در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح شد
خطر محرومیت در کمین سرخابی‌ها
دنیای اقتصاد: به نظر می‌رسد مساله خصوصیسازی، موضوع انشای ازلی و ابدی فوتبال ایران است! سال‌هاست که در این مورد سخن گفته می‌شود، اما هرگز شاهد اجرای این روند به‌خصوص در باشگاه‌های بزرگ مثل پرسپولیس و استقلال نبوده‌‌ایم. اخیرا هم که هیات‌دولت و سپس دیوان عدالت اداری آب پاکی را روی دست جامعه میلیونی مخاطبان فوتبال ایران ریخت و اعلام کرد سرخابی‌ها به خاطر درج شدن قید «فرهنگی» در عنوان باشگاه‌شان، می‌توانند دولتی باقی بمانند و زیر بار خصوصی شدن نروند! در عین حال، می‌دانیم که تمام این مسائل تعارف است و اگر قرار باشد فوتبال حرفه‌ای و موفق داشته باشیم، چاره‌ای جز آن نیست که دیر یا زود به خصوصی شدن باشگاه‌های بزرگ تن دهیم.
دنیای اقتصاد: به نظر می‌رسد مساله خصوصیسازی، موضوع انشای ازلی و ابدی فوتبال ایران است! سال‌هاست که در این مورد سخن گفته می‌شود، اما هرگز شاهد اجرای این روند به‌خصوص در باشگاه‌های بزرگ مثل پرسپولیس و استقلال نبوده‌‌ایم. اخیرا هم که هیات‌دولت و سپس دیوان عدالت اداری آب پاکی را روی دست جامعه میلیونی مخاطبان فوتبال ایران ریخت و اعلام کرد سرخابی‌ها به خاطر درج شدن قید «فرهنگی» در عنوان باشگاه‌شان، می‌توانند دولتی باقی بمانند و زیر بار خصوصی شدن نروند! در عین حال، می‌دانیم که تمام این مسائل تعارف است و اگر قرار باشد فوتبال حرفه‌ای و موفق داشته باشیم، چاره‌ای جز آن نیست که دیر یا زود به خصوصی شدن باشگاه‌های بزرگ تن دهیم. با این همه اما، تنها مانع واگذاری تیم‌هایی مثل پرسپولیس و استقلال، مخالفت دولت نیست. بلکه هنوز از نظر ریشه‌ای و اقتصادی هم موانع مهمی در این زمینه به چشم می‌خورد که تا برطرف نشود، اقدام به خصوصیسازی فایده‌ای نخواهد داشت و غیر از شکست و ناکامی، نتیجه دیگری به‌دنبال نمی‌آورد.
گام اول، حق پخش
درخصوص موانع خصوصیسازی باشگاه‌های فوتبال در ایران و عواقب بی‌توجهی به این موضوع، منصور قنبرزاده مدیرعامل سابق نفت تهران با روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده است. وی هشدار می‌دهد به تاخیرانداختن خصوصیسازی فوتبال ایران در آینده نزدیک عواقب جبران‌ناپذیری خواهد داشت: «متاسفانه خصوصیسازی در ورزش بارها شکست خورده است. برای رسیدن به ثبات اقتصادی مثل بقیه حوزه‌ها اعم از صنعت ، تجارت، تولید و... در فوتبال نیز برای خصوصیسازی باید شرایط مهیا باشد. در شرایط فعلی به غیر از یکی دو باشگاه که کاملا خصوصی هستند، سایر باشگاه‌ها در خوش‌بینانه‌ترین حالت نیمه‌دولتی به حساب می‌آیند و البته باشگاه‌هایی مثل پرسپولیس و استقلال هم که تماما دولتی اداره می‌شوند. در تمام دنیا این‌طور است که باشگاه‌ها الزامات فیفا را دارند و منابع درآمدی شفافی برایشان تعریف شده است. بزرگ‌ترین کمک مالی برای یک باشگاه استفاده از حق پخش تلویزیونی است که متاسفانه در ایران باشگاه‌های فوتبال دستشان از این حق کوتاه مانده. حاکمیت باید به این مساله جدی ورود کند. دولت و مجلس شورای اسلامی نباید اجازه دهند که صداوسیما هر طور دوست دارد با فوتبال برخورد کند. با عدم پرداخت حق پخش، صداوسیما به نوعی باعث ورشکستگی فوتبال شده است. مجلس باید به این معضل ورود و قانونی تصویب کند که مبلغ حق پخش به باشگاه‌ها پرداخت شود. البته کپی رایت هم دیگر موضوعی است که نمایندگان مجلس باید پیگیر آن باشند. در کشورهای دیگر باشگاه‌ها اطراف استادیوم‌های خود رستوران‌ها و فروشگاه‌هایی دارند که از طریق فروش اقلام خود درآمدزایی می‌کنند. البته تبلیغات محیطی هم باید برای باشگاه‌ها سودآور و محل درآمد باشد که از این راه هم در ایران به خوبی بهره‌برداری نمی‌شود. بنابراین راه‌های اصلی کسب درآمد در فوتبال ایران مسدود است. آن وقت چطور انتظار داریم بخش‌خصوصی در فوتبال ایران موفق شود؟»
وام بدون بهره و معافیت مالیاتی
قنبرزاده با این توضیح که دولت برای کمک به بخش‌خصوصی در فوتبال باید وام‌های بدون بهره و معافیت‌های مالیاتی به آنها بدهد، درباره باشگاه‌های خصوصی گفت: «بخش‌خصوصی برای رفاه، سلامت، مسائل روحی و روانی و فرهنگی مردم سرمایه‌گذاری می‌کند. بنابراین اگر قرار باشد بیاید تیمداری کند و در نهایت به جای سود بردن ضرر هم بدهد، طبیعی است که می‌رود و عطای کار را به لقایش می‌بخشد. پس حضور موفق بخش‌خصوصی در فوتبال باید خواست و دغدغه دولت باشد تا با مهیا کردن بستر به شکل‌های مختلف به آنها کمک کند. در اختیار گذاشتن استادیوم‌های دولتی به بخش‌خصوصی برای مدت زمان معین نیز می‌تواند به تحقق اهداف و ماندگاری بخش‌خصوصی کمک کند. به این شکل باشگاه از همان استادیوم استفاده کرده و پس از مدتی درآمدزایی می‌کند.»
