«دنیای اقتصاد» از هزینه‌های ساخت یک ورزشگاه در ایران گزارش می‌دهد
۲۰ هزار نفری، ۲۰۰ میلیارد تومان!
دنیای اقتصاد- حمید رجبی: بدون شک یکی از معضلات همیشگی ورزش ما مشکلات سخت افزاری یا فقدان زیرساخت‌های مناسب بوده است. به جز استادیوم آزادی که ساخت آن مربوط به سال ۱۳۵۲ شمسی بوده است، ما طی این سال‌ها به ندرت استادیوم استاندارد و مناسب با گنجایش بالا داشته‌ایم. هرچند استانداردهای مجموعه ورزشی آزادی نیز مربوط به همان سال‌های دهه پنجاه و شصت است. شاید در نگاه خیلی از مدیران و هواداران ورزش ایران، ساخت استادیوم‌های مجهز همیشه نوعی کار سخت و غیرممکن بوده است. به نظر می‌رسد در پدید آمدن چنین طرز تفکری، عوامل متعددی از جمله کمبود اعتبارات، عدم توجه کافی به این بخش و از همه مهم‌تر سیستم دولتی ورزش ایران موثر بوده است.
دنیای اقتصاد- حمید رجبی: بدون شک یکی از معضلات همیشگی ورزش ما مشکلات سخت افزاری یا فقدان زیرساخت‌های مناسب بوده است. به جز استادیوم آزادی که ساخت آن مربوط به سال ۱۳۵۲ شمسی بوده است، ما طی این سال‌ها به ندرت استادیوم استاندارد و مناسب با گنجایش بالا داشته‌ایم. هرچند استانداردهای مجموعه ورزشی آزادی نیز مربوط به همان سال‌های دهه پنجاه و شصت است. شاید در نگاه خیلی از مدیران و هواداران ورزش ایران، ساخت استادیوم‌های مجهز همیشه نوعی کار سخت و غیرممکن بوده است. به نظر می‌رسد در پدید آمدن چنین طرز تفکری، عوامل متعددی از جمله کمبود اعتبارات، عدم توجه کافی به این بخش و از همه مهم‌تر سیستم دولتی ورزش ایران موثر بوده است.
گذشته از کمیت مکان‌های ورزشی، کیفیت این سازه‌ها نیز در کشور ما مورد چون و چرا قرار می‌گیرد. اگر از مکان‌های ورزشی کوچک که برخی از آنها حداقل استانداردهای لازم را هم ندارند بگذریم، ورزشگاه‌های بزرگ ما نیز حداقل از طرف مجامع بین‌المللی و کنفدراسیون‌های آسیایی فاقد استانداردهای لازم توصیف شده‌اند. در این میان بی‌کیفیتی زمین‌های فوتبال بیشتر نمود داشته و خبرساز بوده است. از آنجا که ساخت یک استادیوم مجهز نیاز به صرف هزینه‌های کلان دارد، در کشورهای صاحب فوتبال -جایی که صورت‌های مالی شفافی وجود دارد و این ورزش را به شکل صنعتی پول‌ساز نگاه می‌کنند- مثلا یکی از راه‌ها این است که ساخت استادیوم‌های عظیم را به شرکت‌های بزرگ و معتبر واگذار کنند و این شرکت‌ها با مشارکت در ساخت، مالکیت نام آن استادیوم را تا مدت زمان معینی در اختیار بگیرند؛ مثل استادیوم امارات در کشور انگلستان که محل میزبانی‌های آرسنال است و شرکت هواپیمایی امارات سرمایه‌گذار ساخت این پروژه ورزشی بوده است. با این حال طبیعی است که به دلایل مختلف این نسخه در کشورهایی که صاحب فوتبال نیستند و به خصوص در کشور ما کاربرد ندارد.
کمبود استادیوم‌های استاندارد و تلاش ضعیف دستگاه متولی ورزش در خصوص افزایش آنها باعث شد تا به موانع و معضلات ساخت استادیوم در ایران بپردازیم و اینکه ساخت مجموعه‌هایی از این دست چقدر برای ورزش ایران هزینه در بر دارد. در همین خصوص اکبر منادی مدیرمنطقه شمال و شرق شرکت توسعه و تجهیز اماکن ورزشی در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» موانع و مشکلات و ریز قیمت‌های کلنگ‌زنی تا افتتاح یک استادیوم ورزشی را تشریح کرد که آن را در ادامه مطلب خواهید خواند. او البته معتقد است در حال حاضر اوضاع بهتر از گذشته شده: «درشرایط فعلی وضعیت ساخت اماکن و استادیوم‌های ورزشی نسبت به قبل خیلی بهتر شده و ما در این زمینه پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌ایم، چرا که طی این سال‌ها تجربه‌های خوبی توسط کارشناسان و طراحان کسب شده است.»
