فرمــان صنعت اتومـبیل دست راننده‌های روباتیک

تا همین چند سال پیش هم دنیا هنوز با استفاده از خودروهای هیبریدی (دو سوخت) خیلی خوب کنار نیامده بود؛ اما شرایط اقتصادی کشورها و داغ‌تر شدن مسائل مربوط به قیمت نفت و آلایندگی پرمصرف‌ترین مشتقات آن یعنی بنزین و گازوئیل، راه دیگری برای بزرگان خودرویی نگذاشت. بااین‌حال اکنون هیبریدی‌ها برای خود بازار قابل‌قبولی دست‌وپا کرده‌اند و گردش مالی سنگینی را به‌وجود آورده‌اند. همین حکایت برای خودروهای تمام برقی نیز رخ داد به‌طوری‌که اوایل از آنها به‌عنوان اسباب‌بازی مخصوص بزرگ‌ترها یاد می‌شد ولی امروزه سرمایه‌گذاری‌های کلانی روی آن صورت می‌گیرد. البته در این میان بخت با محصولات گازسوز آن‌چنان یار نبود و این نوع از اتومبیل‌ها به‌‌رغم فراوانی سوخت مذکور، با اقبال چشم‌گیری روبه‌رو نشدند؛ اما این روزها آینده صنعت خودرو به‌گونه‌ای دیگر در حال رقم خوردن است. در ایامی که نامداران این صنعت گهگاه با افشای تقلب‌های سنگین حوزه فناوری مواجه می‌شوند، ولی به نظر می‌رسد بحث هیبریدی‌ها و برقی‌ها آن‌قدر هم که تصور می‌شد ازنظر تکنولوژی، بحث سطح بالایی نیست. داستان‌های کمیک و فیلم‌های علمی-تخیلی در حال واقعی شدن هستند؛ خودروهای بدون راننده می‌آیند. رویایی که اگرچه با سرعت زیادی در حال پوشیدن لباس حقیقت است ولی چالش‌های کمرشکنی پیش‌روی خود می‌بیند.

واقعیت آن است که خودروسازان با تمام پیشرفت‌های خیره‌کننده در حوزه فناوری و مهندسی، برای تولید خودروهای کاملا برقی تمایلی از خود نشان نداده‌اند. این در شرایطی است که بحث‌ها درباره محصولات بدون راننده با صورت متعارف «خودران‌ها» طی ۵ دهه اخیر شدیدا افزایش یافته است؛ پدیده‌ای در ظاهر نوظهور ولی با سابقه‌ای‌ طولانی. در نمایشگاه سال ۱۹۳۹ نیویورک، جنرال‌موتورز خودروی مفهومی‌ای به نمایش گذاشت که از فناوری بدون راننده البته مکانیکی و نه دیجیتالی برخوردار بود و کارشناسان اطمینان داشتند که این امر در سال ۱۹۶۰ به حقیقت خواهد پیوست. در سال ۲۰۰۴ یک مسابقه اتومبیل‌های بدون راننده خبرساز شد، چراکه هیچ‌یک از خودروها نتوانستند به خط پایان برسند. آخرین خبری هم که مثل بمب در رسانه‌ها ترکید، آن بود که گوگل قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ خودروی بدون راننده‌اش را تجاری‌سازی کند. رژه خودروهای بدون راننده، می‌تواند درصورتی‌که تولیدکنندگان و فروشندگان خود را به‌سرعت با این شرایط جدید وفق ندهند، به فروش خودروهای جدید و کارکرده به‌شدت آسیب بزند. از سوی دیگر، تولیدکنندگان خودروهای بدون راننده متعهد شده‌اند که خودروهایشان ایمن خواهند بود و موجب کاهش تصادفات خواهند شد. این مساله به‌شدت شرکت‌های بیمه‌گر خودرو را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به‌احتمال کاهش تصادفات، هزینه بیمه به کف قیمت شرکت‌های بیمه تنزل خواهد یافت. در ادامه این شرکت‌ها هم پول زیادی را برای جبران خسارت پرداخت نخواهند کرد، همچنین خودروهای بدون راننده ازنظر سوخت بهره‌وری بالایی دارند و این مساله تاحدودی بر تقاضا برای بنزین تاثیرگذار خواهد بود.

