت بیشتری به تربیت فرزندان خود دهند.

به عقیده کارشناسان، در حال حاضر شاهد اتلاف ساعات کاری در بسیاری از مشاغل هستیم، که مانع از استفاده کامل از توانایی‌های نیروی کار شده است. بر این اساس در اکثر کشورها، نظام کاری به‌گونه‌ای تعریف شده که در ارزش‌گذاری نیروی کار به‌جای معیار بهره‌وری، تعداد ساعات کاری که فرد در محل کار حضور دارد ملاک قرار می‌گیرد. در این رابطه کارکنان با توجه به نظام کاری موجود مجبورند تا ساعات مشخصی را در محل کار خود حضور داشته باشند، بدون آنکه کاری برای انجام دادن داشته باشند. بنابراین با کاهش ساعات کاری و افزایش روزهای تعطیل هفته، از دو جنبه بهره‌وری نیروی کار بهبود خواهد یافت: افزایش بهره‌وری به‌واسطه بهبود سلامت جسمی و روحی و افزایش بهره‌وری از طریق تعداد ساعاتی که نیروی کار به‌صورت بهینه در محل کار خود فعالیت می‌کند.