لزوم حمایت از بخش خصوصی

گروه ورزش: امروزه تمام دنیا به اهمیت خصوصی‌سازی در توسعه صنعت فوتبال رسیده و در راستای رسیدن به این هدف کوشیده‌اند. در ایران نیز، همه از فواید خصوصی‌سازی باشگاه‌های بزرگ فوتبال یاد می‌کنند اما هنوز گام عملی برای این مهم برداشته نشده است. واضح است که خصوصی‌سازی علاوه بر حل مشکلات بخش دولتی می‌تواند به افزایش مشارکت مردم، افزایش رقابت‌پذیری در میان سایر باشگاه‌ها، سودآوری و مهم‌تر از همه رونق اقتصادی در صنعت فوتبال بینجامد. در سال‌های گذشته کم نبودند کسانی که برای سرمایه‌گذاری در ورزش و به‌خصوص فوتبال پا به این عرصه گذاشتند ولی به‌علت کمبود حمایت از طرف دولت و عدم توان رقابت با بخش دولتی و نیمه دولتی ورشکسته شده یا عطایش را به لقایش بخشیدند.

اختصاص یک درصد توهین به ورزش بود

درخصوص عدم توفیق بخش خصوصی در فوتبال و همچنین موانع پیش روی این بخش کاظم اولیایی، مدیرعامل اسبق استقلال تهران و پاس همدان با روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده است. وی در این گفت‌وگو از معضلات باشگاه‌ها و راه‌های برون‌رفت از این ماجرا می‌گوید: « در ایران ورزش به‌عنوان یک مقوله فرهنگی تعریف شده است. از این‌رو مسائل ورزش در مجلس در کمیسیون فرهنگی نیز بررسی می‌شود. از همین بند فرهنگی هم بود که وزارت ورزش موفق شد دو باشگاه پرسپولیس و استقلال را نزد خود نگه دارد و امکان خصوصی شدن را بگیرد. البته درخصوص رفع این مشکل شعارهای زیادی داده شده ولی راهکارها کمتر عملیاتی شده است. متاسفانه ورزش اغلب به‌صورت ابزاری دیده شده، هر وقت موفقیتی بوده شادی و غرور ملی ایجاد شده و مسوولان از موفقیت‌ها بهره‌برداری کردند اما وقتی می‌گویند ورزش مشکل ساختاری یا مالی دارد به آن توجهی نمی‌شود. در این میان باشگاه‌داری نیز از دید مسوولان مغفول مانده است. از جمله مهم‌ترین مشکلات باشگاه‌های فوتبال کشور کمبود منابع مالی و وابستگی شدید آنها به دولت است. زمانی گفتند یک درصد از درآمد‌های دستگاه‌های دولتی به ورزش برسد که به نظر من این توهین بزرگی به ورزش و خصوصا فوتبال بود. آن یک درصد به غلط تصویب شد چون همه جا هزینه شد الا ورزش. پس اگر می‌خواهیم به توسعه پایدار در ورزش برسیم باید نیروی انسانی را پرورش دهیم و راهکارهای صحیح و موثر قانونی را درنظر بگیریم»

وضع قوانین جدید به نفع بخش خصوصی

یکی از موضوعاتی که اکثر کارشناسان آن را برای باشگاه‌های فوتبال مطرح می‌کنند نبود نظام اقتصادی برای باشگاه‌ها است. اولیایی در مورد فقدان این موضوع در فوتبال ایران گفت: «اینکه چرا ما نظام اقتصادی در فوتبال نداریم دلایل متعددی دارد. هیچ وقت اولویتی پیش نیامده که مسوولان بیایند تعریف جدیدی از ورزش ارائه دهند. در نتیجه گروهی که می‌خواهند در ورزش سرمایه‌گذاری کنند با قوانین ۶۰ سال پیش مواجه می‌شوند. باید قوانین جدید به نفع بخش خصوصی تدوین شود. تا زمانی که ما تعریف جدیدی از نظام باشگاه‌داری نداشته باشیم به سمت اقتصادی شدن پیش نمی‌رویم. این طرح باید از سوی وزارت ورزش به مجلس ارائه شود و با قانون باشگاه‌داری مدرن مطابقت داشته باشد. ورزش و مخصوصا فوتبال ما هنوز آماتور است. بنابراین این خلأها باید پر شود. یک زمان پول نفت فراوان بود و این پول‌ها در ورزش دولتی ما نیز اثراتی داشت. اما حالا که کشور کمی در تنگنای اقتصادی قرار گرفته در نتیجه پول نفت نیز کمتر شده و عمق فاجعه مالی در باشگاه‌ها مشخص شده است. مثال بارز این موضوع هم باشگاه نفت تهران است که با کلی سابقه از باشگاهداری انصراف دادند.»

