باشگاه فروخته شده پس گرفته می‌شود!

گروه ورزش- حمید رجبی: پروسه خصوصی‌سازی دو باشگاه پرسپولیس و استقلال وارد چالش قیمت‌گذاری شده است. درست از زمانی که سازمان خصوصی‌سازی قیمت پایه این دو باشگاه را هر کدام ۲۹۰ میلیارد تومان اعلام کرد، مناقشات بر سر این رقم بالا گرفت و انبوهی از صحبت‌های مخالفان و موافقان این موضوع توسط رسانه‌ها انتشار یافت. این در شرایطی است که پوری‌حسینی رئیس سازمان خصوصی‌سازی به شدت از این شکل قیمت‌گذاری دفاع کرده است. وی در گفت‌وگو با «ایرنا» می‌گوید: «سازمان خصوصی‌سازی معتقد است این قیمت نه تنها مناسب بوده بلکه قیمت دیگری برای این دو باشگاه که مبنای کار‌شناسی داشته باشد، نمی‌توان تعیین کرد.» این صحبت‌ها نشان می‌دهد تصمیم و اراده این سازمان برای واگذاری با شرایط اعلام شده جدی است و ظاهرا اظهارنظرهای مخالفان خللی در روند این واگذاری وارد نخواهد کرد. اما آیا واقعا چنین رقمی «کارشناسی شده» است و با استقبال خریداران مواجه خواهد شد؟ در این مورد و نیز بحث مهم اهلیت متقاضیان با دو کارشناس هم‌صحبت شده‌ایم.

تایید قیمت ۲۹۰ میلیاردی

دکتر غلامرضا حیدری‌کردزنگنه رئیس سابق سازمان خصوصی‌سازی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درمورد اینکه آیا قیمتی که سازمان خصوصی‌سازی تعیین کرده عادلانه بوده یا خیر، گفت: «من در کل این رقم را تایید می‌کنم چرا که قیمت‌گذاری آیین‌نامه‌ای دارد که در آن روش سود‌آوری و ارزش دارایی‌ها و برند مورد بررسی قرار می‌گیرد و براساس همه‌ این موضوع‌ها، قیمت نهایی اعلام می‌شود. در این آیین‌نامه از جدید‌ترین روش‌های محاسبه قیمت روز دنیا استفاده می‌شود. آنها ازتجربه و کمک کار‌شناسان رسمی دادگستری نیز استفاده می‌کنند که قطعا برای این مورد از کار‌شناسان ورزشی نیز استفاده کرده‌اند. اما قیمت‌ها در کل چندین بار چک می‌شوند تا نه به دولت و نه به خریدار هیچ‌گونه اجحافی نشود. پس کسانی که به این قیمت اعتراض کردند اطلاعی در خصوص روند قیمت‌گذاری ندارند.»

بررسی اهلیت خریدار مهم‌تر از نحوه فروش است

اما موضوعی که این سازمان باید در نظر داشته باشد و بسیار مهم است اینکه این دو باشگاه پرطرفدار به چه کسی یا کسانی واگذار می‌شود. زنگنه در این مورد می‌گوید: «بله مسلما مساله مهم‌تر از قیمت و فروش، اهلیت افرادی است که قصد خرید این باشگاه‌ها را دارند. خوشبختانه موضوع تعیین اهلیت را ما در سازمان نهادینه و در آیین‌نامه تصویب کردیم. مثال بارز آن هم فروش مخابرات بود که با توجه به اینکه صنعت حساسی بود برای خریدار آن اهلیت تعیین کردیم. این دو باشگاه نیز به‌خاطر جایگاه اجتماعی خاصی که دارند و با توجه به هواداران میلیونی‌شان باید شرایط مناسب خریداران‌شان احراز شود.»

پس از فروش پس گرفته می‌شود!

رئیس سابق سازمان در پاسخ به این سوال که اگر پس از فروش این باشگاه‌ها مشخص شود فرد خریدار صلاحیت اداره آن را ندارد چه اتفاقی خواهد افتاد، توضیح داد: «اگر خریدار به قرارداد عمل نکند یا ضعیف کار کند و باعث تخریب باشگاه به هر نوعی شود یا اقساط مالی خود را پرداخت نکند مزایده باطل و فسخ می‌شود و بدون شک این موضوع در قرارداد فروش مزایده هم ذکر خواهد شد. البته برای ضمانت هم چک و سفته از خریدار گرفته می‌شود و مهم‌تر اینکه سهام شرکت نیز در گرو سازمان خصوصی‌سازی قرار خواهد داشت. پس برخلاف مغازه‌هایی که پشت ویترین خود درج می‌کنند «جنس فروخته شده پس گرفته نمی‌شود» باید گفت که در اینجا می‌شود باشگاه فروخته شده را پس گرفت.»

