گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: در پی سیگنال‌های متفاوت از سمت عرضه و تقاضا، بازار نفت هفته پر نوسانی را از سر گذراند و در نهایت در پایان معاملات روز جمعه افت 5 درصدی قیمت هفتگی را از خود به جا گذاشت. در این هفته هرچند بر اثر شوک اختلال در سمت عرضه قیمت‌ها به بالای 50 دلار در هر بشکه نیز رسید اما اثر این شوک عرضه به سرعت تخلیه شد. بر این اساس «دنیای‌اقتصاد» به بررسی‌ الگویی که در بازار نفت و دیگر بازارهای کالایی در حال تکرار است پرداخته است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد هرچند در اثر شوک‌های عرضه، قیمت‌ها رشد می‌کند، اما در حال حاضر 50 دلار به سقفی برای نفت و 44 دلار به کفی قوی برای آن تبدیل شده است و نفت برای مدت طولانی در خارج بازه بین این دو قیمت معامله نمی‌شود.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، هفته گذشته نفت خام آمریکا حدود 5 درصد، معادل 3/ 2 دلار در هر بشکه کاهش قیمت داشت و از قیمت 59/ 46 در هر بشکه به 29/ 44 دلار رسید. نفت برنت نیز بیش از دو دلار افت را به ثبت رساند و از قیمت 56/ 49 دلار در هر بشکه به 42/ 47 دلار رسید.


بازار نفت در هفته‌ای که گذشت

هفته پیش بازار نفت روزهای پرنوسانی را از سر گذراند. در حالی که در روزهای ابتدایی به قیمت‌های ۵۰ دلار در هر بشکه نیز رسیده بود در روزهای پایانی در مسیر کاهشی قرار گرفت و در نهایت هفته‌ای منفی برای نفت رقم خورد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز دوشنبه اولین روز بازگشایی بازارهای بین‌المللی نفت خام آمریکا افت اندکی را تجربه کرد. در این روز از سویی خبر کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی چین برای چهارمین بار در سال جاری میلادی چشم‌انداز رشد تقاضا از سوی بزرگ‌ترین‌ وارد‌کننده نفت را مثبت کرد. اما از سوی دیگر، آماری از شاخص خرید مدیران این کشور منتشر شد که موجب تداوم نگرانی وضعیت اقتصادی چین شد. در این بین رویترز طی گزارشی از افزایش قابل توجه تولید نفت روسیه در ماه اکتبر به بیشترین میزان خود از زمان فروپاشی شوروی خبر داد که نگرانی‌ها از مازاد عرضه را تشدید کرد. بر اساس آمار وزارت انرژی این کشور، تولید نفت روسیه با رشد ۴/ ۰ درصدی نسبت به ماه قبل از آن به ۷۸/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسید. قیمت نفت در روز دوشنبه ۷۷ سنت کاهش یافت.


اما روز سه‌شنبه روز صعود نفت در این هفته شد و قیمت‌ها به بالای 50 دلار در بشکه رسید. در ابتدای این روز انتشار گزارش موسسه نفت آمریکا(API) از کاهش تولید نفت این کشور از قیمت نفت حمایت کرد و قیمت‌ها را در مسیر رشد قرار داد، در ادامه این روز انتشار برخی اخبار موجب رشد قابل توجه قیمت نفت شد. از سویی اعلام شد در شرکت نفت دولتی برزیل، پتروبراس شاهد اعتصابات کارگری بودیم و از سویی تنش‌ها در لیبی بار دیگر اوج گرفت که موجب بسته شدن یکی از پایانه‎‌های نفتی این کشور شد. علاوه بر این، اعلام شد که مصرف فرآورده‌های نفتی آمریکا به دلیل شرایط آب‌و‌هوایی حدود 5 درصد رشد کرده است و از رشد قیمت نفت حمایت کرد. این اخبار موجب نگرانی از سمت عرضه و افزایش 75/ 1 دلاری قیمت نفت خام آمریکا در این روز شد.


