مدیرعامل شرکت «مدیریت تولید برق بعثت» در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد
سهم زیر ۲ درصدی «بعثت» از مصرف گاز تهران
ازاین رو کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط موجود، دولت باید چند مساله را به طور جدی در دو بخش میان‌مدت و کوتاه‌مدت پیگیری کند؛ نخست اینکه نیروگاههای مدرن را که مصرف کمتر و راندمان بالاتری دارند، جایگزین نیروگاههای قدیمی و فرسوده دولتی کند و از طرفی شرایط سرمایه‌گذاری را برای ایجاد یا توسعه نیروگاههای بخش خصوصی فراهم کند تا از این طریق مساله راندمان پایین نیروگاه‌ها مرتفع شود؛ هدف میان‌مدتی که جز با اقدامات کوتاه‌مدت و اضطراری مانند افزایش نرخ خرید برق تضمینی از نیروگاه‌ها، پرداخت به موقع هزینه‌ها در فصل تعمیرات و اورهال واحدهای تولیدی به مدیران نیروگاه‌ها، عرضه برق در بورس انرژی واقعی و تسویه مطالبات امکان‌پذیر نیست.
در همین رابطه مدیرعامل شرکت «مدیریت تولید برق بعثت» می‌گوید: چنانچه تولید برق از سوی نیروگاه‌ها با بازگشت سرمایه‌گذاری و سود‌آوری همراه شود، قطعا مدیران به فکر خروج نیروگاه فرسوده از مدار و جایگزینی نیروگاههای کلاس جهانی می‌افتند اما امروز اوضاع مالی نیروگاه‌ها مساعد نیست؛ کما اینکه در کشورهای دیگر به دلیل واقعی بودن بهای برق، سرمایه‌گذاران به سرعت وارد این عرصه می‌شوند چرا که استفاده از نیروگاههای قدیمی به دلیل هزینه‌های بالای انرژی اصولا همراه با افزایش هزینه‌ها خواهد بود. علاوه بر بخش خصوصی، دولت هم به طور کلی سرمایه لازم را برای ورود به این عرصه ندارد.
مسعود شیخ می‌افزاید: احداث و توسعه نیروگاه‌ها در مناطق شهری بسیار مساله‌ساز بوده و شرایط پیچیده‌ای دارد به گونه‌ای که امروزه نهادهای مختلف از جمله استانداری، محیط‌زیست و... با مساله توسعه و بهینه‌سازی نیروگاههای تهران به دلیل فاصله نه‌چندان زیادی که از شهر دارند، مواجه هستند؛ در حالی که نیروگاه‌هایی که بیش از ۱۲۰ کیلومتر از شهرها فاصله دارند، بسیار راحت‌تر مجوزهای بهینه‌سازی و توسعه را دریافت می‌کنند. به طور نمونه امروز حدود دو سال از تفاهمنامه راه‌اندازی یک واحد نیروگاهی کلاس اف سیکل ترکیبی برای نیروگاه بعثت بین مپنا و وزارت نیرو می‌گذرد، اما به دلیل مشکلات قانونی مجوز سازمان محیط‌زیست صادر نشده است.
آنچه می‌خوانید ماحصل گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با مسعود شیخ، مدیرعامل شرکت «مدیریت تولید برق بعثت» در مورد چالشهایی از جمله نقش نیروگاههای تهران در آلودگی هوا، نوسازی و بهسازی واحدهای تولیدی برق، تعمیرات سالانه برای پیک مصرف ۱۴۰۲، افزایش راندمان صنعت نیروگاهی و... است که در ادامه می‌آید.
