تسریع توسعه پایدار برق‌آبی در سراسر جهان
بیانیه سن خوزه
از جمله اقداماتی که در بیانیه سن خوزه که به افتخار پایتخت کاستاریکا نام‌گذاری شده است و در سال ۲۰۲۱ میزبان کنگره جهانی انرژی آبی با مشارکت انجمن برق کاستاریکا (ICE) بود، این است که تمام زیرساخت‌‌‌های نیروگاهی مبتنی بر رودخانه و آب باید مزایای خالص مثبتی را برای جوامع متاثر از پروژه و محیط وسیع‌‌‌تر فراهم کنند تا شایستگی ساخت‌وساز و ادامه عملیات را داشته باشند. در این بیانیه آمده است که سدهای بدون تاسیسات برقی باید از نظر پتانسیل بهسازی با ظرفیت نیروگاه آبی ارزیابی شوند. این در حالی است که سدهایی که دیگر برای جوامع فایده‌‌‌ای ندارند را نمی‌توان به طور مقرون به صرفه کاهش داد و این اقدام دارای ملاحظات ایمنی است. همچنین برچیدن آنها دارای اثرات نامتناسب زیست محیطی است که نمی‌توان به طور موثر به آن پرداخت.
یکی دیگر از مفاد کلیدی در این سند این است که احداث پروژه‌‌‌های جدید برق‌آبی نباید در سایت‌‌‌های میراث جهانی مجاز باشد. فهرست میراث جهانی از طریق کنوانسیون میراث جهانی کمیسیون آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد ایجاد شده است. این فهرست شامل مکان‌‌‌هایی روی زمین است که برای بشریت از ارزش جهانی برجسته‌‌‌ای برخوردار هستند و به همین دلیل، در فهرستی با عنوان «حفاظت برای نسل‌‌‌های آینده برای قدردانی و لذت بردن» قرار گرفته‌‌‌اند. به گفته این سازمان تا اوایل ماه اوت ۲۰۲۳، بالغ بر ۱۱۵۷ بنا در فهرست میراث جهانی وجود دارد. اعلامیه سن خوزه می‌‌‌گوید هیچ بهانه‌‌‌ای برای اجرای پروژه‌‌‌های توسعه ناپایدار نیروگاه‌‌‌های آبی در این مناطق وجود ندارد. در این بیانیه آمده است: تهیه، اجرا و بهره‌برداری از نیروگاه آبی باید مطابق با رویه قانونی بین‌المللی که توسط استاندارد پایداری انرژی آبی تعریف شده است، ارائه شود.
بیانیه بالی
کنگره جهانی برق‌آبی که توسط انجمن بین‌المللی انرژی آبی(IHA) هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود، امسال با مشارکت دولت جمهوری اندونزی و تامین‌‌‌کننده برق دولتی این کشور PLN میزبانی می‌شود. این رویداد از ۳۱ اکتبر تا ۲ نوامبر برگزار خواهد شد. در پیش‌بینی این رویداد آمده است که انجمن IHA در حال تسهیل مشاوره عمومی گسترده برای شناسایی اصول، تعهدات و توصیه‌‌‌های موردنیاز در راستای افزایش سهم انرژی آبی پایدار در انتقال به انرژی‌‌‌های پاک است. این کار در «بیانیه بالی در مورد تقویت رشد پایدار» که انتظار می‌رود در پایان گردهمایی صادر شود، به اوج خود میرسد. در ۲۷ ژوئیه، ادی ریچ، مدیرعامل IHA در یک وبینار برای ارائه پیش‌نویس بیانیه بالی شرکت کرد. هدف این جلسه ارائه سوالات و جمع‌آوری بازخوردها در مورد پیش‌نویس گردهمایی بود تا اطمینان حاصل شود که طیف گسترده‌‌‌ای از دیدگاه‌‌‌های ذی‌نفعان در نسخه نهایی در نظر گرفته شده است.
