نقش کمیته اخلاق در فوتبال ایران چیست؟

هیاهوی نافرجام

دنیای اقتصاد: این روزها اتفاقاتی در فضای فوتبال ایران رخ داده که بار دیگر اسم «کمیته اخلاق» را سر زبان‌ها انداخته است. از یکسو واکنش تند و فوری این کمیته به مصاحبه مسعود شجاعی با یک رسانه بیگانه و از سوی دیگر برخورد پرسروصدا با ماجرای عکسی که از مهدی رحمتی در کنار یک هوادار منتشر شده، انتقادهای زیادی را متوجه این زیرمجموعه فدراسیون فوتبال کرده است. چنین رفتارهایی که در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن می‌توان از آنها با عنوان «کج‌سلیقگی» یاد کرد باعث ایجاد فضای عجیبی در فوتبال ایران شده و کاری کرده که متهم‌های موردنظر کمیته اخلاق، به سرعت از عمده مردم و افکار عمومی حکم برائت بگیرند! دیروز اینستاگرام بسیاری از ستاره‌های مهم فوتبال ایران مثل علی کریمی، مهدی مهدوی‌کیا و وحید هاشمیان پر بود از تصاویر حمایتی از مسعود شجاعی و البته مهدی رحمتی هم توانست با تهدید خداحافظی از فوتبال در صورت محرومیت، اقبال مخاطبان را به سمت خودش جلب کند.

دنیای اقتصاد: این روزها اتفاقاتی در فضای فوتبال ایران رخ داده که بار دیگر اسم «کمیته اخلاق» را سر زبان‌ها انداخته است. از یکسو واکنش تند و فوری این کمیته به مصاحبه مسعود شجاعی با یک رسانه بیگانه و از سوی دیگر برخورد پرسروصدا با ماجرای عکسی که از مهدی رحمتی در کنار یک هوادار منتشر شده، انتقادهای زیادی را متوجه این زیرمجموعه فدراسیون فوتبال کرده است. چنین رفتارهایی که در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن می‌توان از آنها با عنوان «کج‌سلیقگی» یاد کرد باعث ایجاد فضای عجیبی در فوتبال ایران شده و کاری کرده که متهم‌های موردنظر کمیته اخلاق، به سرعت از عمده مردم و افکار عمومی حکم برائت بگیرند! دیروز اینستاگرام بسیاری از ستاره‌های مهم فوتبال ایران مثل علی کریمی، مهدی مهدوی‌کیا و وحید هاشمیان پر بود از تصاویر حمایتی از مسعود شجاعی و البته مهدی رحمتی هم توانست با تهدید خداحافظی از فوتبال در صورت محرومیت، اقبال مخاطبان را به سمت خودش جلب کند. آیا این همان چیزی بود که کمیته اخلاق می‌خواست؟

اصرار به ایجاد التهاب

مسعود شجاعی یکسری حرف‌های معمولی به زبان آورده که مشابه آنها را به دفعات در داخل کشور شنیده‌ایم. اینکه او یک رسانه بیگانه را به این منظور انتخاب کرده، قطعا قابل بحث و ملامت است، اما می‌شد نسبت به این رفتار بی‌اعتنا بود و اجازه داد نقد و بررسی موضوع با رویکرد‌تضارب آرا در همان فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ادامه بیابد. کمیته اخلاق اما ظرف کمتر از ۲۴ساعت به شکلی شتابزده بازیکن تیم ملی را احضار کرد تا عملا خودش را مقابل افکار عمومی قرار بدهد. شجاعی در آن مصاحبه گفته بود: «اگر حقایق را بگویم مرا حذف می‌کنند.» او غلو می‌کرد. در این سال‌ها خیلی‌های دیگر مثل علی کریمی و عادل فردوسی‌پور این حرف‌ها را زدند و حذف نشدند. با این حال واکنش تند کمیته اخلاق به این داستان باعث شد مردم فکر کنند او در مورد خطر حذف شدنش راست می‌گفته! چرا یک زیرمجموعه فدراسیون فوتبال باید چنین هزینه‌ای را به دستگاه مدیریتی این رشته ورزشی و بالاتر از آن، به کل جامعه تحمیل کند؟ چرا کمیته اخلاق با رویکرد بحث‌برانگیزش، این ذهنیت را به‌وجود می‌آورد که در این حوزه مطلقا امکان نقد و نقادی وجود ندارد؟

