وقتی کشتی فرنگی از «آزاد» جلو زد

علی فیض

در دو سال گذشته کشتی ایران فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرد و دو سال کاملا متفاوت را پشت سر گذاشت. در سال قبل که المپیک پکن برگزار شد یکی از سنگین‌ترین شکست‌های تاریخ نصیب‌کشتی ایران شد و در واقع به جای این که دسته گل گردن اهالی کشتی و خصوصا رییس آن انداخته شود، بیشتر دسته گل به آب داده شد چرا که معمولا در المپیک‌ها اگر کشتی ببازد ورزش ایران باخته و اگر کشتی سرش بالا باشد ورزش ایران در المپیک سینه سپر خواهد کرد.

اشتباهات رییس

دو سال قبل رییس فدراسیون که منتقدانش را به نوعی دشمنان خود می‌دانست هر کاری که نباید می‌کرد را انجام داد و مهره‌های بزرگی را از مربی‌گری تیم‌های ملی کنار گذاشت که منتقدان هشدار داده بودند دود این برخوردها به چشم کشتی خواهد رفت. این چنین شد که کشتی فرنگی پس از سه سال اوج گیری با بدترین شکست و بدون مدال بدرقه شد و ستارگان کشتی آزاد هم یکی پس از دیگری پرپر شدند و تک مدال برنز مراد محمدی سوغات خوبی از چین نبود.

پس از این شکست بزرگ که برای کاروان ورزشی ایران در المپیک پکن رقم خورد، یزدانی خرم تازه متوجه شد که آن منتقدان سرسختش زیاد هم بیراه نمی‌گفتند. خود یزدانی خرم چون به امور فنی کشتی وارد نبوده همواره گفته که مانند والیبال به ۱۷ سال زمان نیاز دارد تا آشنا به کار شود، اما وقتی واکنش‌ها به این حرفش را شاهد بود، تخفیفی به جامعه ورزش داد و به جای ۱۷ سال از ۶-۵ سال فرصت صحبت کرد.

عمل کردن به خواسته منتقدان کشتی

یزدانی خرم پس از المپیک، تقریبا همان راهی را رفت که منتقدان خواستارش بودند و او قبل از المپیک در مقابل آن خواسته‌ها مقاوت می‌کرد. البته تغییر رویه یزدانی خرم هر چند نتوانست ناکامی‌در المپیک را پاک کند، اما به هر حال کشتی تا حدودی در مسیری قرار گرفت که باید پیش از این انجام می‌شد.

در سال ۸۸ کشتی ایران تقریبا سالی آرام و همراه با موفقیت را پشت سر گذاشت که البته همه چیز تحت تاثیر موفقیت کشتی فرنگی بود و برای اولین بار کشتی آزاد زیر سایه کشتی فرنگی قرار گرفت. البته برخی کارشناسان معتقدند نتایج به دست آمده توسط کشتی آزاد و فرنگی بی‌ارتباط با افت تیم‌های جهان نیست؛ چرا که معمولا ستاره‌های کشتی جهان سال پس از المپیک را استراحت می‌کنند و پس از آن دوباره به عرصه مسابقات برمی‌گردند، بنابراین سال ۲۰۰۹ بهترین موقعیت برای نتیجه‌گیری بوده است.

بازگشت محمد بنا به راس کشتی فرنگی بهترین کاری بود که باید پیش از این صورت می‌گرفت، اما پس از بازی‌های آسیایی دوحه یزدانی خرم بنا به دلایلی که برای خودش داشت حمایتی از حضور بنا در تیم ملی نکرد تا این مربی کار بلد دو سال بی دلیل خانه نشین شود. رییس فدراسیون پس از المپیک تازه متوجه شد که شانس موفقیت کشتی فرنگی با حضور محمد بنا دو چندان می‌شود و اشتباهش را پس از دو سال با آوردن بنا تصحیح کرد.

آزاد برای اولین بار زیر سایه فرنگی

محمد بنا هم در این یکسال و چند ماه اخیر که بالای سر تیم ملی بود بزرگ‌ترین افتخارات تاریخ کشتی فرنگی ایران را رقم زد تا برای اولین بار کشتی فرنگی به جای آزاد پرچم‌دار شود.

تیم ملی کشتی فرنگی ایران در مسابقات جهانی ۲۰۰۹ دانمارک با کسب چهار مدال عنوان نایب قهرمانی جهان را برای اولین بار در تاریخ به خود اختصاص داد که البته اگر مسعود ‌هاشم‌زاده کاپیتان ایران در حد انتظار کشتی می‌گرفت و تنها یک مسابقه را می‌برد و حتی اگر پنجم می‌شد آنگاه تیم ملی ایران می‌توانست بالاتر از کشورهای صاحب نام ترکیه، روسیه و گرجستان بر سکوی قهرمانی بایستد.

