فرهاد احمدی

مربیان خارجی در تیم‌های ملی فوتبال ایران بهتر بوده‌اند، یا در تیم‌های باشگاهی عملکرد مثبتی داشته‌اند؟ در جریان تحقیقی که از عملکرد ۲۷ مربی خارجی که طی سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۸۵ عهده‌‌دار مربیگری تیم‌های باشگاهی و تیم‌ملی بزرگسالان امید جوانان و نوجوانان ایران بوده‌‌اند مورد ارزشیابی قرار گرفت. مشخص شد در کل مربیان اهل کشورهای یوگسلاوی، انگلیس، آلمان و کرواسی عملکرد بهتری نسبت به سایر مربیان داشته‌اند که این دسته از مربیان خارجی در رده‌های ملی موفق‌تر بوده‌اند و توانسته‌اند بعضا با تیم‌های ملی به مقام قهرمانی دست پیدا کنند. به عنوان مثال به برانکو ایوانکوویچ می‌توان اشاره کرد که با تیم‌ملی امید توانست در مسابقات آسیایی بوسان این تیم را به مقام قهرمانی برساند یا به‌ رنه‌سیموئز برزیلی اشاره داشت که با تیم ملی امید در بازی‌های آسیایی به مقام سومی دست پیدا کرد. برخی دیگر از مربیان خارجی نقطه عطفی در فوتبال ما بوده‌اند و با استعدادیابی و پرورش بازیکنان بزرگ به فوتبال ما خدمت کرده‌اند. مربیانی همانند اوفارل، رایکوف، راجرز، سوچ، گوجاف، یاگودیچ، جکیچ و بگوویچ که در اکثر زمینه‌ها موفق بوده و عملکرد قابل قبولی داشته‌اند. نمونه برجسته اینگونه از مربیان لوکا بوناچیچ، سرمربی موفق تیم سپاهان اصفهان است که توانسته علاوه بر کسب نتایج خوب بازیکنان جوان جویای نامی همچون حاج‌صفی، سواری و پاپی را به فوتبال ایران معرفی کند و با همین بازیکنان تا فینال جام حذفی هم برسد. اولویت‌بندی استفاده از مربیان خارجی در ایران نشان داده است که از مربیان خارجی به عنوان تمرین دهنده تئوریسین، مشاور، بدنساز به کار گرفته می‌شوند.

اما به طور کلی از مجموع نتایج به دست آمده چنین استنباط می‌شود که در شرایط کنونی استفاده از مربیان خارجی توانمند و مجرب برای توسعه فوتبال کشور لازم است ولی به دلیل شرایط خاص فرهنگی- اجتماعی و ارتباطی حاکم بر فوتبال کشور استفاده از مربیان خارجی به شکل مدیر فنی تیم‌های ملی و باشگاهی، نه سرمربی و استفاده از تجارب و دانش آنان در زمینه نگرش و تفکر بازیکنان ایرانی، به کارگیری روش‌های تمرین به روز و نوین، استعدادیابی و ارتقای دانش و آگاهی مربیان داخلی، موثر و با اثربخشی بیشتری همراه خواهد بود. هر چند که این کار هزینه و مدت زمان طولانی را طلب می‌کند ولی برای نزدیک‌تر شدن به سطح اول فوتبال جهان امری ضروری به نظر می‌رسد.