داشتن هزاران دوست به معنای اجتماعی‌تر بودن نیست
نگار حسینی در دوره تازه دنیای بعد از ظهور شبکه‌های اجتماعی به‌نظر می‌رسد مفاهیم بسیاری در حال تغییر هستند. پایه‌ای‌ترین مفاهیمی که این روزها از اساس دچار تغییر شده‌اند، دوست (friend) و پسندیدن (like) هستند؛ مفاهیمی که بیش از هر چیز دیگر هر روز در شبکه‌های اجتماعی و بیش از همه در فیس‌بوک مورد استفاده قرار می‌گیرد. ظاهرا داشتن تعداد زیاد دوستان در شبکه‌های اجتماعی جذاب و نشانه محبوبیت و داشتن شخصیتی اجتماعی به‌نظر می‌رسد در حالی که نتایج بررسی‌ها این فرضیه را تایید نمی‌کند. این اعتقاد بیش از همه در میان نوجوانان دیده می‌شود. در واقع بررسی‌های آکادمیک حاکی از آن است که مغز انسان می‌تواند از پس تعداد محدودی ارتباط اینترنتی برآید و تنها با صد و خرده‌ای فرد به‌عنوان دوست در ارتباط باشد.
بررسی‌های تازه نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی در حال تغییر دادن نگاه نوجوانان به مقوله دوستی و ارتباط هستند. نوجوانان به‌طور معمول ۳۰۰ دوست در فیس‌بوک و ۷۹ دنبال‌کننده در توییتر دارند، هرچند برای بسیاری از آنها این رقم به مراتب بالاتر است. بررسی‌هایی که در سال ۲۰۱۳ انجام شد به علاوه حاکی از آن است که تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی مفهوم فضای خصوصی نیز تغییر کرده است. این از آن جا به وجود آمده که نوجوانان در انتشار عکس‌های خصوصی و اطلاعاتی در مورد خود هیچ ابایی ندارند و در مقایسه با افرادی که نوجوانی را پشت‌سر گذاشته‌اند و البته نسل والدین شان، بی‌پرواتر عمل می‌کنند.
در مورد جوانان اما ماجرا اندکی متفاوت است. به‌نظر می‌رسد آنها در مورد انتشار اطلاعات خصوصی در شبکه‌های اجتماعی محتاط‌تر عمل می‌کنند. برای مثال جوانان کانادایی کمتر شماره تلفن‌هایشان را در این شبکه‌های اجتماعی در دسترس دیگر افراد می‌گذارند.
تا این جا مشکل چندانی وجود ندارد اما هنگامی که پای کودکان به میان می‌آید داستان اندکی پیچیده و دشوار می‌شود. کودکان اطلاعات چندانی در مورد اهمیت فضای خصوصی ندارند و بسیار دیده شده است که حتی پسوردهایشان را هم با هم به اشتراک می‌گذارند. با توجه به خطراتی که در دنیای مجازی برای کودکان وجود دارد و در واقع احتمال سوء‌استفاده از آنها بسیار بالا است، این می‌تواند تا حد زیادی نگران‌کننده باشد.
تحقیق تازه‌ای در دانشگاه یو سی ال‌ای انجام شده است که حول محور این پرسش شکل گرفته است: «نگرش نوجوانان در مورد دوستی و رابطه چگونه توسط شبکه‌های اجتماعی تحت تاثیر قرار گرفته است».
بر اساس نتایج این تحقیق، جوانان تصور می‌کنند با داشتن شبکه‌ای گسترده از دوستان از حمایت بیشتری برخوردار خواهند بود و این به آن معنا است که به دوستانی که با آنها در ارتباط رو در رو باشند، نیاز چندانی نخواهند داشت. این در حالی است که دانشجویان کالج هیچ حسی از گرفتن حمایت برای مثال در ارتباط‌های تلفنی ندارند. آنها در مقابل در جایی احساس گرفتن حمایت دارند که شبکه اجتماعی پر و پیمانی از دوستان داشته باشند.
به نظر می‌رسد پشت پرده هرگونه ارتباط به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی، خودافشایی است. حالا و در دوران تازه افراد این خودافشاگری را در برابر هزاران نفر انجام می‌دهند.
گفته می‌شود ارتباط‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی از اساس پدیده نامطلوبی نیست؛ اما این ارتباطات شانس ایجاد ارتباط با افراد در دنیای واقعی را کم می‌کند. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد که نوجوانان هر ماه به‌طور متوسط ۳ هزار پیام برای دوستان شان ارسال می‌کنند.
اما بررسی‌های دیگری حاکی از آن است که برخلاف تصور نوجوانان، داشتن شبکه‌های اجتماعی با تعداد دوستان زیاد نه نشانگر اجتماعی‌تر بودن افراد است و نه به مهیا شدن حمایت بیشتر برای آنها منجر می‌شود.
به‌طور معمول افرادی که چندهزار دوست و دنبال‌کننده در شبکه‌های اجتماعی دارند در نگاه نخست افرادی به‌نظر می‌رسند که اجتماعی‌تر و محبوب‌تر هستند، در حالی که واقعیت این نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم نیست شما با چند هزار نفر در شبکه‌های اجتماعی در ارتباط باشید، درواقع مغز شما می‌تواند تنها ۱۵۰ نفر از این افراد را مدیریت کند. این همان رقمی است که در واقعیت افراد می‌توانند با آنها درارتباط باشند. واقعیت این است که این پدیده به امکان مغز در این حوزه ارتباط دارد و مغز انسان در این مورد محدودیت دارد.
در تحقیقی ارتباط افرادی که در فیس‌بوک با هزاران نفر در ارتباط بودند با افرادی که تنها با چند صد نفر در ارتباط بودند، مقایسه شده است. درنهایت نتیجه این است که تفاوت چندانی میان این دو گروه وجود ندارد. درواقع این بررسی نشان داد که ابدا اهمیتی ندارد که شما با چند هزار نفر دوست باشید، درواقع با 150 نفر از آنها می‌توانید دارای ارتباط واقعی باشید که در دنیای واقعی نیز با همان تعداد ارتباط می‌تواند امکان‌پذیر باشد.
دوستان واقعی به دوستانی گفته می‌شود که افراد به آنها اهمیت می‌دهند. این اهمیت دادن می‌تواند در قالب احوالپرسی یا قرار دوستانه جلوه داشته باشد. به‌علاوه به‌نظر می‌رسد که زن‌ها در حفظ دوستان فیس‌بوکی خود موفق‌تر هستند. این تفاوت جنسیتی از آنجا می‌آید که زن‌ها با گپ گاهگاهی تلاش می‌کنند روابط خود را در فیس‌بوک حفظ کنند؛ مردها اما به روابطی رو در رو و فیزیکی نیازمندند تا ارتباطاتشان حفظ شود. این مقاله ازطرف روان شناسانی که نگران بوده‌اند فیس‌بوک درحال ایجاد یک شکاف نگران‌کننده از اعتیاد به رابطه دوستانه است بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.