یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۲ در ذیل بازار سرمایه در راستای استفاده از ابزارهای این بازار در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر انجام شد، راه‌اندازی بازار برق سبز در بورس انرژی ایران بود. بازاری که به توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر منجر خواهد شد و با وجود عمر اندک خود توانسته است سهم قابل توجهی به دست آورد. به همین منظور با علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی به گفت‌و‌گو در خصوص تاثیرات آتی این بازار و چشم‌اندازی که دارد نشستیم. به گفته نقوی یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این بازار، این است که ارزش هر معامله بدون معطلی‌های سنتی وزارت نیرو، سریعا به حساب فروشندگان واریز می‌شود.

دنیای‌اقتصاد: دوران ‌گذار انرژی به دور از سوخت‌‌‌های فسیلی به سمت منابع پاک‌‌‌تر برای انرژی و الکتریسیته در همه قاره‌‌‌ها در حال پیشرفت و توسعه است، اما به دلیل سطوح مختلف سرمایه‌گذاری، حمایت‌‌‌های سیاسی و اجتماعی با سرعتی نابرابر به پیش می‌‌‌روند. بیش از یک دهه است که کشورهای سراسر جهان به طور پیوسته منابع برق پاک خود را افزایش داده‌‌‌اند و به مزایای متعدد کربن‌‌‌زدایی سیستم‌های نیروی خود توجه دارند.

تاسیس نهاد مستقل تنظیم‌‌‌گر بخش برق، پرونده‌‌‌ای است که نیاز به بازخوانی چند‌‌‌باره دارد. در واقع این مساله باید به شکلی جدی بررسی شود که چرا موضوع نهاد رگولاتوری برق از دستور کار دولت و مجلس خارج شد. این در حالی است که از یکسو برق، کالایی عمومی و استراتژیک است که همچنان بهای واقعی‌‌‌اش در بستر قیمت‌‌‌گذاری‌‌‌های دستوری، سرکوب می‌شود و امکان عرضه آن با بهای واقعی در بین عموم مشترکان اعم از خانگی، تجاری، صنعتی، کشاورزی و... فراهم نشده است و از سوی دیگر وزارت نیرو در جایگاه حکمران اصلی صنعت برق، نه تنها ضوابط مبادلات این کالا را تعیین می‌‌‌کند، بلکه به شکلی غیرمستقیم و از مسیر شرکت‌های تابعه، به‌‌‌نوعی خریدار و فروشنده برق هم محسوب می‌شود. از این رو تنظیم روابط سرمایه‌گذاران غیردولتی برق که بیش از ۶۰‌درصد برق کشور را تولید می‌‌‌کنند، با حکمرانی که چند نقش کلیدی و درهم‌‌‌تنیده در اقتصاد برق ایفا می‌‌‌کند، نیازمند نهاد مستقلی خارج از ساختارهای وزارت نیرو است.

دنیای اقتصاد-زینب طاری: تولید‌‌‌کنندگان کالا و خدمات صنعت برق در یکی از سخت‌ترین دوره‌‌‌های فعالیت خود قرار دارند که اگر‌چه عامل اصلی در ایجاد این شرایط، تحریم‌‌‌ها بوده، اما در بسیاری موارد اقدامات غیرکارشناسی و تصمیمات خلق‌‌‌الساعه بدون استفاده از نظرات کارشناسی، کمتر از تحریم‌‌‌ها اثرگذار نبوده است. امروزه از یک طرف تولیدکنندگان تجهیزات با کارفرمای انحصاری به نام دولت مواجه‌اند که بیش از ۱۵۰ همت به صنعت برق بدهکار بوده، اما به دلیل کسری بودجه‌‌‌ای که بیش از دو برابر این عدد است، پولی برای پرداخت مطالبات ندارد و تنها روزنه امید پرداخت ۳۰ همت از طریق اسناد خزانه است که البته تا به حال اجرایی نشده است. از سوی دیگر سیاست‌‌‌های ناکارآمد عملا راه را بر تولید بسته و جدیدترین این موانع را در مشکلات ثبت‌سفارش شرکت‌ها برای واردات مواد اولیه شاهدیم که البته اعتراض اغلب صنعتگران را به دنبال داشته است.