مردم نمی‌دانند چقدر فضای ورزشی داریم
منادی می‌گوید یکی از مشکلات فعلی این است که اصلا کسی نمی‌داند چقدر سرانه ورزشی در کشور وجود دارد: «معمولا مردم نمی‌دانند ما درکل چقدر فضای ورزشی در کشور داریم. ما در بحث فوتبال و استادیوم‌های ۱۰تا ۲۰ هزار نفره مشکل فضای ورزشی نداریم.در حال حاضر ما به جز یکی دو استان در بقیه مراکز استان‌ها استادیوم‌های ۱۵هزار نفره داریم که ۸۰درصد این پروژه‌ها افتتاح شده و درحال بهره‌برداری هستند. درشهرستان‌های تابعه استان‌ها نیز در حال ساخت و تجهیز استادیوم‌های ۵هزار نفره هستیم. با این حال در فرهنگ ساخت و استفاده از اماکن ورزشی در ابتدای راه هستیم.»
۲۰۰ میلیون دلار، برای استادیوم یوونتوس
به نظر می‌رسد تفاوت بین ما و اروپایی‌ها در زمینه احداث ورزشگاه‌ها، از منابع مالی شروع می‌شود: «واضح است که طرح استادیوم‌های ما با طرح‌های اروپایی تفاوت‌های فاحشی دارد. آنها هزینه‌های هنگفتی را برای ساخت استادیوم صرف می‌کنند. مثلا استادیوم خانگی یوونتوس که ساخت آن سه سال طول کشیده حدود ۲۰۰میلیون دلار هزینه داشته است که البته آنها با توجه به شرایط اقتصادی مناسبی که دارند ظرف مدت ۳تا ۴ سال این هزینه‌ها را جبران می‌کنند.» اینجا اما اوضاع کاملا متفاوت است: در ایران مشکلات مالی دست و پای پیمانکاران را بسته و همین مشکل باعث به تاخیر افتادن افتتاح پروژه‌ها شده است. منصفانه باید بگویم در شرایط حاضر وضعیت تخصیص اعتبارات ورزشی نسبت به قبل خیلی بهتر شده است و به غیر از پروژه نقش جهان که طولانی شدن افتتاح آن شرایط پیچیده و بغرنجی دارد بقیه پروژه‌ها در زمان کوتاه‌تری آماده می‌شود. اگر منابع مالی به موقع آماده شود یک استادیوم ۱۵ هزار نفره طی مدت دو سال ساخته خواهد شد، ولی در غیر این صورت این زمان ممکن است به ۱۰ سال هم برسد.»
۱۵۰ میلیون، هزینه طرح یک استادیوم
منادی با اشاره به این موضوع که طراحی یکی از مهم‌ترین کارهای ساخت یک استادیوم است در این خصوص گفت: «خوشبختانه الان در ایران کسانی هستند که کار طراحی استادیوم را به خوبی انجام می‌دهند. قبلا همه طرح‌های ما وارداتی بود که هزینه‌های گزافی در این خصوص تحمیل می‌شد، الان مهندسانی که رتبه ورزشی دارند و به استانداردهای ورزشی آشنا هستند این کار را انجام می‌دهند. باید اعتراف کنم که در حال حاضر حدود ۱۰ تا ۱۲ تا از استادیوم‌های ما طرح‌های هم‌شکل دارند که قبلا با یک کپی ساخته می‌شدند، اما الان برای هر استادیوم یک طرح جداگانه داریم.» فکر می‌کنید هزینه طرح یک ورزشگاه چقدر است؟ این مدیر می‌گوید: «معمولا برای این موضوع چیزی حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود.»
فوتبال روی چمن میلیاردی!
مهندس منادی با توضیح اینکه کاشت و نگهداری از چمن یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های ساخت یک استادیوم محسوب می‌شود ادامه داد:« همه چمن‌هایی که در استادیوم‌های ما استفاده می‌شود دارای تجهیزات «زه‌کشی از زیر» است و بسته به منطقه و اقلیم آن، گرمایش از کف هم دارد. بذر این چمن‌ها وارداتی است و اکثرا از کشور هلند وارد می‌شود. عمدتا یک چمن طبیعی برای زمین فوتبال فقط برای لایه رویی آن حدود ۳۰۰ میلیون تومان هزینه دارد، اما اگر هزینه‌های کل چمن شامل پرورش، آبیاری و استفاده از کود و سم و مهم‌تر از همه نگهداری را هم به این قیمت اضافه کنیم هزینه واقعی چمن یک استادیوم بین یک میلیارد تا یک میلیارد و ۲۰۰میلیون تومان از کار درمی‌آید.»