در سال‌جاری کشور با مشکل کمبود گاز مواجه بود و به همین خاطر شاهد بودیم که گاز نیروگاههای مقیاس‌کوچک توسط دولت قطع شد. با توجه به اینکه موضوع فرسودگی نیروگاه‌ها در میزان مصرف گاز آنها نقش اساسی دارد، چه اقداماتی را باید نیروگاه‌ها و دولت در دستور کار قرار دهند؟
عمده مصرف گاز کشور مربوط به بخش خانگی است و در این فصل سال عملا گازی برای استفاده نیروگاه‌ها وجود ندارد؛ بنابراین اگر از مدار خارج نشوند، باید از مازوت یا گازوئیل استفاده کنند. از سوی دیگر اغلب نیروگاههای حرارتی کشور قدیمی هستند که پس از گذشت 30 سال از فعالیت‌شان دچار افت راندمان شده‌اند اما توان آنها از 10 سال پیش حفظ شده است. با وجود این چنانچه قرار بر خارج کردن این نیروگاه‌ها از مدار و جایگزینی نیروگاههای با فناوری روز دنیا باشد، باید هزینه و سرمایه‌گذاری هنگفتی صورت بگیرد و واقعیت این است که در یک دهه اخیر این اتفاق نیفتاده است؛ بنابراین راهی جز استفاده از حداکثر توان نیروگاه‌ها در زمستان و تابستان در شرایط کنونی ندارد. در واقع اگر در گذشته نیروگاه‌ها در پیک تابستان با حداکثر توان مورد استفاده قرار می‌گرفتند و فصل زمستان، زمان انجام تعمیرات بود اما امروز شاهد پیک زمستان هم هستیم و نیروگاه‌هایی که سوخت داشته باشند، حتی اجازه انجام فاز تعمیرات و اورهال ندارند.
موضوع بهینه‌سازی نیروگاههای تهران سال‌هاست مطرح می‌شود، اما در این زمینه اقدامات از سرعت لازم برخوردار نیست. ریشه این مساله را در چه عواملی باید جست‌وجو کنیم؟
احداث و توسعه نیروگاه‌ها در مناطق شهری بسیار مساله‌ساز بوده و شرایط پیچیده‌ای دارد به گونه‌ای که امروزه نهادهای مختلف از جمله استانداری، محیط‌زیست و... با مساله توسعه و بهینه‌سازی نیروگاههای تهران به دلیل فاصله نه‌چندان زیادی که از شهر دارند، مواجه هستند؛ در حالی که نیروگاه‌هایی که بیش از 120 کیلومتر از شهرها فاصله دارند، بسیار راحت‌تر مجوزهای بهینه‌سازی و توسعه را دریافت می‌کنند. به طور نمونه امروز حدود دو سال از تفاهمنامه راه‌اندازی یک واحد نیروگاهی کلاس اف سیکل ترکیبی برای نیروگاه بعثت بین مپنا و وزارت نیرو می‌گذرد، اما به دلیل مشکلات قانونی مجوز سازمان محیط‌زیست صادر نشده است که البته در نهایت مقرر شده که در ابتدای سال 1402 این تفاهم عملیاتی می‌شود و واحد سیکل ترکیبی نیروگاه بعثت را شاهد باشیم؛ اتفاقی که قطعا به نیروگاههای دیگر تسری پیدا می‌کند.
چرا نیروگاه‌هایی که باید سال‌ها پیش از مدار خارج می‌شدند، کماکان در مدار قرار دارند؟
مساله اول به ناترازی تولید و مصرف برق بر‌می‌گردد و مساله دوم ناشی از فقدان سود‌آوری و متعاقب آن فقدان توجیه سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی کشور است؛ در واقع چنانچه تولید برق از سوی نیروگاه‌ها با بازگشت سرمایه‌گذاری و سود‌آوری همراه شود، قطعا مدیران به فکر خروج نیروگاه فرسوده از مدار و جایگزینی نیروگاههای کلاس جهانی هستند اما امروز اوضاع مالی نیروگاه‌ها مساعد نیست؛ کما اینکه در کشورهای دیگر به دلیل واقعی بودن بهای برق، سرمایه‌گذاران به سرعت وارد این عرصه می‌شوند چرا که استفاده از نیروگاههای قدیمی به دلیل هزینه‌های بالای انرژی اصولا همراه با افزایش هزینه‌ها خواهد بود. علاوه بر بخش خصوصی، دولت نیز به طور کلی سرمایه لازم را برای ورود به این عرصه ندارد.