اصل اساسی در پیش‌نویس سند به این شرح بود: توسعه پایدار مستلزم تولید انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر قابل اعتماد و مقرون به صرفه است. آب به انقلاب صنعتی گذشته کمک کرده، به رشد پایدار آینده نیز کمک خواهد کرد. در حالی که کلمه کلیدی در بیانیه سن خوزه بدون شک موضوع «پایداری» بود و IHA مطمئنا احساس می‌کند که این کلمه هنوز هم از اهمیت بالایی برخوردار است، کلمه کلیدی در بیانیه بالی ممکن است «توسعه» باشد. ریچ در سخنرانی خود اظهار کرد: ما واقعا در این گردهمایی روی برخی از جنبه‌‌‌های دیگر تمرکز می‌‌‌کنیم، به‌ویژه نقش نیروگاه‌‌‌های آبی در ایجاد توانمندسازی و رشد پایدار که بخشی از مدیریت آب است.
این بخشی از صنعت برق، مقرون‌‌‌به‌‌‌صرفه، مدرن و پایدار برای همه است، اما همچنین بخشی از پیشبرد اقتصاد کشورها خواهد بود. ریچ خاطرنشان کرد که پتانسیل‌‌‌های بکر فراوانی برای انرژی آبی وجود دارد. او در حالی که یک نقشه جهانی با ۱۹۲۳ گیگاوات ظرفیت تولید را نشان می‌داد، تاکید کرد: اجازه ندهید هیچ‌گاه به ما بگویند که انرژی آبی کافی برای تامین انرژی آینده وجود ندارد. ریچ گفت: تا زمانی که به این هدف دست یابیم، چیزهای زیادی وجود دارد که ما را در مسیر انتشار صفر خالص نگه دارد.
ضربه زدن به اهداف
مشکل در ساختن آن است. بر اساس گزارش IHA در خصوص چشم‌‌‌انداز جهانی برق‌آبی در سال ۲۰۲۳ که در ماه ژوئن منتشر شد، مقیاس استقرار نیروگاه‌‌‌های آبی موردنیاز برای دستیابی به اهداف خالص صفر تا سال ۲۰۵۰ بسیار قابل‌توجه خواهد بود. این گزارش می‌‌‌گوید که آژانس بین‌المللی انرژی و انجمن بین‌المللی انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر هر دو تخمین می‌‌‌زنند که مقرون‌‌‌به‌‌‌صرفه‌‌‌ترین و قابل دستیابی‌‌‌ترین اهداف تولید برق خالص جهانی تا سال ۲۰۵۰ به حدود دو برابر انرژی آبی امروزی نیاز دارد، یعنی بین ۲۵۰۰ گیگاوات تا ۳هزار گیگاوات که شامل نیروگاه‌‌‌های ذخیره تلمبه‌‌‌ای نیز هستند. برای رسیدن به این نقطه، بیش از ۴۵گیگاوات تاسیسات برق‌آبی در سال باید در سراسر جهان مستقر شود. در واقع IHA می‌‌‌گوید در حال حاضر بیش از ۷۰۰گیگاوات شکاف در این رابطه وجود دارد.
ریچ در ادامه خاطرنشان کرد: تنها کشوری در جهان که واقعا در مسیر توسعه انرژی آبی در راستای اهداف خالص صفر قرار دارد، چین است. آنها بیش از دو‌سوم توسعه انرژی آبی جهان را در دهه گذشته در دست داشته‌‌‌اند. سه توصیه‌‌‌ای که IHA برای کمک به تسریع این پیشرفت ارائه کرده، این است که دولت‌‌‌ها از طریق ایجاد مکانیزم‌‌‌های مالی و تجاری، ساده‌‌‌سازی مجوزها و گنجاندن شیوه‌‌‌های پایداری نیروگاه‌‌‌های آبی در مقررات خود، توسعه این فناوری را تشویق کنند. ریچ می‌‌‌گوید: ما نمی‌توانیم مسیری را برای رسیدن به انتشار صفر خالص بدون انرژی آبی پایدار تصور کنیم و باید این موضوع را به تمام دنیا یادآوری کنیم.