موفقیت تاریخی تیم بنا

در مسابقات جهانی دانمارک تیم محمد بنا چند موفقیت را برای اولین بار در تاریخ کشتی ایران رقم زدند؛ اول این که تیم ملی کشتی فرنگی برای اولین بار در تاریخ روی سکو رفت و نایب قهرمان جهان شد. همچنین برای اولین بار بود که تیم ملی فرنگی در مسابقات جهانی موفق به کسب چهار مدال می‌شد و این در حالی بود که در رقابت‌های جهانی دانمارک هیچ تیمی‌‌نتوانست این تعداد مدال را به دست آورد.

دستاورد دیگری که محمد بنا رقم زد این بود که وی توانست حمید سوریان نابغه کشتی فرنگی ایران و جهان را پس از ناکامی‌و پنجم شدن در المپیک به کشتی برگرداند. پیش از مسابقات جهانی هیچ کس تصور نمی‌کرد که حمید سوریان بتواند بار دیگر بر سکوی نخست جهان بایستد، اما محمد بنا، سوریان را پس از چند ماه خانه نشینی به زور بیرون کشید و به کشتی بازگرداند تا چهارمین طلای جهانی‌اش را هم بگیرد.

سوریان چگونه از خانه نشینی درآمد

سوریان پس از این که در دانمارک قهرمان وزن ۵۵ کیلوگرم جهان شد در این باره گفت: «من و مربیان تیم ملی خصوصا محمد بنا ۱۰ ماه بود شبانه روز زحمت کشیده بودیم و حداقل از خودم انتظار داشتم که کشتی‌های خوبی بگیرم و پاسخ زحمات همه را بدهم. پس از این که قانون عوض شد می‌گفتند تبحر سوریان در کنده کشی است و دیگر نتیجه نخواهد گرفت. چون مدتی هم دور از میدان بودم حرف و حدیث زیاد بود و می‌گفتند او تمام شده و نباید ملی پوش شود. اما به خودم ایمان داشتم که می‌توانم نتیجه بگیرم. در اینجا هم ثابت کردم که شکست المپیک تنها یک اتفاق بود و هنوز می‌توانم مدال بگیرم.»

خود محمد بنا هم در نشست مطبوعاتی پس از مسابقات جهانی اعلام کرد: «یک واقعیت را باید بگویم و آن این است که هیچ کس جز من نمی‌توانست حمید سوریان را دوباره به کشتی برگرداند.»

تمام این حرف‌ها نشان می‌دهد که بنا چقدر در کارش تبحر دارد و اعتقاد شاگرد و مربی به یکدیگر تا چه حد می‌تواند در رقم زدن نتایج بزرگ تاثیر بگذارد.

در یک قدمی‌قهرمانی جهان

اما به جز طلای سوریان در مسابقات جهانی دانمارک، سه مدال برنز با ارزش هم توسط سه کشتی گیر جوان و بی‌ادعای تیم ملی به دست آمد. فرشاد علیزاده،

حبیب الله اخلاقی و امیر علی اکبری در اولین حضورشان در تیم ملی بزرگسالان نشان برنز جهان را بر سینه زدند تا ایران در یک قدمی‌قهرمانی جهان قرار گیرد، اما مسعود ‌هاشم‌زاده در سنگین وزن انتظارات بنا را برآورده نکرد. ‌هاشم‌زاده اگر تنها یک کشتی خود را پیروز می‌شد و حتی تنها پنجم جهان می‌شد ۶ امتیاز او می‌توانست باعث قهرمانی ایران در جهان شود، ولی کاپیتان تیم به حریف نه چندان درجه یک بلاروسی باخت و حذف شد تا سرمربی تیم ملی بگوید که «تا وقتی من هستم ‌هاشم‌زاده جایی در تیم ملی نخواهد داشت.» با این حال همین نایب قهرمانی هم موفقیتی تاریخی برای کشتی فرنگی به شمار می‌رود تا دیگر نگاه جهان نسبت به ایران تغییر کند.

