جنگ مکتب در استقلال!

گروه ورزش- ابوالفضل رودگر: به نظر می‌رسد طی یکی، دو سال اخیر در استقلال دعوایی در گرفته که کوچکترین شباهتی به مجادلات رایج در فوتبال جهان ندارد؛ جنگ بر سر مکتب! در شرایطی که اهالی فوتبال در سایر نقاط دنیا معمولا بر سر مسائل فنی یا مدیریتی با هم جدل می‌کنند، اینجا در باشگاه استقلال گرفتاری بر سر این است که کدام بازیکن، مربی یا پیشکسوت، اهل کدام مکتب است! جنجال‌ها در این مورد چنان بالا گرفته که حالا انگار همه موظف هستند در این رابطه اظهار نظر کنند. تنها چند روز بعد از آنکه امیر قلعه‌نویی از برخی مدعیان مکتب حجازی گله کرده بود، وحید طالب‌لو نیز در مصاحبه‌اش با خبرگزاری فارس به این موضوع واکنش نشان داد: «اعتقاد من این است که ما یک مکتب داریم که آن هم مکتب استقلال است. همه ما بازیکنان مثل شاگردهایی هستیم که در یک مدرسه حضور داریم. ممکن است در آن مدرسه شاگرد آقای X باشی یا شاگرد یک نفر دیگر، ولی متعلق به آن مدرسه هستی. فکر نمی‌کنم برای این موضوع اسم مکتب بگذارند. این موضوع جز ایجاد تفرقه چیز دیگری برای استقلال ندارد.» اما آیا خطر تفرقه در استقلال جدی است؟ به نظر می‌رسد اصطلاح «مکتب» در تحولات آینده نیمکت استقلال نقش مهمی ایفا کند.

شاگرد مکتب حجازی در آغوش قلعه‌نویی!

اولین کسی که استفاده از عنوان مکتب حجازی را باب کرد، فرهاد مجیدی بود. شماره هفت پیشین آبی‌ها، در تابستان ۹۱ و پس از آنکه پیوستنش به استقلال در ابتدای لیگ دوازدهم منتفی شد، مصاحبه‌ای بسیار جنجالی انجام داد. او در بخشی از این گفت‌وگوی مشهورش گفته بود: «خیلی شفاف می‌گویم که من خودم را شاگرد مکتب ناصر حجازی می‌دانم و از کارکردن با افرادی که برای رسیدن به هدفشان ارزش‌های اخلاقی را به بازی می‌گیرند پرهیز می‌کنم.» چرخ روزگار، اما چرخید و همین فرهاد مجیدی بعدتر در استقلال شاگرد امیر قلعه‌نویی شد. دست بر قضا او در حاشیه بازی با مس کرمان، در آغوش همین مربی از دنیای فوتبال خداحافظی کرد و کفش‌هایش را برای همیشه آویخت! همین مسائل باعث شد تا تردیدها در مورد اصالت ادعای او زیر سوال برود.

معترضان وارد می‌شوند

ادعای فرهاد مجیدی در مورد «مکتب حجازی» و تعلق خاطر وی به آن، با اعتراض‌ها و انتقادهای زیادی همراه شد. به‌عنوان نمونه واعظ آشتیانی، مدیرعامل پیشین استقلال در مورد ادعای مجیدی گفته بود: «افرادی که در فوتبال هستند باید طوری حرف بزنند که در آینده تاوان آن را پس ندهند. در مورد مکتب حجازی هم باید بگویم که این مکتب یک جنبه حقیقی دارد ولی مکتب استقلال یک مکتب حقوقی است. در مجموع می‌توان گفت که مکتب حقوقی می‌تواند جامع‌تر باشد.» در مشهورترین نمونه اما امیر قلعه‌نویی همان روزها مدعی شده بود فقط یک مکتب داریم و آن هم مکتب استقلال است. سرمربی استقلال اخیرا نیز بار دیگر از برخی بازیکنان که از این اصطلاح استفاده می‌کنند، گلایه کرده است. جالب اینجا است که مجیدی در واکنش به همه این اعتراض‌ها، شبی که میهمان برنامه نود بود گفت: «من صحبت از مکتب حجازی کردم ولی آقایان گفتند مکتب استقلال. من چندین سال در استقلال بودم. مکتب استقلال چیست؟ آن را به من نشان بدهید. مکتب حجازی مکتب صداقت و شجاعت در گفتار بود که الگو شد و من هم سعی کردم در آن راه قدم بردارم. خیلی‌ها برای اینکه محبوب شوند از امکانات استفاده می‌کنند. با عواملی که دارند و خریدهایی که می‌کنند دنبال محبوبیت هستند ولی آنها فقط چند صباحی مشهور می‌شوند. ولی ناصر حجازی حداقل برای استقلال یگانه بود. اگر من صحبت از مکتب حجازی می‌کنم سعی می‌کنم عین او باشم. حتی پرسپولیسی‌ها هم حجازی را دوست داشتند. مثل علی پروین که محبوب و دوست داشتنی است.» همچنین روز یکشنبه نیز آتیلا حجازی در توضیح مکتب حجازی به پایگاه رسمی ورزش صداوسیما گفته بود: «حجازی مکتبی نداشته است، اما همین داشتن خصوصیات خوب و دوری از تظاهر و ریا را اگر کسی داشته باشد یعنی یک انسان خوب است و اصولا افرادی که این خصوصیات را دوست دارند می‌گویند ما از مکتب حجازی هستیم.»

آیا مکتب «فوتبال» کامل‌تر نیست؟

هدف از جنگی که در استقلال درگرفته چندان روشن نیست، اما بعید به نظر می‌رسد این قبیل مجادلات، قرابتی با اصول دنیای ورزش داشته باشد. فوتبال یک زبان بین‌المللی و جامع است که قوانین و قواعد نسبتا کاملی هم دارد. در محبوب‌ترین رشته ورزشی جهان، همان اندازه که روی دستاوردهای فنی تکیه شده، اصول فرهنگی و اخلاقی هم روشن شده‌اند. همه جای دنیا فیرپلی یا بازی منصفانه تحسین می‌شود و رفتارهای تبعیض‌آمیز مورد تقبیح قرار می‌گیرد. همین چند روز پیش عملکرد زشت هواداران چلسی در قبال یک مسافر سیاه‌پوست در متروی پاریس خشم جهانی را به دنبال آورد. آدم‌ها می‌آیند و می‌روند و این، عرف فوتبال است که باقی می‌ماند. نه در بارسلونا مثلا مکتب یوهان کرویف یا تیتو ویلانوا تعریف شد و نه در انگلستان کسی از مکتب بابی رابسون حرف زد. قطعا نام‌های نیک، برای همیشه جاودان و مورد احترام باقی می‌مانند، اما فوتبال با قواعد خودش بازی می‌شود. شاید بهتر باشد این قبیل مناقشات تفرقه‌انگیز هم در اطراف تیمی مثل استقلال خاتمه پیدا کند و افراد مختلف گاهی برای دستیابی به اهداف‌شان از اسامی و تعابیر گوناگون استفاده نکنند.