ترسیمی گنگ از آینده

به گزارش مجمع جهانی اقتصاد، حدود ۶۰‌درصد مصرف‌کنندگان در سراسر جهان از استفاده از خودروی بدون راننده در شهرها استقبال می‌کنند. در این گزارش صراحتا عنوان شده است که عصر رانندگی اتوماتیک فرامی‌رسد، بنابراین مصرف‌کنندگان و شهرسازان باید برای استقبال از کاربردی شدن این فناوری جدید تدابیری در پیش بگیرند. ۵۵۰۰ نفر از ۱۰ کشور جهان در نظرسنجی یادشده شرکت کردند که از میان آنها بیشتر مصرف‌کنندگان چین، هند و امارات متحده عربی از این فناوری استقبال می‌کنند. مصرف‌کنندگان ژاپن و آلمان از این پدیده استقبال کمتری کردند. حدود دو‌سوم مردم امیدوارند که خودروی بدون راننده هیبریدی یا برقی باشد. در حال حاضر بیشتر شهرها استفاده از فناوری بدون راننده را در برنامه توسعه راه و ترابری آینده خود قرار نداده‌اند. خودروسازان هرگز برای ساخت نقشه‌های مخصوص به خود تلاشی نکرده‌اند، اما دهه‌ها صرف تلاش برای ساختن خودروهای بدون راننده کرده‌اند. این یعنی تولیدکننده‌ها بسیار درباره این فناوری بدبین هستند. تویوتا که بعد از گوگل بیشترین سرمایه‌گذاری را در این حوزه داشته است، نظر دیگری دارد. وقتی این شرکت در سال ۲۰۰۵ نخستین خودرو با قابلیت پارک خودکار را معرفی کرد، این خودروها بسیار دیر موردقبول واقع شد. مرسدس مشکلی بغرنج‌تری دارد. شهرت و اعتبار این شرکت به‌خاطر امکانات الکترونیک مجلل و تاریخچه بلندی از نوآوری است. جدیدترین خودروی تجربی این شرکت همانند نمونه‌های گوگلی قابلیت رانندگی در خیابان‌های مسطح، ردیابی موانع با دوربین و رادار را دارد؛ اما مرسدس برای افرادی خودرو تولید می‌کند که عاشق رانندگی هستند و برای چنین امتیازی پول خوبی می‌پردازند. گرفتن فرمان از دست آنها خلاف این تمایل است، همین‌طور کاشتن یک لیزر روی سقف.