مسائل امنیتی و عدم خصوصی‌سازی

دولت بارها از خصوصی شدن دو باشگاه پرسپولیس و استقلال که از سرمایه عظیم هوادار بهره‌مند هستند صحبت کرده اما هر بار به بهانه‌ای از این کار طفره رفته است. مدیرعامل اسبق استقلال تهران در این خصوص نیز گفت: «به نظر من وزارتخانه می‌خواست این دوباشگاه به بخش خصوصی واگذار شوند اما دستگاه‌های دیگر نگذاشتند. چون این دستگاه‌ها دغدغه خاطر دارند. در واقع دغدغه مسائل امنیتی را دارند. ۲۰ سال است در استادیوم امجدیه اجازه هیچ‌گونه بازی داده نمی‌شود چون در قلب شهر واقع شده است. ولی می‌بینیم که ورزشگاه بارسلونا در وسط این شهر قرار دارد. بنابراین می‌شود با اندیشیدن ساز و کاری درست بستر واگذاری این دو باشگاه به بخش خصوصی را مهیا کرد و نگرانی‌های این مسوولان را هم برطرف کرد. از ابتدا بار این باشگاه‌ها روی دوش دولت بوده و بنابراین به‌دنبال درآمدزایی نبوده‌ایم و این دو باشگاه فقط هزینه‌زا بوده‌اند. بزرگ‌ترین مشکل وقتی است که بخش خصوصی توان مقابله با دولت و باشگا‌ه‌های دولتی را ندارد. شرکت‌هایی مثل ذوب‌آهن و فولاد مبارکه و مس و ... باشگاه‌داری می‌کنند و به بخش خصوصی اجازه فعالیت نمی‌دهند. مشخص است که در این شرایط دولت رقیب عادلی برای بخش خصوصی نیست و سرمایه‌گذار خصوصی شکست می‌خورد. در آینده هم قطعا با این روش فوتبال ما به‌جایی نخواهد رسید.»

داستان مرغ و تخم‌مرغ

یکی دیگر از معضلات فوتبال عدم دسترسی به حق پخش مسابقات تلویزیونی است. هر چند چالش صداوسیما با فدراسیون فوتبال کهنه شده است اما مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال چندی پیش از مذاکرات مثبت با رئیس جدید رسانه ملی صحبت کرد و امید تازه‌ای به باشگاه‌های فوتبال داد. اولیایی درخصوص این موضوع نیز گفت: «داستان گرفتن حق پخش از صداوسیما این شده که اول مرغ به‌وجود آمد یا تخم‌مرغ؟ صداوسیما می‌گوید هزینه فوتبال و باشگاه‌هایش را دولت می‌دهد و ما هم که یک نهاد دولتی هستیم این پول را به فوتبال نمی‌دهیم. از طرفی می‌شود گفت مسوولان صداوسیما نیز بی‌راه نمی‌گویند و از طرف دیگر نیز در تمام دنیا بیش از ۶۰ درصد هزینه‌های فوتبال از همین محل تامین می‌شود. با عدم تعریف حقوقی این موضوع باشگاه‌ها به مرز ورشکستگی می‌رسند. به نظر می‌رسد اگر در جلسات آینده این موضوع حل نشود مجلس باید مبلغی را به‌عنوان حق پخش در اختیار این سازمان قرار دهد که هیچ‌کدام از این دو متضرر نشوند.»