الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در سفر به گرجستان در ۲۴ اکتبر اظهار کرد: آذربایجان در تلاش است برق خود را به بازارهای جهانی صادر کند. البته مسیر صادرات ما از گرجستان می‌گذرد. سه روز بعد، به گفته ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، این پروژه در سفر ایراکلی گاریباشویلی، نخست‌وزیر گرجستان به بوداپست، به «مهم‌ترین موضوع»  این سفر تبدیل شد. اوربان در ۲۷ اکتبر در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با گاریباشویلی گفت: یک پروژه همکاری جدید و گسترده در حوزه انرژی در حال شکل‌گیری است، پروژه‌ای که ما مجارها علاقه خاصی به آن داریم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: ما می‌خواهیم یک سیستم جدید تامین برق ایجاد کنیم که ماهیت آن انتقال انرژی از آذربایجان به مجارستان از طریق گرجستان و رومانی است. این پروژه به ما این امکان را می‌دهد که مقدار زیادی گاز طبیعی را جایگزین کنیم، گاز طبیعی که امروزه برای تولید برق در مجارستان از آن استفاده می‌کنیم. مجارستان، همراه با رومانی، در ماه‌های پس از حمله روسیه به اوکراین، شروع به لابی کردن برای اجرای این پروژه کردند، زیرا اروپا با تاخیر متوجه وابستگی خود به گاز روسیه شد.

اوربان ابراز امیدواری کرد که منابع جدید، قیمت‌های بالای انرژی را در اروپا پایین بیاورد و به کشورش در مبارزه با تورم کمک کند. پیش از این، پیتر سیجارتو، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان به‌طور ضمنی گفته بود که بخشی از برق وارداتی به سایر کشورهای اروپایی منتقل می‌شود، بنابراین این پروژه می‌تواند از حمایت اتحادیه اروپا برخوردار شود. سیجارتو در ۲۴ اوت پس از تماس تلفنی با پرویز شهبازوف وزیر انرژی آذربایجان گفت: امروز توافق کردیم که مجارستان به این طرح بزرگ بپیوندد زیرا برای اینکه این پروژه حمایت اتحادیه اروپا را دریافت کند، مشارکت حداقل دو کشور عضو ضروری است.

لوان داویتاشویلی، وزیر اقتصاد گرجستان نیز اواخر ماه اکتبر درباره حمایت اتحادیه اروپا از این پروژه استراتژیک صحبت و پیشنهاد کرد که این پروژه که به ادعای او ایده گرجستان است، چندین میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و به زودی توافقی بین چهار کشور انجام خواهد شد. این طرح‌ها در حالی مطرح می‌شود که بروکسل تلاش می‌کند واردات گاز خود از آذربایجان را دو برابر کند. تفلیس همچنین در تلاش است تا از پتانسیل ترانزیتی خود در مسیر اتحادیه اروپا در امتداد به اصطلاح کریدور میانی استفاده کند، زیرا کشتیرانان ترانس آسیایی از استفاده از مسیرهای موجود در روسیه اجتناب می‌کنند.

اما این پروژه کابل زیر آبی، قدیمی‌تر از جنگ است. در سال ۲۰۲۰، یک مطالعه توسط بانک جهانی ایده ساخت یک کابل زیردریایی هزار مگاواتی را ارائه کرد که بیش از هزار کیلومتر بین گرجستان و رومانی امتداد دارد و از نظر تجاری قابل اجرا است. با حمایت مالی غرب، شرکت دولتی الکتروسیستم جورجیا، اپراتور سیستم انتقال برق گرجستان، تحقیقات خود را ادامه داد و در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که این کابل فرصت‌‌های صادرات و واردات جدیدی را برای قفقاز جنوبی به ارمغان می‌‌آورد و وابستگی به واردات گران‌قیمت موجود و تولید برق حرارتی را کاهش می‌دهد.

این ایده همچنین با هدف اعلام شده آذربایجان برای تثبیت خود به عنوان یک قطب انرژی سبز مطابقت دارد. باکو متعهد شده است که بر توسعه انرژی‌‌های تجدیدپذیر تمرکز کند و سرمایه‌‌گذاری‌‌های بین‌المللی به‌‌ویژه از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای راه‌‌اندازی پروژه‌های بزرگ بادی و خورشیدی جذب کند. هدف اصلی آذربایجان صرفه‌جویی در گاز برای صادرات است. به نظر می‌رسد که چنین استدلالی تنها در سال جاری اهمیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا روسیه صادرات گاز به اروپا را در پاسخ به حمایت اروپا از اوکراین متوقف کرده است.

علی‌اف در ماه ژوئیه اعلام کرد: این به ما امکان می‌دهد که در مصرف گاز طبیعی صرفه‌جویی کنیم و گاز طبیعی ذخیره شده خود را به کشورهای دیگر صادر کنیم، به ویژه با توجه به اینکه تقاضا برای گاز ما اکنون به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. پروژه کابل زیردریایی دریای سیاه هنوز در مرحله مطالعه باقی مانده است. برآورد می‌شود که اجرای کامل آن سه تا چهار سال طول بکشد. آذربایجان همچنین پیشنهاد صادرات برق به اروپا را از طریق آنچه «کریدور زنگزور»  می‌‌نامد، از طریق ارمنستان تا منطقه نخجوان و ترکیه ارائه کرده است. اما باکو و ایروان، دو سال پس از توافق آتش‌بس، هنوز بر سر هر شرایطی برای خطوط حمل و نقل توافق نکرده‌اند.

آذربایجان از نظر منابع نفت و گاز طبیعی غنی است. بر اساس بررسی آماری ژوئن ۲۰۱۸ بریتیش پترولیوم از انرژی جهانی، در پایان سال ۲۰۱۷، ذخایر نفتی آن به ۷ میلیارد بشکه (یک میلیون تن) رسید که ۴/۰ درصد از ذخایر جهانی را تشکیل می‌داد. نفت هم در خشکی و هم در دریا در دریای خزر تولید می‌شود که تولید دریایی حدود یک‌چهارم کل تولید آن را تشکیل می‌دهد. تولید برق تحت سلطه گاز طبیعی در این کشور بالغ بر ۹۰ درصد است، در حالی که برق‌آبی تنها ۸درصد از تولید برق این کشور را به خود اختصاص می‌دهد. امنیت تامین برق آذربایجان طی دهه گذشته با نوسازی سیستم تولید و تقویت شبکه انتقال غرب به شرق بهبود یافته است. ظرفیت اضافی تولید با سوخت گاز، کمبود برق را تا حدی جبران کرده و پروژه‌های برق‌آبی نیز کمبودها را کمتر کرده است. از آنجا که درآمدهای مرتبط با این منابع، رشد طبقه متوسط را تقویت کرده، تقاضا برای برق در این کشور افزایش یافته است و افزایش ظرفیت بیش از گذشته ضروری است.

اخبار مرتبط