دنیای اقتصاد- حمید رجبی: در شرایطی که این روزها تکنولوژی نقش بسیار تاثیرگذاری در حوزه ورزش پیدا کرده است، تلاش می‌شود پوشاک تیم‌های مختلف نیز با استفاده از فناوری‌های جدید، پیشرفته‌تر و کارآمدتر شوند تا ورزشکاران بتوانند از حداکثر توان خود استفاده به عمل بیاورند. برای تامین البسه یک تیم فوتبال، عرف بر این است که مدیران باشگاه قراردادهای متنوعی از یک تا چند سال با کمپانی‌های مختلف منعقد کرده و بسته به مدت قرارداد مبالغ متفاوتی هم از این برندها دریافت کنند؛ یعنی نه تنها این کمپانی‌ها موظفند تمام پوشاک تیم‌ها در رده‌های بزرگسالان و پایه را تامین کنند بلکه متعهد می‌شوند هرساله مبلغی را هم در اختیار باشگاه قرار بدهند تا آنها این پیراهن‌ها را به تن کنند و کمپانی هم از مزایای دیده شدن نشان خود توسط تماشاگران و رسانه‌ها بهره‌مند شود. در ایران اما داستان به کلی فرق دارد و انتخاب پوشاک ورزشی به جای آنکه منبعی درآمدزا باشد، یکی از عمده‌ترین هزینه‌های جاری تیم‌ها محسوب می‌شود!


آدیداس می‌خواست برای بایرن بازیکن بخرد؟
در آخرین رده‌بندی فروش پوشاک ورزشی در دنیا کمپانی‌های نایک، آدیداس و ریباک در رده‌های اول تا سوم قرار گرفتند. در این میان گفته می‌شود ارزش کل دارایی‌های کمپانی نایک نزدیک به 16میلیارد دلار است. این غول‌های تولید البسه ورزشی عمدتا سرمایه‌های خود را در بازار تولید پوشاک تیم‌های فوتبال متمرکز کرده‌اند. از سودهای سرشار این برندها همین بس که سال گذشته شایعه شد اگر باشگاه بارسلونا موافقتش را با واگذار کردن مسی به تیم بایرن‌مونیخ با قیمت 250 میلیون دلار اعلام کند، کمپانی آدیداس که اسپانسر و شریک تجاری بایرن محسوب می‌شود حاضر است تقریبا نیمی از مبلغ این انتقال را پرداخت کند!


پول نمی‌دهند، پول می‌گیرند!
با این وجود در ورزش ایران معادلات در این بخش هم با سایر نقاط جهان متفاوت است و تا حدی عجیب به نظر می‌رسد، چرا که درفوتبال جهان کمپانی‌هایی که با تیم‌های ورزشی قرارداد می‌بندند به جز تامین البسه ورزشی آن تیم، مبلغی را نیز به باشگاه یا ستاره مزبور پرداخت می‌کنند اما در ایران این موضوع به درستی جا نیفتاده و این کمپانی‌ها به جای تامین البسه، از آنها پول نیز دریافت می‌کنند! به نظر می‌رسد این مساله دلایل ریشه‌ای و مهمی دارد که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت.


بازار ایران دست چه کسانی است؟
مجید و آل‌اشپورت دو تولیدکننده پوشاک هستند که بخش قابل توجهی از بازار لیگ ایران را به دست گرفته‌اند. تولیدی لباس ورزشی متعلق به مجید ساعدی‌فر و تولیدکننده آلمانی که حامی تیم ملی است، هرکدام تامین لباس 6 تیم لیگ برتری را بر عهده دارند. لیگ برتری‌ها در شرایطی از پوشاک آل‌اشپورت استفاده می‌کنند که لباس‌هایی که این کمپانی در اختیار تیم ملی قرار داده بود جنجال زیادی به پا کرد. حتی نمایندگان این برند قبل از شروع جام جهانی در اردوی تیم ملی حاضر شدند، لباس‌ها را مورد آزمایش قرار دادند و در میان تعجب همگان اعلام کردند این لباسی نیست که مورد تایید شرکت باشد! هر چند که موضوع با چشم‌پوشی مسوولان فدراسیون فوتبال و سکوت آنها در سایه قرار گرفت و دیگر خبری از آن نشد.