احیای نظام باشگاه‌داری
قنبرزاده همچنین برای برون‌رفت از این مشکل پیشنهادی ارائه می‌کند که عقیده دارد همه مشکلات اقتصادی فوتبال را همزمان حل خواهد کرد: «بهتر است ما یک قانون در حوزه باشگاه‌داری داشته باشیم که جامعیت داشته باشد و تمام امتیازات و زمینه‌های لازم کسب درآمد از فوتبال در آن پیش‌بینی شده باشد. در شرایط فعلی تصویب نظام جامع باشگاه‌داری یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند زمینه‌های خصوصیسازی ورزش در کشور را فراهم کند. اما نکته طلایی این است که متولیان باید عزم‌شان جدی باشد و زمان را از دست ندهند. هم مجلس و هم دولت تصویب این قانون را به‌عنوان یک بسته اجتماعی و اقتصادی ببینند و با تصویب آن کمک بزرگی به فوتبال بکنند.»
تنبیه در انتظار سرخابی‌ها
قنبرزاده ضمن پرهیز از ورود به موضوع فرهنگی قلمداد کردن پرسپولیس و استقلال و عدم واگذاری آنها به این بهانه، هشدار می‌دهد درصورتی که مسوولان به خصوصیسازی باشگاه‌ها بیتوجه باشند باید منتظر تنبیهات نهادهای نظارتی بین‌المللی باقی بمانند: «به هر حال خواست جامعه این است که این دوباشگاه به بخش‌خصوصی واگذار شده تا ازمشکلات آنها کاسته شود. ولی نکته مهم‌تر این است که خصوصیسازی از الزامات مهم AFC و فیفا به شمار می‌آید. مطابق خواست آنها تیم‌های حرفه‌ای باید در قالب تجارت شفاف غیردولتی و خصوصی فعالیت کنند. در ارتباط با دولتی بودن پرسپولیس و استقلال، این نهادها پیش‌تر تذکراتی به فدراسیون فوتبال و این باشگاه‌ها داده‌اند. صدورمجوز حرفه‌ای این نهادها هر سال سخت‌تر از قبل می‌شود. به نظر می‌رسد با این شرایط راه فراری نیست و دولت باید هر چه زودتر این باشگاه‌ها را خصوصی کند. اگر به هشدارها توجه نشود به‌زودی جایگاه و موقعیت‌های ورزشی و اقتصادی آنها به خطر می‌افتد. اگر به این دلیل مجوز حرفه‌ای به این باشگاه‌ها داده نشود با تنبیهات و محرومیت‌های جبران‌ناپذیری در سطح بین‌المللی یا حتی داخلی مواجه خواهند شد.»
اهمیت سلطانی‌فر به خصوصیسازی
قنبرزاده همچنین معتقد است سلطانی‌فر به خصوصیسازی در ورزش اعتقاد دارد و می‌توان در این مورد به او امیدوار بود: «تا آنجا که برنامه سلطانی‌فر را دیدم و با خبر هستم اولویت وی این است که به بخش‌خصوصی توجه ویژه داشته باشد. به هر حال وقتی نگاه مثبتی در این خصوص وجود داشته باشد حداقلش این است که شرایط ورود بخش‌خصوصی به ورزش فراهم و تسهیل خواهد شد. با تمام این اوصاف وزیر ورزش و جوانان به تنهایی نمی‌تواند مشکلات این عرصه را حل کند و بر همین اساس وزیر باید تعامل خوبی با دستگاه‌ها و نهادهای مختلف داشته باشد تا از امکانات و حمایت سایر بخش‌ها نیز استفاده کند.»
ارسال نظر