فوتبال مثل کلاه‌قرمزی!

دنیای اقتصاد: مشکل فقر و بی‌پولی گریبان فوتبال ایران را گرفته و آن را رها نمی‌کند. طی چند هفته گذشته بازیکنان چند تیم اعتصاب کرده‌اند و باشگاه بزرگ پرسپولیس هم با اعلام شماره حساب، رسما دست نیاز به سمت هوادارانش دراز کرده است. این موضوع می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، اما بی‌گمان یکی از مهم‌ترین عوامل تنگدستی باشگاه‌های ایرانی و به‌خصوص تیم‌های پرهوادار، عدم اجرای قانون حق‌پخش تلویزیونی در ایران است. در سراسر جهان بخش بسیار زیادی از درآمد باشگاه‌ها را حق پخش تلویزیونی تامین می‌کند؛ آورده‌ای که گفته می‌شود به‌تنهایی تا ۷۰درصد از هزینه‌های تیم‌های مختلف جهان را تامین می‌کند. در ایران اما خبری از این پول نیست. اواخر دوران عزت‌الله ضرغامی، بالاخره بعد از کش‌وقوس فراوان سالانه مبلغی ناچیز به فوتبال پرداخت شد، اما پس از وداع ضرغامی از جام‌جم، همین آب باریکه هم قطع شد.

از زمان ریاست مهدی تاج بر فدراسیون فوتبال تلاش‌های بسیار زیادی برای رفع این مشکل انجام شده، اما تا به حال کمترین نتیجه‌ای به‌دست نیامده است. یک هفته پیش مسوولان فدراسیون فوتبال برای هزارمین بار تهدید کردند که دوربین‌های صداوسیما را به ورزشگاه‌ها راه نخواهند داد، دو روز پیش امیر عابدینی از کارت زرد فدراسیون به تلویزیون خبر داد و دیروز مهدی تاج جلسه‌ای چهار ساعته با احمد شهریاری، معاون منابع مالی و سرمایه انسانی سازمان صداوسیما برگزار کرد. با همه این تفاسیر مشکل همچنان ادامه دارد و تلویزیون حاضر نیست بهای پخش فوتبال را بپردازد. آنچه در این زمینه بر سر فوتبال ایران می‌آید، تا حدود زیادی شبیه سرنوشت کلاه‌قرمزی و رفقاست! سال‌هاست که این مجموعه مفرح عروسکی به یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های نوروزی تلویزیون ایران تبدیل شده و کوچک و بزرگ را با اشتیاق پای گیرنده‌ها می‌نشاند. با این وجود هر سال موقع تولید سری جدید کلاه‌قرمزی کلی حرف و گله در مورد عدم پرداخت مطالبات گروه سازنده توسط صداوسیما مطرح می‌شود. امسال حتی کار حسابی بیخ پیدا کرده؛ به‌طوری‌که چند روز پیش تهیه‌کننده پروژه ضمن انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد تولید سری جدید کلاه‌قرمزی بعد از فیلمبرداری ۵۰درصد از کار به‌دلیل مشکلات مالی متوقف شده است.

به این ترتیب هنوز معلوم نیست مردم در طول تعطیلات نوروز۹۶ کلاه‌قرمزی دارند یا نه. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که مجموعه شیرین مزبور همه‌ساله میلیون‌ها ایرانی را با کمال مسرت و رضایت پای تلویزیون می‌نشاند؛ موهبتی که امروز با توجه به ترکتازی شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی موهبتی استثنایی و کمیاب تلقی می‌شود. سوال اما این است که چرا تلویزیون باید از هزینه کردن در چنین آیتم‌هایی طفره برود و در عوض پول را خرج جاهایی کند که آنقدرها در جذب مخاطب موفق نیستند؟ به‌عنوان مثال می‌توان به تولید مجموعه‌های پرهزینه فراوانی اشاره کرد که صورتحساب عریض و طویلی روی دست سازمان گذاشته‌اند، اما کمتر از حد انتظار مخاطب داشته‌اند و انتقادات فراوانی را هم متوجه جام‌جم کرده‌اند؛ آیا واقعا تامین معاش گروه سازنده کلاه‌قرمزی و پرداخت بخشی از حق واقعی فوتبال، ضروری‌تر از این قبیل ریخت‌وپاش‌ها نیست؟

یادمان باشد پخش فوتبال فقط آنتن تلویزیون را با برنامه‌ای جذاب و پرمخاطب پر‌نمی‌کند، بلکه کانون بسیار مهمی برای درآمدزایی صداوسیما به‌شمار می‌رود. قبل، بین دو نیمه و بعد از هر مسابقه فوتبال دقایق طولانی آگهی‌های گرانقیمت پخش می‌شود که یکی از ارکان اصلی درآمدهای سازمان است. به علاوه انبوهی از برنامه‌های دیگر هم در تلویزیون وجود دارند که از محتوای فوتبال ارتزاق می‌کنند. طبعا اگر سیما مجاز نباشد تصاویر مسابقات را پخش کند، تولید برنامه‌هایی مثل نود، شب‌های فوتبالی و دوربین خبرساز هم موضوعیت ندارد و سازمان باید کلی پول خرج تولید برنامه‌های جایگزین کند. در این شرایط دوستان همچنان اصرار دارند که از دادن حق فوتبال پرهیز کنند و این کالای جذاب و پرمنفعت را به رایگان روی آنتن نگه دارند. شاید اگر آقایان حق فوتبال را می‌دادند، امروز شهروندان عادی ناچار نبودند از جیب‌شان به باشگاهی مثل پرسپولیس کمک کنند.