یک نتیجه تاریخی دیگر

جام جهانی پیکارهایی متفاوت از مسابقات جهانی است. در مسابقات جهانی تمام کشورهای جهان شرکت می‌کنند و تمام کشتی گیران در هر وزن برای کسب مدال به رقابت می‌پردازند که ایران در مسابقات جهانی دانمارک نایب قهرمان شد، اما جام جهانی مسابقه‌‌ای درجه دو و بیشتر سمبلیک است که هشت تیم برتر جهان در دو گروه به صورت تیم به تیم مسابقه می‌دهند. پنج ماه پس از مسابقات جهانی دانمارک جام جهانی در شهر ایروان ارمنستان برگزار شد. ایران در حالی گام به میدان مبارزه در ایروان گذاشت که تا به حال طعم قهرمانی در جام جهانی را نچشیده بود. با وجود این که تیم‌های ترکیه (قهرمان جهان)، ارمنستان (میزبان مسابقات) و روسیه تا دندان مسلح آمده بودند. تیم ملی فرنگی ایران بدون این که سه - چهار مهره اصلی‌اش مانند سوریان را داشته باشد، ارمنستان و همچنین ترکیه را با تمام نامدارانشان شکست داد تا برای اولین بار در تاریخ ایران قهرمان جام جهانی کشتی فرنگی شود.

شروعی دوباره برای کشتی آزاد

اما اگر از موفقیت‌های کشتی فرنگی عبور کنیم به تیم ملی کشتی آزاد می‌رسیم که در مسابقات جهانی دانمارک سوم شد. دومی‌ یا سومی ‌جهان برای کشتی آزاد ایران اتفاقی عجیب و دندان‌گیر نیست، چون بارها این نتایج رقم خورده است و حتی سه بار هم قهرمان جهان شده‌ایم، اما به هر حال تحویل گرفتن تیم شکست خورده المپیک و بازگرداندن آن به رده سوم جهان عملکرد قابل قبولی به شمار می‌رود.

غلامرضا محمدی، سرمربی تیم و محسن کاوه دیگر مهره اصلی کادر فنی تیمی‌را روانه دانمارک کردند که دچار تغییرات متعددی نسبت به المپیک شده بود. کسب مدال طلای جهان توسط مهدی تقوی و فراموش کردن چهار سال بدون طلا ماندن کشتی آزاد ایران و همچنین مدال نقره فردین معصومی ‌در سنگین وزن و سومی‌صادق گودرزی جوان در اولین حضورش در تیم ملی باعث شد کشتی آزاد ایران پایین‌تر از روسیه و آذربایجان بر سکوی سوم جهان بایستد که نتیجه ای خوب پس از ناکامی‌ دو سال اخیرش به حساب می‌رفت، اما در دانمارک به نظر می‌رسید خوشحالی کردن از کسب این نتیجه بیشتر از آن چیزی است که باید باشد و زمانی باید بسیار خوشحال باشیم که بتوانیم برای پنجمین بار قهرمانی جهان را به خود اختصاص داده و روس‌ها را به زیر بکشیم.

در دانمارک به نظر می‌رسید مراد محمدی یا جمال میرزایی و حتی حسن رحیمی‌هم می‌توانستند صاحب مدال شوند. در این میان قرعه سعید ابراهیمی ‌بسیار دشوار بود تا با شکست از گاتسالوف روس و گوگشلیدزه گرجستانی پنجم شود. مراد محمدی هم در حالی به فدروشین اوکراینی باخت که قبلا او را شکست داده بود.

نگاه‌ها در کشتی آزاد باید تغییر کنند

به نظر می‌رسد در تیم ملی کشتی آزاد برخی مواقع نگاه و رفتار کادر فنی با کشتی گیران کمتر پدرانه است و بعضی مواقع شرایطی ایجاد می‌شود که کشتی‌گیر و مربی در حالت لج و لجبازی قرار می‌گیرند در حالی که برای حفظ کشتی گیران مستعد باید مربیان تیم ملی گاهی اوقات نرمش بیشتری داشته باشند و با شناخت کافی از روحیات و مشکلات کشتی‌گیران برخورد مناسب‌تری داشته باشند. البته معضل کشتی‌گیر سالاری در کشتی آزاد نسبت به فرنگی بیشتر است و برای ریشه کن کردن آن باید برخوردهای قاطعانه‌ای داشت ولی بعضی مواقع برخوردها به قدری شدید می‌شوند که شاید کشتی‌گیران در ذهنشان این مساله خطور کند که دارد با آنها تسویه حساب می‌شود.

از طرف دیگر نبود یک ارتباط دوستانه بین کادر فنی تیم ملی بزرگسالان و جوانان و این گفته سرمربی تیم ملی بزرگسالان که «با جوانان تعامل نداریم» این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند که آیا زنجیره ارتقای کشتی‌گیران و رساندن جوانان به سطح اول بزرگسالان آیا دچار اصطکاک و تنش خواهد بود؟ این چیزی است که در کشتی فرنگی درست بالعکس بوده و ارتباط کادر دو تیم جوانان و بزرگسالان بسیار مستحکم است.