اما روز چهارشنبه قیمت‌ها بار دیگر در مسیر کاهشی قرار گرفت. از سویی اداره اطلاعات انرژی آمریکا از رشد ۸۵/ ۲ میلیون بشکه‌ای حجم ذخایر استراتژیک این کشور خبر داد و از سوی دیگر شاهد تقویت شاخص دلار و فشار بر قیمت کالاهایی بودیم که با این ارز معامله می‌شوند. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته منتهی به ۳۰ اکتبر ۸/ ۲ میلیون بشکه رشد کرده و به ۸/ ۴۸۲ میلیون بشکه رسیده است. این هفته ششمین هفته پیاپی بود که شاهد رشد ذخایر نفتی آمریکا بودیم، این ذخایر در حال حاضر نسبت به مدت مشابه سال قابل ۶/ ۱۰۲ میلیون بشکه بیشتر است. این عوامل موجب افت ۹۶/ ۱ دلاری قیمت نفت خام آمریکا در سومین روز معاملاتی بازارهای جهانی شد. افت قیمت نفت در روزها پنج‌شنبه و جمعه با شیب کمتری ادامه یافت. در این روزها در پی اظهارات رئیس بانک مرکزی آمریکا مبنی بر احتمال افزایش نرخ بهره این کشور در جلسه ماه دسامبر فدرال رزرو شاهد رشد شاخص دلار بودیم. در حالی که این خبر بر قیمت نفت فشار آورد در مقابل انتشار آمار اشتغال‌زایی آمریکا که بیشتر از پیش‌بینی‌های قبلی بود از قیمت نفت حمایت کرد و از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد.


از سویی بر اساس آمار منتشر شده توسط بیکر هیوز، تعداد دکل‌های حفاری آمریکا در هفته گذشته برای دهمین هفته پیاپی کاهش یافته است، با این وجود این خبر نتوانست از قیمت نفت حمایت کند. بر اساس این آمار تعداد دکل‌ها در این هفته تنها 6 عدد کاهش یافت که نسبت به هفته‌های پیش افت کمتری را به ثبت رساند، از همین رو سیگنال تداوم مازاد عرضه را به بازار نفت مخابره کرد. به گزارش رویترز، با افت 6 عددی این هفته تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی آمریکا به 572 دکل رسید که کمترین تعداد از ژوئن سال 2010 تا کنون محسوب می‌شود. طی 10 هفته اخیر تعداد دکل‌ها مدام کاهش یافت به‌طوری‌که افت 103 عددی را در این مدت به ثبت رساند، تعداد دکل‌ها در هفته مشابه سال پیش حدود سه برابر تعداد کنونی یعنی 1568 عدد بوده است.


تداوم قیمت پایین نفت

همان‌گونه که در بالا شرح داده شد بازار نفت در حال حاضر روزهای پر نوسانی را می‌گذراند. در واقع هر چند برخی اخبار از سمت عرضه به بازار شوک وارد کرده و موجب رشد قیمت نفت در یک روز خاص می‌شود اما چشم‌انداز منفی و نگرانی از مازاد عرضه موجب افت دوباره قیمت‌ها می‌شود. این فضا موجب شده نفت طی چند هفته اخیر مدام در بازه ۵۰ دلار تا ۴۴ دلار مدام در نوسان باشد، یعنی به محض اینکه قیمت‌ها رشد پیدا می‌کند و به محدوده ۵۰ دلار به ازای هر بشکه نزدیک می‌شود، نگرانی‌ها موجب افت دوباره قیمت می‌شود. در مقابل نیز به نظر می‌رسد قیمت ۴۴ دلاری برای نفت به‌عنوان کف قیمتی عمل می‌کند و با ورود قیمت‌ها به کمتر از این مقدار دوباره شاهد افزایش بهای نفت می‌شویم. بر این اساس «دنیای اقتصاد» پیش‌بینی می‌کند قیمت‌ها در مدت زمان طولانی‌تری در محدوده کنونی باقی بماند. به گفته کارشناسان در حال حاضر برخی وقایع در بازار نفت موجب اختلال در سمت عرضه می‌شود و افزایش شدید قیمت‌ها را رقم می‌زند. به‌طور مثال هفته گذشته شاهد اختلال در عرضه نفت لیبی و برزیل بودیم. اعتصاب رخ داده در برزیل بزرگ‌ترین‌ اعتصاب کارگری در تاریخ صنعت نفت این کشور بوده و تاکنون موجب افت ۱۱۵ هزار بشکه‌ای تولید روزانه برزیل شده است، افت تولید نفت این کشور در روزهای ابتدایی به ۱۷۵ هزار بشکه نیز رسیده بود.


