تجارت برق بین اردن و عربستان سعودی
از طرف دیگر ادغام منابع، مزایای امنیتی ناشی از تنوع عرضه و تقاضا ناشی از یکپارچهسازی سیستمهای قدرت در سراسر منطقه را فراهم میکند. از مزایای زیستمحیطی این امر نیز میتوان به توانایی سیستمهای برق یکپارچه برای استفاده از سهم بیشتری از منابع انرژی تجدیدپذیر و تکیه کمتر بر تولید سوخت مایع اشاره کرد. با به رسمیت شناختن این مزایا، شوراهای وزیران کشورهای عرب برای برق (AMCE)، زیر چتر اتحادیه کشورهای عرب (LAS)، ایجاد بازار برق پان-عربی (PAEM) را در اولویت قرار داده است. اتحادیه کشورهای عرب و کشورهای عربی با همکاری با بانک جهانی، یک مورد اقتصادی قوی برای ادغام بیشتر در میان سیستمهای قدرت در منطقه ایجاد کردهاند، که زیربنای آن تاسیس و راهاندازی PAEM است. قراردادهای PAEM به گونهای طراحی شدهاند که برای هر کشور عربی که آن را امضا میکند، اجرای آن از طریق تسهیل مبادلات تجارت برق، الزامآور شود.
در نهایت، ایجاد PAEM تعهد کشورهای شرکتکننده برای همکاری در ایجاد اعتماد و حل و فصل نگرانیهای مشترک در مورد امنیت و حاکمیت ملی را عمیقتر میکند. همچنین با معرفی مکانیزمهای قیمتگذاری جدید برای تجارت فرامرزی برق، ایجاد PAEM، کشورهای شرکتکننده را بیشتر ترغیب میکند تا صنعت برق داخلی مربوطه خود را اصلاح کنند، یارانههای انرژی را حذف کرده، امکان سرمایهگذاری بیشتر بخش خصوصی را فراهم کنند و رقابتپذیری اقتصاد مربوطه خود را افزایش دهند. همه اینها میتوانند به رشد، ایجاد شغل و رفاه مشترک برای منطقه MENA و فراتر از آن کمک کنند.
در همین راستا، امجد رواشده، مدیرکل شرکت ملی برق عربستان سعودی اعلام کرد که اردن و عربستان سعودی مطالعات امکانسنجی اقتصادی و فنی برای پروژه اتصال برق بین دو کشور را نهایی کردهاند. وی خاطرنشان کرد: پیشنویس موافقتنامههای این پروژه در حال تکمیل است. در یک بیانیه مطبوعاتی، رواشده با حضور در کارگاه آموزشی کمیتههای مشترک بازار عربی در دمام، عربستان سعودی، بر اهمیت استراتژیک پروژه اتصال متقابل تاکید کرد. وی بر پتانسیل این کشور برای ادغام عربستان سعودی در سیستم اتصال داخلی خلیجفارس، ایجاد هستهای برای تبادل انرژی الکتریکی منطقهای بر اساس توافقنامههای نظارتی و قانونی که در حال حاضر در دست توسعه است، تاکید کرد.
جلسات دمام توسط اتحادیه کشورهای عربی به نمایندگی از وزارت انرژی، اداره اتصال برق خلیجفارس، صندوق توسعه اقتصادی و اجتماعی عرب و گروه بانک جهانی برگزار میشود. راوشده در این جلسه بر ضرورت تکمیل پروژههای زیربنایی برای تسهیل اتصال برق بین کشورها تاکید کرد و به اقدامات پیشگیرانه اردن در این زمینه اشاره نمود. وی به پروژههای در حال انجام، از جمله اتصال شبکه برق این کشور با مصر و مرحله توسعه پیوند به عراق و اردن اشاره کرد که برای هدف گستردهتر بازار مشترک عربی برای اتصال مناطق شام و مغرب بسیار مهم است. صباح مشعلی، مدیرعامل شرکت انتقال برق مصر (EETC) گزارش داد که ۴۰درصد از فاز اول پروژه اتصال شبکه برق بین عربستان و مصر تکمیل شده است و تاریخ عملیاتی پیشبینی شده در اواسط سال ۲۰۲۵ برای تولید ۱۵۰۰ مگاوات خواهد بود. فاز دوم نیز که قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ تکمیل شود، با هدف تولید ۳۰۰۰ مگاوات بیشتر تحقق خواهد یافت. مشعلی تاکید کرد که این پیوند باعث افزایش ارتباط با کشورهای خلیجفارس و تسهیل پروژههای مرتبط با شمال آفریقا به اروپا میشود.
همچنین احمد الابراهیم، مدیرعامل سازمان اتصال برق خلیجفارس، اظهار کرد که هدف از نشست دمام تحریک کار کمیتههای تازه تشکیل شده در زمینه یکپارچهسازی برق شبکههای عربی و زمینهسازی برای یک بازار مشترک برق بود. وی این ابتکار را گامی حیاتی به سوی یکپارچهسازی برق، بر پایه موفقیتهای اتصال شبکه خلیجفارس و همسویی با قوانین بازار برای تطبیق با منابع انرژی تجدیدپذیر توصیف کرد. الابراهیم پروژههای آینده را با هدف تنوع بخشیدن به محصولات انرژی، حمایت از خدمات و ایجاد تعادل در بازار برای تحریک تجارت آتی برجسته کرد. وی همچنین به اهمیت استراتژیک اتصال برق عراق به شبکه برق خلیجفارس اشاره کرد که به عنوان دروازهای برای ارتباطات گستردهتر با شبکههای آفریقایی و اروپایی عمل میکند و ثبات انرژی منطقه را افزایش میدهد.
محمد زکریا، رئیس تیم بانک جهانی که از پروژه بازار مشترک برق عربی حمایت میکند، در مورد تعهد بانک به تامین مالی مطالعات برای ایجاد بازار از طریق مکانیزمهای اقتصادی برای تجارت انرژی بحث کرد. وی بر همکاری دیرینه بانک جهانی با اتحادیه کشورهای عرب از سال ۲۰۱۰ و آمادگی آن برای تامین مالی پروژهها و حمایت از طرح بازار برق عربی تاکید کرد. این منطقه در حال حاضر به شدت با منطقه شورای همکاری خلیجفارس (GCC) در ارتباط است که در مقایسه با زیرمنطقههای هشت کشوری مشرق و مغرب، یکپارچهترین محسوب میشود. با وجود این، تنها حدود ۲درصد از برق تولید شده در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در یک سال معامله میشود. سازمان PAEM به ادغام این تلاشهای مشترک کنونی و افزایش استفاده از زیرساختهای انتقال فرامرزی موجود با معرفی مکانیزمهای قیمتگذاری جدید برای باز کردن تجارت دوجانبه برق و هموار کردن راه برای تعداد بیشتری از شرکتکنندگان در بازار کمک میکند.
هدف PAEM افزایش تجارت فرامرزی برق از ۲درصد فعلی به ۳۷ تا ۴۱درصد تا سال ۲۰۳۵ است. این امر منطقه MENA را به یکی از بزرگترین سیستمهای یکپارچه چند کشوری در جهان مجهز میکند که ظرفیت کل تولید بیش از ۶۰۰ گیگاوات تا سال ۲۰۳۵ را محقق میکند. علاوه بر این، اندازه و دسترسی جغرافیایی PAEM فرصتهای تجارت با شبکههای برق را در اتحادیه اروپا، جنوب صحرای آفریقا و آسیا ایجاد میکند.