وقتی اسمی از «پرسپولیس» نیست
تنها چهار تیم در لیگ برتر هستند که لباس‌هایی جز پوشاک این دو تولیدکننده به تن می‌کنند. ملوان لباس‌هایش را از تولیدی «دایی» گرفته که متعلق به علی دایی است. تراکتورسازی و گسترش‌فولاد تبریز از لباس‌های «کِلمِه» استفاده می‌کنند که تولیدکننده‌ای اسپانیایی است و کمتر از 20 سال پیش حامی رئال مادرید بود. پرسپولیس هم امسال از لباس‌های ماکرون استفاده می‌کند. ماکرون تولیدکننده‌ای ایتالیایی است که در فصل جاری فوتبال اروپا، لاتزیو، ناپولی، بولونیا، اسپورتینگ لیسبون، موناکو، مایورکا و آلکمار از پیراهن‌های این برند استفاده می‌کنند. هرچند اثری از نام پرسپولیس در سایت این کمپانی در میان تیم‌هایی که از لباس آنها استفاده می‌کنند، دیده نمی‌شود!


نفت مسجد سلیمان، هر بازی یک دست لباس!
در همین خصوص مجید ساعدی‌فر مالک کمپانی تولید پوشاک ورزشی مجید که پیش‌تر به عنوان فیزیوتراپ نیز در کنار تیم ملی ایران بوده در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» در مورد مشکلات، موانع و همچنین شرایط تامین البسه تیم‌های لیگ برتری در ایران صحبت کرده است. شاید برایتان جالب باشد که بخشی از تفاوت‌ها را از زبان این فعال اقتصادی بخوانید: «کار خوب و سطح بالا پول خوب می‌خواهد. حجم البسه‌ای که ما به تیم‌های تحت پوشش خود می‌دهیم متفاوت است. مثلا تیمی نظیر استقلال برای هر بازی دو دست لباس می‌گیرد، اما نفت مسجد سلیمان هر بازی یک دست لباس دریافت می‌کند.» ساعدی‌فر معیارهای انتخاب لباس توسط باشگاه‌ها را هم توضیح می‌دهد: «تیم‌ها برای انتخاب البسه ورزشی ملاک‌های متفاوتی دارند. بعضی از این انتخاب‌ها سلیقه‌ای است، اما بی‌شک مهم‌ترین عامل گزینش پوشاک، جنس و مرغوبیت البسه و البته توانایی مالی تیم‌ها است.»
قیمت پیراهن، از ۳۰ تا ۱۸۰ هزارتومان
اما قیمت یک دست لباس برای استفاده در مسابقات فوتبال چقدر است؟ ساعدی‌فر در این مورد توضیح می‌دهد: «قیمت لباس‌های ما بسته به مرغوبیت پارچه و دوخت آن تفاوت دارد، اما این نرخ برای تولید پیراهن به‌طور متوسط بین ۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان است. ما اخیرا از تکنولوژی «کول‌مگ» استفاده می‌کنیم که این نمونه در حین بازی بدن بازیکنان را خنک می‌کند. قیمت لباس تولید شده با این فناوری حتی به ۱۸۰ هزار تومان هم می‌رسد.»


لباس مجانی نمی‌دهیم
عرف جهانی این است که کمپانی‌های تولید لباس ورزشی محصولات خود را مجانی به تیم‌های تحت پوشش می‌دهند، اما در ایران ظاهرا از این خبرها نیست: «ما فرمول‌های متفاوتی برای واگذاری لباس به باشگاه‌های ورزشی داریم؛ شیوه‌هایی مثل نوع اسپانسری، همراه با تخفیف یا اصلا رایگان. اما باید بگویم در ایران ما به هیچ تیمی پوشاک رایگان نمی‌دهیم، چرا که اگر قرار باشد مجانی لباس بدهیم ورشکست خواهیم شد. باید توجه کنیم اینجا ایران است و قوانینش با کشورهای دیگر فرق می‌کند. آیا ما در ایران کپی‌رایت داریم؟ آیا حمایت دولت از تولیدات داخلی در حد مطلوبی است؟» به نظر می‌رسد این برند ایرانی به برخی اهداف بین‌المللی هم فکر می‌کند: «سال گذشته اکثر تیم‌های والیبال ساحلی دنیا از البسه ما استفاده کردند، اما کار ما فقط به والیبال ساحلی محدود نشد چرا که فدراسیون‌های کشتی مجارستان، آذربایجان، رومانی، صربستان و سوئد و تیم‌های والیبال کوبا و عراق نیز با ما قرارداد داشتند.»