دنیای‌اقتصاد: تکمیل داپ توسط کشور ترکیه سهم ایران از منابع آبی در حوضه آبریز ارس را بین ۲۵ تا۳۰‌درصد کاهش می‌دهد. قطع یا کاهش آورد رودخانه مرزی ارس توسط ترکیه منجر به مشکلات جدی برای تامین آب شرب و کشاورزی مناطق پایین‌‌دست می‌شود. فرشید شکرخدایی عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی «ایلنا»، در ارزیابی سدسازی ترکیه روی رودخانه ارس اظهار کرد: چالش آب‌‌های فرامرزی مشترک از جمله رایج‌‌ترین انواع چالش‌‌های بین‌المللی است. از آنجا که این مناقشات دارای جنبه‌‌های متعدد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی است و با موضوع حاکمیت ملی کشورها مرتبط هستند، حل و فصل آنها پیچیدگی‌‌های فراوانی داشته و عمدتا به دشواری قابل حل و فصل هستند.

دنیای‌اقتصاد: از آنجا که شبکه‌‌‌های برق در انتقال کشورها به سمت یک سیستم انرژی دارای انتشار صفر خالص نقش اساسی دارند، در نشستی اپراتورهای انتقال و توزیع برق اروپا برخی از چالش‌‌‌های مشترک در این راستا را برجسته کرده‌‌‌اند. برنامه اقدام اتحادیه اروپا برای شبکه‌‌‌های برق فعال در این منطقه که در نوامبر ۲۰۲۳ منتشر شد، پاسخ کمیسیون به چالش‌‌‌های پیش روی ارتقا و گسترش شبکه‌‌‌های برق کشورهای عضو و در جهت دستیابی به اهداف آب و هوایی و صفر خالص در سال ۲۰۵۰ است.

صنعت برق کشور در سالی که یکی از مهم‌ترین محورهای سیاست‌‌‌های کلان آن «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده، نیازمند تغییرات جدی در ساختارهای سیاستگذاری، قیمت‌گذاری و مکانیزم‌‌‌های جذب سرمایه است تا بتواند زمینه را برای جلب مشارکت مردم به‌ویژه در حوزه سرمایه‌گذاری‌‌‌های جدید فراهم آورد.

دنیای‌اقتصاد: شرکت Sunnova Energy International، یک شرکت فعال در زمینه خدمات انرژی تطبیقی، ادامه سرمایه‌گذاری و گسترش شبکه نیروگاه مجازی (VPP) خود را اعلام کرد. این شرکت مدعی شد که این فناوری قابلیت اطمینان، کاهش انتشار و هزینه‌‌‌های کمتری را برای صنعت برق به همراه خواهد داشت.

دنیای‌اقتصاد: برای بررسی پیشرفت طرح‌‌‌های اولویت‌دار تعریف‌شده صنعت برق در استان‌‌‌های تهران، قم و البرز نشستی با حضور مدیرعامل شرکت توانیر و مدیران ارشد صنعت برق مناطق یاد‌شده در توانیر برگزار شد. به گزارش وزارت نیرو، مصطفی رجبی‌مشهدی ضمن بیان اهمیت مدیریت ‌‌‌بار در منطقه تهران و استان‌‌‌های قم و البرز، بر لزوم آمادگی نیروگاه‌‌‌های منطقه تاکید کرد.

دنیای‌اقتصاد: شورای عالی اقتصاد در دو ماه پایانی سال گذشته مجوز ساخت حدود ۳هزار مگاوات نیروگاه بادی را ابلاغ کرده است که امیدواریم تا دو سال آینده به شبکه سراسری برق متصل شوند. مدیرکل نظارت بر احداث و تولید نیروگاه‌‌‌های ساتبا با اعلام این مطالب و با اشاره به برنامه‌‌‌ریزی وزارت نیرو در دولت سیزدهم برای ساخت ۱۰‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان کار دولت گفت: شورای عالی اقتصاد توسعه نیروگاه‌‌‌های بادی را در دو ماه پایانی سال ابلاغ کرده است، اسناد مناقصه تهیه شده، ساختگاه‌‌‌ها مشخص شده و تنها ‌سازوکارهای اجرایی برگزاری مناقصه در دستور کار است که با اطمینان می‌توان گفت تا یک ماه آینده امیدواریم مناقصه آن برگزار شود و حداقل در فاز اول ۱۷۰۰ مگاوات مناقصه نیروگاه بادی انجام خواهد شد.