بازار نفت نیز متاثر از این خبر و همچنین خبر اوج‌گیری دوباره درگیری‌های لیبی با شوک عرضه مواجه شد که در روز سه‌شنبه قیمت نفت را 5 درصد افزایش داد. با این وجود همان‌طور که شاهد بودیم تاثیر این شوک به سرعت در روز پس از آن تخلیه شد چراکه معامله‌گران همچنان نگاهی به مازاد عرضه بازار نفت که تا حدود 3 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، دارند. از سویی با وجود نگرانی از مازاد عرضه و همچنین افزایش آن در آینده با ورود نفت ایران به بازارهای جهانی که بسیاری از کارشناسان وقوع جنگ قیمتی را محتمل می‌دانند و برخی موسسات از جمله گلدمن ساکس رسیدن قیمت‌ها به حدود 20 دلار به ازای هر بشکه را نیز پیش‌بینی کرده‌اند، افت قیمت‌های روزانه نفت ادامه‌دار نیست و معمولا در محدوده 44 دلار متوقف می‌شود، همچنین بر‌اساس گزارش‌های رسیده تعداد قراردادهای آتی که در قیمت زیر 40 دلار برای هربشکه بسته شده است طی چند وقت اخیر به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته که نشان می‌دهد معامله‌گران انتظار ندارند قیمت نفت به کمتر از 40 دلار برسد.


بر اساس بررسی‌های «دنیای اقتصاد» علاوه بر نفت در بسیاری دیگر از بازارهای کالایی نیز شاهد چنین وقایعی هستیم، از سویی در سمت عرضه شوک عرضه و در پی آن رشد یکباره قیمت‌ها رخ می‌دهد. از سوی دیگر به دلیل مازاد عرضه و پر بودن ذخایر و انبارها این شوک به سرعت تخلیه شده و قیمت‌ها کاهش می‌یابد. با این وجود کف قیمتی قوی در بازارهای کالایی به وجود آمده که از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری می‌کند.


در این بین اتفاق دیگری که می‌تواند قیمت نفت و دیگر کالاها را در آینده تحت تاثیر قرار دهد، تصمیمات فدرال رزرو است. به گزارش رویترز، جنت یلن، رئیس کل بانک مرکزی آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد شرایط اقتصادی این کشور برای افزایش نرخ بهره در ماه دسامبر آماده است. به گفته وی افزایش نرخ بهره بانکی این کشور بر اساس وضعیت اقتصادی آمریکا و به‌صورت تدریجی خواهد بود. بر این اساس در حالی که پیش از این بسیاری از کارشناسان عنوان می‌کردند که به دلیل نگرانی از وضعیت اقتصاد جهانی، آمریکا در ماه دسامبر نیز نرخ بهره خود را افزایش نخواهد داد اما یلن تاکید کرد که این گزینه همچنان روی میز باقی است، بنابراین در حال حاضر گمانه‌زنی‌ها درخصوص میزان این افزایش شروع شده است. از سویی روز جمعه آمار اشتغالزایی این کشور اعلام شد که بر اساس آن در ماه اکتبر 271 هزار شغل در آمریکا ایجاد شده است. این رقم بیشتر از پیش‌بینی‌های قبلی بود، در حال حاضر نرخ بیکاری آمریکا به 5 درصد رسیده است در حالی که پیش از این نرخ 1/ 5 درصدی را برای این کشور پیش‌بینی می‌کردند. کاهش آمار بیکاری احتمال افزایش نرخ بهره در ماه دسامبر را افزایش داد و موجب رشد شاخص دلار و در پی آن افت قیمت نفت و دیگر کالاها شد. در پی این اخبار گمانه‌زنی‌ها درخصوص میزان افزایش نرخ بهره آمریکا بیشتر شده است چرا که بر حسب میزان افزایش درصدی نرخ بهره، شاخص دلار رشد خواهد کرد و بر این اساس شاهد افت قیمت نفت خواهیم بود.


بنابراین «دنیای اقتصاد» پیش‌بینی می‌کند در صورتی که مسائل ژئوپلیتیک در کشورهای تولید‌کننده نفت در سمت عرضه تداخل خاصی ایجاد نکند تا ماه دسامبر که نرخ بهره آمریکا اعلام می‌شود شاهد نوسان قیمت نفت در محدوده‌های کنونی باشیم و پس از آن نرخ بهره آمریکا و سپس رفع تحریم‌های ایران که به افزایش عرضه می‌انجامد می‌تواند افت قیمت نفت را رقم بزند.

شوک‌های زودگذر اختلال در عرضه