موضوع نقش نیروگاههای تهران در آلودگی هوا همواره مطرح شده است. به عنوان مدیرعامل یکی از نیروگاههای قدیمی تهران چه نقشی از این نظر برای نیروگاه‌ها قائل هستید؟
نیروگاههای داخل تهران به‌‌‌ویژه نیروگاه بعثت، ری و طرشت از دهه 40 و 50 وارد مدار شده‌اند و بیش از پنج دهه عمر دارند. جالب اینکه نیروگاه بعثت به عنوان حوزه پاسخگویی بنده، از ابتدا مازوت‌سوز بوده اما از 10 سال پیش تاکنون به دلیل ملاحظات زیست‌محیطی از مازوت استفاده نکرده است؛ با این حال همواره با آغاز آلودگی هوا، این موضوع غیر‌کارشناسی از سوی برخی افراد مطرح می‌شود. نکته دیگر اینکه ما COخروجی از دودکش‌های نیروگاه را بررسی می‌کنیم که بر اساس آمارها این میزان به نسبت ناچیز و در حد استاندارد بوده و میزان ناکس (NOX) نیز در محدوده استاندارد است؛ ضمن اینکه تولید CO2 نیروگاه‌ها نیز اصولا ربطی به آلودگی هوا نداشته و عملا به گرم شدن کره زمین وابسته است. نکته دیگر اینکه امروزه مصرف گاز نیروگاه بعثت یک میلیون و 600هزار مترمکعب در ساعت است و در شهر تهران حدود 90 میلیون مترمکعب در ساعت گاز مصرف می‌شود؛ بنابراین بیش از 98درصد مصرف گاز ربطی به نیروگاه بعثت و سایر نیروگاه‌ها ندارد؛ مضاف بر اینکه در نیروگاه‌ها واحد کنترل احتراق وجود دارد و ذرات معلق ایجاد نمی‌شود، اما بررسی این مسائل در بخش خانگی وجود ندارد و احتراق ناقص همواره اتفاق می‌افتد.
در زمستان که با کمبود گاز مواجه هستیم، آیا نیروگاه بعثت از سوخت مایع استفاده نمی‌کند؟
ما در زمان محدودیت سوخت، واحدها را از مدار خارج کرده و از سوخت مایع مانند گازوئیل و مازوت استفاده نمی‌کنیم.
چه چالشهایی در حوزه آماده‌سازی اورهال واحدها برای پیک تابستان 1402 دارید؟
مدیران نیروگاه‌ها بر اساس یک برنامه «پی‌ام» زمان‌بندی‌شده باید نیروگاه را بر اساس ساعت کار از مدار خارج و اقدام به تعمیرات کنند. یک نوع تعمیرات معمول سالانه هم وجود دارد که بر اساس آن باید دو بار در سال و به مدت 10 روز سرویس‌های دوره‌ای و بازدیدها برای تابستان انجام شود که این کار در اسفند و فروردین انجام می‌شود؛ علاوه بر اینها تعمیرات اساسی نیز وجود دارد که هر 5 سال یک بار باید در واحدهای بخار در دستور کار قرار بگیرد که ما در سال 1402 و 1403 این تعمیرات اساسی را نداریم و سال 1404 این تعمیرات باید برای یکی از واحدها انجام شود.
با چه چالشهایی هم اکنون مواجه هستید؟
به طورکلی صنعت برق از مشکل نقدینگی رنج می‌برد چرا که وزارت نیرو با کسری بودجه مواجه است و امیدواریم با تدابیر دولت و سازمان‌های مربوطه این مساله رفع شود؛ در غیر‌این صورت آسیب‌های بسیاری در صنعت برق ایجاد می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که اتمسفر صنعت برق به گونه‌ای است که برای حل مشکلات چهار سال آینده، باید از امروز اقدام کنید.
چالش منابع انسانی تا چه اندازه مساله‌ساز است؟
در نیروگاه بعثت اولویت پرداخت را به حوزه منابع انسانی اختصاص داده‌ایم، اما عمده چالش ما ناشی از مسائل مالی برای تامین قطعات و تجهیزات است، چرا که عمده تامین‌کنندگان به صورت نقدی خواهان دریافت وجه هستند.
صحبت دیگری اگر دارید، بفرمایید.
ضمن اینکه با مدیریت کنونی بسیار امیدواریم که در پیک تابستان شاهد خاموشی نباشیم لازم است به این نکته اشاره کنم که برق کالای بسیار گرانی است و مصرف این کالا بدون حساب و کتاب و بدون توجه به عواقب آن، منجر به نابودی سرمایه‌های ملی می‌شود؛ اگر‌چه دولت برق را با قیمت بسیار ارزانی در اختیار مردم قرار می‌دهد اما مردم برای ادامه حیات این صنعت باید در مصرف آن صرفه‌جویی کنند.