گوگل؛‌ یکه‌تازی در جهنم

غول نرم‌افزاری دنیا همواره بیشترین اخبار مربوط به گسترش و ساخت خودروهای خودران را به خود اختصاص داده است. علاقه شدید مجموعه مدیریتی این شرکت به‌وضوح قابل‌لمس است. انقلاب سیستم‌عامل اندروید آنها، ویندوز فون، سیمبین و جاوا را به نابودی کشانید و جولان اَپل را با چالش روبه‌رو کرد. شاید هر کورسوی موفقیت گوگل درزمینه این خودروها بتواند ارزش سهامش را کهکشانی کند؛ اما اوضاع برای یکه‌تاز این میدان چندان هم باب میل نیست. همین چند وقت پیش بود که پلیس در حوالی دفتر مرکزی گوگل، یک اتومبیل خودران گوگل را به خاطر سرعت کم متوقف کرد. اداره راهنمایی و رانندگی کالیفرنیا در گزارشی درباره این رویداد، اتومبیل گوگل را زیادی محتاط توصیف کرده است. پلیس «ماونتن ویو» در یک پست وبلاگی نوشته است که پلیس وقتی سراغ این اتومبیل رفت که متوجه شد سرعت سایر اتومبیل‌هایی که در مسیر شرقی، پشت سر اتومبیل گوگل حرکت می‌کنند، زیادی پایین است. این اتومبیل در مسیری که حداکثر سرعت مجاز ۵۵ کیلومتر بر ساعت بود با سرعتی معادل ۴۰ کیلومتر حرکت می‌کرد. البته وقتی شکایت‌هایی درباره زیادی سربه‌راه بودن اتومبیل‌های گوگل منتشر شد، این شرکت اعلام کرد که تلاش می‌کند اتومبیل‌هایی بسازد که بیشتر شبیه انسان‌ها عمل کنند. به گفته اداره ایمنی رانندگی آمریکا، گوگل چگونه می‌تواند ثابت کند که سیستم‌های خودران با ضوابط و استانداردهایی که برای اتومبیل‌های دارای راننده تنظیم شده است قابل انطباق هستند؟ البته شرکت هنوز جوابی برای این سوال نداده است.

معایبی از جنس موانع

طرفداران خودروهای خودران و کسانی که معتقدند باید اختیار انسان‌ها در اعمال دستورات رانندگی روی خودروها محدود شود، اصرار دارند که در صورت جایگزین‌سازی خودروهای خودران، تراکم ترافیکی بهتر و روان‌تر خواهد شد. پژوهش‌ها نشان داده است درصورتی‌که نیمی از خودروهای یک تقاطع جاده‌ای از نوع خودران باشند، در وهله اول ترافیک نه‌تنها روان‌تر نمی‌شود، بلکه کمی بدتر هم خواهد شد. اصلی‌ترین مشکلی که ذهن کارشناسان را به خود مشغول کرده در مورد قوانین مرتبط با مسوولیت تصادفاتی است که در تمام کشورهایی که از این خودروهای استفاده می‌کنند، پیش خواهد آمد. بسیاری از کارشناسان اتومبیل در آمریکا معتقدند که هنوز در جنبه‌های قانونی مربوط به اتومبیل‌های بدون راننده سوالات و ابهامات زیادی وجود دارد. حواس‌پرتی و خواب‌آلودگی را می‌توان کنترل کرد، اما وحشت غریبی درباره فکر مرگ با کامپیوتر وجود دارد. قفل‌کردن صفحه یا قطع برق، گیرکردن حسگرها یا بد خواندن یک علامت؛ همه اتفاق‌هایی هستند که می‌توانند به توقف ناگهانی در بزرگراه یا برخورد با خودروهای در حال رفت‌وآمد منجر شوند. یک بزرگراه خودکار همچنین می‌تواند یک هدف اصلی برای تروریسم سایبری باشد. دیر یا زود یک خودروی بدون راننده یک نفر را خواهد کشت. یک بورد به مشکل می‌خورد، یک فایروال از کار می‌افتد و این یک مورد در ۳۰۰ هزار، خودرو را از مسیر خارج می‌کند یا به درختی می‌کوباند. حتما دعوی و تصادفی در کار خواهد بود و با توجه به اینکه شرکت‌های خودروسازی جیب‌های بزرگی دارند مورد هدف خواهند بود، جدا از اینکه تقصیر آنها باشد یا خیر. علاوه بر تمام این مسائل، پیش‌بینی می‌شود بسیاری از راننده‌ها از اینکه کنترل کامل وسیله نقلیه خود را به یک کامپیوتر بسپارند حس خوبی نخواهند داشت. این مشکل در صورت بروز کوچک‌ترین ایرادی در نرم‌افزارهای به‌کار برده شده روی این خودروها بیشتر هم خواهد شد. این خودروهای برای حمل‌ونقل دقیق مسافران به نقشه‌هایی با جزئیات ریزتر نیاز خواهند داشت و مسلما هزینه تهیه و همچنین قیمت این نقشه‌ها بیشتر خواهد بود. این افزایش هزینه می‌تواند منجر به محدودتر شدن سازگاری خریداران با این فناوری شود.