متهمی که شاکی شد

ماه‌ها پیش، در حاشیه اردوی ارمنستان استقلال تصویری از مهدی رحمتی در کنار یک زن بی‌حجاب منتشر شد که همان زمان بحث‌هایی ایجاد کرد. بعد از مدت‌ها مسکوت ماندن موضوع، حالا درست در آستانه بازی حساس استقلال با تراکتورسازی بحث محرومیت احتمالی کاپیتان آبی‌ها به‌خاطر همان عکس مطرح می‌شود تا دو فاجعه همزمان رخ بدهد؛ نخست آنکه سلامت و بی‌طرفی فدراسیون فوتبال زیرسوال برود و دوم اینکه کمیته اخلاق به سرک کشیدن در جزئیات زندگی خصوصی ستاره‌ها متهم شود. دوستان احتمالا عقیده دارند انتشار چنین تصویری از رحمتی باعث اشاعه منکر می‌شود و باید با آن برخورد کرد؛ اما می‌دانید نتیجه سروصدای آنها چه بود؟ اینکه به بهانه دفاع از رحمتی، تصاویر متعددی از ستاره‌های ورزش ایران در وضعیتی مشابه رحمتی کنار هم قرار گرفت و ده‌ها هزار بار در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد.

اگر رفتار آن روز رحمتی را منکر بدانیم، آیا اتفاقی که اکنون رخ داده، اشاعه شدیدتر منکر نیست؟ کاپیتان استقلال دوشنبه‌شب روی خط برنامه نود آمد و با صراحتی عجیب مدعی شد اگر بابت این عکس محرومش کنند، او از فوتبال خداحافظی خواهد کرد! سنگربان استقلالی‌ها از رفتار نسنجیده کمیته اخلاق نهایت استفاده را برد. او به‌طور همزمان هزینه محرومیتش را بالا برد و در عین حال حمایت افکار عمومی هیجان‌زده را هم از آن خودش کرد. رحمتی سه سال پیش به خاطر کاری که در انزلی کرد، می‌توانست با شدیدترین مجازات‌ها مواجه شود اما کارش را لاپوشانی کردند. او هفته آخر فصل گذشته هم در بازی با تراکتورسازی ۶۰هزار نفر را علیه امیر قلعه‌نویی شوراند، اما با کمترین مجازات ممکن مواجه شد که همان را هم در عجیب‌ترین شکل ممکن چند ماه به تاخیر انداختند تا استاد در فینال جام حذفی به میدان برود! جایی که باید برخورد می‌شد، مماشات شد و جایی که برخوردهای چکشی و احساسی نتیجه معکوس دارد، آقایان آستین‌ها را برای صدور حکم بالا زده‌اند. عجب وضعی داریم!

کلین‌شیت با شلوار زرد!

در ارکان مدیریتی فوتبال جهان، اتفاقا کمیته اخلاق نقش بسیار پررنگی دارد. ما اسم کمیته اخلاق فیفا را زمانی شنیدیم که علیه فساد گسترده دار و دسته بلاتر و پلاتینی وارد عمل شد و نتیجه حرکتش به بزرگ‌ترین تحولات مدیریتی تاریخ فوتبال انجامید. در ایران اما داستان کمیته اخلاق غالبا فرق داشته است. فارغ از جزئی‌نگری‌های سهل‌انگارانه که حاصلش مغایر با هدف اصلی است، صدور آرای فاقد وجاهت منطقی و ضمانت اجرا هم روز به‌روز از شأن کمیته مزبور کاسته است. آقایان روزی سوشا مکانی را به‌خاطر اتهاماتی از جمله پوشیدن شلوار باب‌اسفنجی شش ماه محروم کردند، اما طعنه‌آمیز بود که او درست در طول همین شش ماه کذایی، ناباورانه پیراهن شماره یک تیم ملی را پوشید و کلین‌شیت هم کرد! بیایید همه با هم به واژه بزرگ و باشکوه «اخلاق» رحم کنیم.