دنیای اقتصاد-زینب طاری: در سال‌های اخیر بیشتر صنایع در تابستان از ناحیه محدودیت‌های برق دچار عدم‌‌‌النفع شده‌‌‌اند و قطعا در پیک امسال نیز در بر همان پاشنه سابق می‌‌‌چرخد. چرا که اتفاق بزرگی در بخش تولید برق نیفتاده و عملا با توجه به ناترازی‌‌‌های برق در سال‌های اخیر و اولویت برق‌‌‌رسانی به بخش خانگی، پیک تابستان امسال هم با مدیریت خاموشی‌‌‌ها همراه خواهد بود.

دنیای‌‌‌اقتصاد: دولت سیزدهم چند برنامه مهم در صنعت آب و برق را به سرانجام رساند که آغاز عملیات اجرایی پنج طرح بزرگ آبرسانی از دریا، معادل پنج برابر کل ظرفیت ابتدای دولت و اجرایی کردن ۱۱‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر برای بیش از ۱۰۰ ساختگاه در سراسر کشور جزو مهم‌‌‌ترین برنامه‌‌‌ها در این دو حوزه بوده است.

دنیای‌‌‌اقتصاد: ما به طور متوسط سالی ۵ میلیارد متر مکعب از آب‌‌‌های زیرزمینی را به صورت مازاد توان برداشت می‌‌‌کنیم، بنابراین انتظار حل شدن مساله فرونشست را نداشته باشیم. مهدی قمشی، کارشناس حوزه آب در گفت‌‌‌وگو با «ایلنا»، درباره اوضاع آبی در سال جاری اظهار کرد: در حال حاضر شرایط آبی در غرب کشور تقریبا نرمال است و در بخش‌‌‌های زیادی خصوصا شرق کشور زیر نرمال است، ولی هنوز ناامید نیستیم چون بارش‌‌‌هایی پیش‌‌‌بینی شده و باید امیدوار بود که بقیه نقاط کشور هم شرایط نرمالی داشته باشند.

دنیای‌اقتصاد: دو شرکت انرژی آلمانی اعلام کردند هفت نیروگاه زغال‌‌‌سنگ‌سوز خود را در تعطیلات آخر هفته عید پاک تعطیل کردند و بیش از ۳۰۰۰ مگاوات ظرفیت تولیدی را از شبکه سراسری خود خارج کردند. شبکه برق آلمان بخشی از شبکه سنکرون اروپای قاره‌‌‌ای است. در سال ۲۰۲۰، به دلیل شرایط کووید-۱۹ و چالش‌‌‌های شدید، آلمان بالغ بر ۴۸۴ تراوات ساعت برق تولید کرد که بیش از ۵۰‌درصد آن از منابع انرژی تجدیدپذیر، ۲۴‌درصد از زغال‌‌‌سنگ و ۱۲‌درصد از گاز طبیعی بود که میزان تولید برق از سوخت‌‌‌های فسیلی را به ۳۶‌درصد رساند. این اولین سالی بود که انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر بیش از ۵۰‌درصد از کل تولید برق این کشور را به خود اختصاص می‌‌‌دادند و یک تغییر عمده نسبت به سال ۲۰۱۸ داشت، زمانی که ترکیب برق این کشور حدود ۳۸‌درصد از زغال‌‌‌سنگ، تنها ۴۰‌درصد از منابع انرژی تجدیدپذیر و ۸‌درصد از گاز طبیعی تامین می‌‌‌شد.

دنیای اقتصاد-زینب طاری: صنعت برق با چالش‌‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند و فعالان این صنعت معتقدند مشکلات آنها ریشه در تصدی‌‌گری و همچنین بد عهدی در پرداخت مطالبات دارد؛ به این معنا که در بسیاری موارد دولت با اقداماتی مانند ارائه شاخص‌‌های تعدیل منفی، قدرت توسعه را از بخش خصوصی سلب کرده و با توجه به اینکه نقش یک کارفرمای انحصاری را در پروژه‌‌های برق بازی می‌کند، بدون عهده‌‌دار شدن بخشی از ریسک‌‌های اقتصادی احتمالی، قراردادهای یکجانبه‌‌ای با شرکت‌ها امضا می‌کند که نتیجه بسیاری از آنها ضرر و زیان پیمانکاران و تامین‌‌کنندگان تجهیزات صنعت برق بوده است؛ از سوی دیگر مشکلات عمومی ‌‌مانند تحریم‌‌ها، تاخیر در تخصیص ارز و همچنین مشکلات ثبت‌سفارش‌‌های مزید بر علت شده تا تولیدکنندگان تجهیزات صنعت برق با مشکلات مالی عدیده‌‌ای مواجه شوند.