...و بازهم چین

به دنبال افزایش سریع تولید و فروش خودرو در چین، این کشور تا ۱۵ سال آینده به بزرگ‌ترین بازار خودروی بدون راننده جهان تبدیل می‌شود و گسترش استفاده از خودروی بدون راننده در این کشور احتمالا از تاکسی‌ها شروع می‌شود. رواج استفاده از خودروی بدون راننده در چین از آمریکا ساده‌تر خواهد بود، چراکه از یک‌طرف، دولت چین از این برنامه حمایت بیشتر کرده است و از سوی دیگر بیشتر چینی‌ها هنوز علاقه چندانی به رانندگی با خودروی شخصی پیدا نکرده‌اند. چین ظرف ۱۵ سال آینده به بزرگ‌ترین بازار خودروی بدون راننده در جهان تبدیل خواهد شد و استفاده از این نوع خودرو احتمالا با تاکسی شروع خواهد شد. وی افزود این امر به معنای تمایل بیشتر مردم شهرهای پکن و شانگهای به استفاده از خودروی بدون راننده نیست، بلکه استفاده از آن از صرفه اقتصادی بیشتری در چین برخوردار است. اکنون به‌غیراز شرکت‌های آمریکایی ازجمله گوگل و تسلا که مدت‌ها است فعالیت خود را در زمینه طراحی و تولید خودروی بدون راننده آغاز کرده‌اند، بسیاری از شرکت‌های چینی نیز پا به این عرصه گذاشته‌اند. برای نمونه، شرکت LETV یکی از شرکت‌های بزرگ اینترنتی بخش ویژه‌ای را برای تحقیق و توسعه فناوری خودروی بدون راننده تشکیل داده است و شرکت چینی خودروسازی «گریت وال موتور» نیز در «سیلیکون ولی» آمریکا در این زمینه مرکز تحقیقاتی خود را راه‌اندازی کرده است.

همچنین شرکت «بای‌دو» یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های اینترنتی چین نیز از سال ۲۰۱۳، تحقیقات خود در این راستا را آغاز کرده است. بسیاری از کارشناسان بین‌المللی بر این باورند که دولت چین درزمینه توسعه خودروی بدون راننده در جهان نقش عمده‌ای را ایفا کرده است، به‌طوری‌که دولت چین نه‌تنها حق توسعه خودروی بدون راننده در زمینه حمل‌ونقل عمومی را در اختیار شرکت بای‌دو گذاشته است بلکه سرمایه قابل‌ ملاحظه‌ای را نیز به توسعه این طرح اختصاص داده است. اکنون روزانه شرکت‌های جدید زیادی در چین تاسیس می‌شود و دولت چین نیز این پدیده را بسیار تشویق می‌کند و آن را راه موثری برای حل‌وفصل بسیاری از مسائل اقتصادی خود ازجمله اشتغال‌زایی و توسعه صنایع خدماتی دانست. باآنکه برخی تحلیلگران و سرمایه‌گذاران نسبت به سرمایه‌گذاری بیش‌ازحد دولت چین در شرکت‌های تازه تاسیس ابراز نگرانی کرده‌اند اما پشتیبانی قوی دولت و تقاضای بازرگانی برای توسعه خودروی بدون راننده در این کشور بسیار کمک خواهد کرد. بااین‌حال چین در این زمینه با مسائل و چالش‌هایی نیز روبه‌رو است که ازجمله آنها می‌توان به کمبود علائم راهنمایی، ترافیک سنگین و حرکات همزمان وسایل نقلیه موتوری و غیر‌موتوری در راه‌ها اشاره کرد.