هر صندلی، ۳۰ هزار تومان
وی با بیان این موضوع که دیگر دوران ساخت استادیوم‌های بدون صندلی در ایران به پایان رسیده گفت: «یکی از تجهیزاتی که در استادیوم‌های جدید الزام برای نصب آن وجود دارد صندلی است، در صورتی که یک استادیوم صندلی‌های مناسبی داشته باشد شرایط بلیت‌فروشی الکترونیکی نیز مهیا می‌شود. در حال حاضر قیمت صندلی‌های استادیومی بسته به مرغوبیت آن بین ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان است که برای یک استادیوم ۳۰ هزار نفره حدود ۹۰۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد.» حالا که بحث به اینجا کشید، می‌توان پرسید، چرا طبقه دوم استادیوم آزادی صندلی‌دار نمی‌شود؟ منادی در خصوص این سوال گفت:«من در جریان شرایط این استادیوم نیستم اما اگرظرفیت طبقه دوم آزادی را ۵۰هزار نفر درنظر بگیریم با قیمت ۳۰ هزار تومان، یک و نیم میلیارد هزینه خواهد داشت که این برای آن استادیوم که درآمدهای زیادی ندارد رقم قابل توجهی است.»
۳۰۰ میلیون، برای اینکه دوباره ببینید!
در هر بازی پس از هر صحنه خطرناک سرت را بر می‌گردانی که با جزئیات بیشتر یک بار دیگر صحنه را ببینی و در این شرایط است که اسکوربورد یک استادیوم به کمک تماشاگر می‌آید. منادی با توضیح اینکه وجود اسکوربورد یکی از الزامات فیفا وای.اف.سی برای ساخت استادیوم است گفت: «تقریبا همه استادیوم‌های بالای ۱۵ هزار نفره ما مجهز به دستگاه اسکوربورد هستند. این اسکوربوردها بر اساس متراژی که دارند و جایی که نصب می‌شوند قیمت‌گذاری می‌شوند، ولی برای یک استادیوم۱۵ هزار نفره بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان هزینه اسکوربورد می‌شود.»
اینجا چراغی روشن است
«یکی دیگر از فاکتورهایی که ملاک استاندارد بودن یک فضای ورزشی به حساب می‌آید، موضوع نور کافی و روشنایی آن است. در این بخش هم متولیان فوتبال سخت‌‌گیری‌های زیادی دارند، چرا که شدت روشنایی برای برگزاری یک مسابقه فوتبال باید در حدود ۱۵۰۰ لوکس باشد، اما ما برای استادیوم‌های زیر ۳۰ هزار نفره حدود ۱۰۰۰ لوکس را در نظر می‌گیریم که خرید تجهیزات و دکل هر یک از این نورافکن‌ها بین ۸۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان متغیر است.»
۱۴۰ تا ۲۰۰ میلیارد، هزینه احداث ورزشگاه
«قطعا یک استادیوم برای رسیدن به مرحله بهره‌برداری به امکانات دیگری مثل ابنیه و سرویس‌های بهداشتی، رختکن، حمام، پیست تارتان، سالن خبرنگاران، سقف جایگاه تماشاگران و... نیاز دارد که با احتساب همه این آیتم‌ها، هزینه ساخت یک استادیوم استاندارد ۱۵ تا ۲۰ هزار نفری در ایران بسته به نوع و کیفیت تجهیزات آن چیزی حدود ۱۴۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان آب می‌خورد.»
حداقل ۲۰درصد، ضرر تاخیر در ساخت
اما اگر مراحل آماده‌سازی یک ورزشگاه به درازا بکشد، چقدر زیان متوجه پروژه خواهد شد؟ منادی می‌گوید: «طبیعی است که پروژه هر چقدر طولانی‌تر شود هزینه‌های بیشتری خواهد داشت. اگر ساخت یک استادیوم ۲۰ هزار نفری که ۲-۳ سال زمان می‌برد برای ۴یا ۵ سال طول بکشد، باید حدود۲۰درصد به عنوان تعدیلی به پیمانکار پرداخت شود و اگر پیمانکارهم عوض شود بازهم ارقام قبل به دلیل در نظر گرفتن تورم اضافه خواهد شد. پس فرسایشی شدن پروژه قطعا ضرر مالی هنگفتی خواهد داشت و با وضع اعتبارات فعلی افتتاح آن سال‌ها به تاخیر خواهد افتاد.»
ارسال نظر