چالش خودرویی کاندیداهای ریاست جمهوری

اولین مناظره انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری جمعه گذشته برگزار شد و محتوای این مناظره حول مسائل اجتماعی چرخید. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته موضوعات اقتصادی و سیاسی در ۲ مناظره بعدی مورد بررسی قرار خواهند گرفت. با این شرایط به نظر می‌رسد که مباحث مربوط به صنایعی همچون خودرو به‌عنوان دومین صنعت بزرگ کشور در مناظرات بعدی مورد گفت‌وگو قرار گیرد. اما مناظره روز جمعه نیز تا حدودی با خودرو مرتبط شد چرا که با طرح موضوع آلودگی هوا بار دیگر انگشت اتهام به سوی خودرو و خودروسازان نشانه رفت.هر چند در حین مناظره هیچ کاندیدایی به علل تشدید آلودگی هوا طی سال‌های گذشته نپرداخت اما به نظر می‌رسد که در مناظره اقتصادی به‌طور حتم مشکلاتی که این روزها گریبانگیر صنعت خودرو شده به چالش برانگیزترین موضوعات مناظره تبدیل شود.

در این زمینه برخی از ناظران تاکید دارند که دو کاندیدایی که مناظره جمعه را به چالش کشاندند به نوعی خود مقصران اصلی آلودگی هوا شناخته می‌شوند. شهرداری تهران و دولت اگر چه طی سال‌های گذشته فعالیت‌های نمادینی برای کاهش آلودگی شهرهای بزرگ صورت دادند اما هیچ یک از این فعالیت‌ها هم اکنون به چاره‌ای برای این معضل شهری تبدیل نشده چرا که به نظر می‌رسد برای حل آلودگی باید برنامه‌ریزی جامع و هماهنگی صورت گیرد. در این بین وجود خودروهای فرسوده خود دلیل روشنی است بر تشدید آلودگی هوای کلان‌شهرها است. این در شرایطی است که دولت می‌تواند با هماهنگی بانک‌ها و خودروسازها خروج فرسوده‌ها را تسریع کند.در حال حاضر وظیفه از رده خارج کردن فرسوده‌ها را تنها واردکنندگان به دوش می‌کشند و دولت با وجود واردکنندگان با خیالی آسوده تنها به ارائه آمار و ارقام در این زمینه بسنده کرده است.

هم اکنون واردکنندگان به ازای واردات هر خودرو باید تعدادی مشخص خودروی فرسوده از رده خارج کنند، این در شرایطی است که با افزایش واردات، میزان خروج فرسوده‌ها نیز با سرعت انجام می‌شود، حال آنکه با کاهش واردات، از رده خارج کردن فرسوده‌ها نیز روند کندی پیدا خواهد کرد. در این بین با توجه به حذف واردکنندگان غیررسمی و متفرقه پیش‌بینی می‌شود که خروج فرسوده‌ها نیز روند کاهشی پیدا کند. در حال حاضر ده‌ها هزار دستگاه خودروی فرسوده اعم از سبک و سنگین به‌خصوص در کلان‌شهرها تردد می‌کنند، این در حالی است که با ضعف در برنامه‌ریزی اسقاط آنها مواجه هستیم. ثابت شده که فرسوده‌ها چندین برابر خودروهای نو، آلایندگی ایجاد می‌کنند و یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا محسوب می‌شوند؛ بنابراین تا زمانی که برنامه‌ریزی اصولی و قابل اجرایی برای اسقاط فرسوده‌ها از سوی دولت صورت نگیرد، نمی‌توان چندان به رفع آلودگی هوای کلان‌شهرها امیدوار بود.از سوی دیگر سوخت خودروها نیز خود چالش بزرگی در زمینه آلودگی هواست. که در مناظره انتخاباتی جمعه گذشته به این موضوع نیز اشاره شد؛ اسحاق جهانگیری با تاکید بر حذف بنزین پالایشگاهی عنوان کرد که هم اکنون تولید بنزین بی کیفیت به‌طور کامل قطع شده و در کل کشور بنزین استاندارد توزیع می‌شود.

اما موضوع دیگری که با شهردار تهران که هم اکنون کاندیدای ریاست جمهوری نیز هست، در مورد خودرو پیوند می‌خورد عملکرد وی در زمینه تردد هیبریدها است. هم اکنون با توجه به پیشرفت خودروهای هیبرید و برقی در دنیا که به خودروهای پاک معروفند، بسیاری از کشورها مشوق‌هایی برای خرید خودروهای مذکور برای مشتریان در نظر می‌گیرند، این در حالی است که با توجه به ورود خودروسازی کشورمان در این مسیر، نیاز به مشوق‌های خرید و بسترسازی در این زمینه احساس می‌شود. با این حال فروردین ماه سال جاری عضو کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران خیال دارندگان خودروهای هیبرید در کشور را راحت کرد و اظهار داشت که در صورت ثبت اطلاعات خودروهای هیبریدی در سامانه الکترونیک، عبور و مرور وسیله‌های حمل و نقل پاک در محدوده طرح ترافیک آزاد است. اما اعتبار این خبر خیلی دوام نیاورد چرا که چندی پیش شهرداری تهران رسما به مالکان خودروهای هیبرید اعلام کرد که باید برای تردد در محدوده طرح ترافیک، ۵۰ درصد هزینه طرح را بپردازند.

در این شرایط، به‌نظر می‌رسد حالا که دولت با حذف تعرفه واردات خودروهای پاک، مشوق مناسبی ایجاد کرده، شهرداری ظاهرا علاقه‌ای به توسعه این خودروها ندارد چرا که مشوق خود در این زمینه را به راحتی حذف کرد.اما دیگر کاندیدای ریاست جمهوری خود مصطفی میرسلیم که نیز به نوعی با خودروسازی کشور در ارتباط است نیز در اظهاراتی جداگانه به موضوع خودرو پرداخت به‌طوری که با تاکید بر توسعه مراکز تحقیق و توسعه اظهار نظر کرده که یکی از نقاط ضعف در خودروسازی کشور نبود رقابت‌پذیری است و اگر بخواهیم رقابت پذیر و کالایمان با کالای تولید خارج قابل مقایسه باشد باید قطعا کیفیت خودرو را بهبود ببخشیم نه اینکه با زور و فشار، مردم بخواهند کالای ما را خریداری کنند.وی اما از واردات خودرو نیز دفاع کرده و اظهار داشته برای بهبود کیفیت خودروهای داخلی در گام نخست باید به پیشرفت‌های دیگران بی توجه نباشیم. وی همچنین اظهار کرده که باید در بخش خودرو ۲ تا ۳ درصد واردات کرده باشیم تا مردم ببینند چه کارهایی در دنیا انجام می‌شود و خودرو سازان داخلی را تحت فشار قرار دهند تا کیفیت را بالا ببرند. با توجه به در پیش بودن دو مناظره دیگر و همچنین اظهارات رادیویی و تلویزیونی کاندیداها به نظر می‌رسد که صنعت خودرو به‌عنوان پرچالش‌ترین‌صنعت کشور مورد نقد کاندیداها قرار گیرد.