جای خالی خریداران خارجی

در معادلات خرید و فروش سهام باشگاه‌های فوتبال درهمه دنیا، شرایط برای سرمایه‌گذاری خارجی‌ها نیز فراهم است و استقبال فراوانی هم می‌شود که مثال‌های زیادی ازآن در دنیای فوتبال وجود دارد. زنگنه درخصوص اینکه چرا پای سرمایه‌گذاران خارجی به این معامله باز نشده نیز گفت: «به‌خاطر داشته باشیم که ما در شرایط تحریم هستیم و جدای از این مشکل متاسفانه فضای سرمایه‌گذاری در کشور ما به‌خاطر بعضی از مشکلات، مطلوب خارجی‌ها نیست. به یاد دارم که در زمان مسوولیت من در سازمان، برای فروش چند شرکت مهم صنعتی ما در مجله‌های «اکونومیست» و «فایننشیال تایمز» آگهی مزایده درج کردیم اما هیچ پیشنهادی دریافت نکردیم. من مطلع نیستم که دوستان برای فروش این دو باشگاه و برای جذب سرمایه‌گذار خارجی آگهی کرده‌اند یا نه، اما در کل به‌خاطر‌‌ همان شرایط نامطلوب، سرمایه‌گذاران خارجی حتی در ورزش ما نیز چندان راغب به فعالیت نیستند.»

مجلس به قیمت ورود نمی‌کند

در همین خصوص حمیدرضا فولادگر رئیس کمیسیون اصل ۴۴ مجلس نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» پیرامون رقم اعلام شده می‌گوید: «در مورد این رقم ما قضاوتی نداریم چون اصلا کار ما نیست و وظیفه سازمان خصوصی‌سازی است. البته در این چند روز نظرهای ضد و نقیضی را دیدیم که می‌طلبد مخالفان به نظر این سازمان که متولی این کار است احترام بگذارند.» اما اهلیت متقاضیانی که قصد خرید باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس را دارند از قیمت آنها هم مهم‌تر است. وی در مورد اهلیت خریدار می‌گوید: «شرایط شرکت‌کنندگان و خریداران درهر مزایده‌ای که برای فروش اموال دولتی باشد به دقت بررسی می‌شود، خواه موضوع فروش صنعتی باشد یا ورزشی. بنابراین قطعا مجلس هم برای احراز شرایط خریداران حساسیت دارد چرا که برای واگذاری این دو تیم که هواداران میلیونی دارند، باید دقت شود و اهلیت افراد درخواست‌کننده را با وسواس بالایی زیرنظر گرفت. نباید سرانجام این باشگاه‌ها مانند شرکت‌هایی شود که پیش از این خصوصی شدند و به مشکلاتی برخورد کردند. باید برنامه به شکلی باشد که اگر پس از چند سال مشخص شد خریدار توانایی اداره باشگاه را ندارد از آن پس گرفته و به شخص دیگری واگذار شود.»

شرایط تکرار مزایده

با این قیمت اگر خریداری پیدا نشود چه تصمیمی گرفته خواهد شد؟ نماینده مردم اصفهان در مجلس در پاسخ به این پرسش گفت: «در صورتی که با این قیمت فروخته نشود مزایده سه بار تکرار خواهد شد و اگر درهر سه بار فروخته نشود مزایده به فاز مذاکره خواهد رفت و در آن زمان پیشنهاد‌ها بررسی و به بالا‌ترین پیشنهاد فروخته خواهد شد.» در خیلی از نقاط دنیا مرسوم است که در مسیر فروش باشگاه‌های بزرگ تسهیلاتی برای خریدار در نظر گرفته می‌شود. آیا مجلس برای خریدار و برنده مزایده سرخابی‌ها کمک و تسهیلاتی در نظر گرفته؟ فولادگر در این زمینه می‌گوید: «تا جایی که من می‌دانم در مجلس چنین بحثی مطرح نبوده است. همین که سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده ۴۰ درصد از مبلغ این معامله به صورت نقدی و ۶۰ درصد آن طی ۲ سال در اقساط چهار تا شش ماهه پرداخت شود خود تسهیلات مناسبی است.»

خصوصی‌سازی ورزش فقط فوتبال نیست

رئیس کمیسیون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی در پایان از اینکه تمام تمرکز و حواس رسانه‌ها به سمت خصوصی‌سازی در فوتبال معطوف شده انتقاد می‌کند و می‌گوید: «اعتقاد دارم باید خصوصی‌سازی در ورزش حرفه‌ای انجام شود. قبول نداریم که واگذاری محدود به فوتبال باشد و تنها سهام دو باشگاه سرخابی به مزایده گذاشته شود. بر همین اساس کمیسیون فرهنگی و اصل ۴۴ قانون اساسی، طرحی در این زمینه تنظیم کردند. کمیسیون ما، نظرهای خود را اعلام کرده اما همچنان بررسی این طرح در کمیسیون فرهنگی باقی مانده است.»