نفت و پتروشیمی - عارفه مشایخی:‌ روز چهارشنبه وزیر نفت کشورمان با وزیر انرژی اندونزی دیدار و بر ضرورت ارتقای روابط دوجانبه ایران و اندونزی تاکید کرد. کارشناسان معتقدند ایران می‌تواند با کشورهای رو به رشد منطقه جنوب شرق آسیا روابط محکمی را برقرار کند. کشورهای این منطقه در قیاس با یک دهه گذشته رفتار متفاوت و رو به رشدی را در بخش اقتصادی در پیش گرفته‌اند به‌طوری‌که به عقیده بسیاری، این کشورها قابلیت آن را دارند که به شرکای قدرتمندی برای ایران تبدیل شوند. در این بین اندونزی در‌صدد است به زودی به اوپک بازگردد.

زنگنه بعد از این نشست با بیان اینکه امیدواریم با حمایت ایران در اجلاس آتی اوپک بازگشت این کشور به سازمان کشورهای صادرکننده نفت نهایی شود، افزود: با این اتفاق، ایران و اندونزی بار دیگر در چارچوب اوپک به همکاری خود در سطح بازار جهانی نفت ادامه خواهند داد.

وزیر نفت به جمعیت بیش از ٢٠٠ میلیونی اندونزی به‌عنوان یک کشور مسلمان با رشد بالا در آسیای جنوب شرقی اشاره کرد و گفت: همکاری با اندونزی برای ایران بسیار مهم است.
زنگنه با بیان اینکه ایران علاقه‌مند به همکاری با اندونزی در زمینه صادرات نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی مانند گازمایع به اندونزی است، تصریح کرد: اندونزی نیز می‌تواند در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران سرمایه‌گذاری کند.

برخلاف روندی که بازار جهانی نفت در بیش از یک سال اخیر با آن روبه‌رو‌ شده و افت بیش از ۶۰ درصدی قیمت نفت در این مدت که اثرات متفاوتی را بر ترکیب تولید، مصرف، تجارت و حتی حسابداری در حوزه انرژی بر جا گذاشته است با این حال برخی مراکز مهم پژوهش و بررسی نفتی دنیا بر این باورند که وزنه‌هایی همچون چین و هند می‌توانند موتور محرک بازار نفت در ۲۰ سال آینده باشند. در این بین بررسی‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی حکایت از آن دارد که ۱۰ کشور آسیای جنوب شرقی معروف به «آسه آن» به‌طور فزاینده‌ای در حال حرکت به سمت تبدیل شدن به غول‌های حوزه انرژی هستند.

به عقیده کارشناسان رشد فزاینده در این کشورها در کنار تقاضای روزافزون انرژی برای آنها می‌تواند شرایطی را فراهم آورد که تا ۲۵سال آینده تقاضا به دو برابر میزان کنونی در این کشورها برسد و به عبارتی نقش موتور محرک انرژی را در جهان به عهده بگیرند. این در حالی است که کشورهای منطقه خلیج فارس با خروج تدریجی ایالات متحده از دور خریدهای نفتی از این منطقه و تحولات سریعی که در حوزه انرژی در شرف وقوع است نگران از دست دادن بازارهای خود هستند و اساسا توجه چندانی به ظرفیت‌های منطقه‌ای و درون قاره‌ای ندارند.

به عقیده صاحب‌نظران حوزه انرژی، استفاده از فرصت‌های آسیایی و رشدهای سریعی که در این کشورها قابل انتظار است ایران و سایر کشورهای منطقه نیازمند تغییر نگرش در بازاریابی و شیوه‌های فروش خود هستند. در این بین ایران در سال‌های اخیر تنها ارتباط موثر نفتی که داشته با کشورهای چین، کره جنوبی، ژاپن در کنار هند بوده که این چهار کشور شانس فروش یک میلیون بشکه نفت در روز را برای ایران فراهم کرده‌اند. در دوره جدید نیز کشورمان تمرکز مهمی بر کشورهایی دارد که در گذشته مشتریان نفتی مهم ایران محسوب می‌شدند و توجه کمتری به کشورهایی از جمله مالزی، سنگاپور، اندونزی، فیلیپین و سایر کشورهای عضو این گروه دارد و این در حالی است که به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی این کشورها قادر به تغییر جهت بازارهای انرژی در ۲۰ سال آینده هستند.

پژوهش‌های معتبر بین‌المللی که در زمینه فرصت‌های توسعه اقتصادی در این مناطق صورت گرفته‌اند نشان می‌دهند ظرف۱۰ سال آینده این کشورها به واسطه ورود به دوره‌های توسعه نیازمند گسترش زیرساخت‌ها در اقتصاد و تولید خود هستند که این موضوع رشد روزافزون مصرف انرژی را برای این کشورها در‌بر‌دارد. هم‌اکنون برخی کشورها از جمله چین و هند به دنبال نفوذ در بخش‌های اقتصادی و تولیدی و زیرساختی کشورهای جنوب شرق آسیا هستند و در این میان فرصت‌های مناسبی برای ایران ظرف سال‌های پیش رو وجود خواهد داشت. کره جنوبی بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار مراودات تجاری با کشورهای عضو این سازمان دارد و حال اینکه کشور ما به شدت از ضعف تجاری و اقتصادی با کشورهای مذکور برخوردار است. این در شرایطی است که بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهند ایران قادر است در حوزه‌های نفت و گاز با صدور محصول خام در کنار توسعه صادرات حامل‌های انرژی و فرآورده‌های نفتی و همچنین توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی در حوزه‌های انرژی زمینه‌های همکاری مهمی را در راستای توسعه صادرات نفتی خود آغاز کند.

کشورهای منطقه مذکور بیش از ۶۰۰ میلیون نفر جمعیت را در خود جا داده‌اند که بازاری مهم برای فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی محسوب می‌شود. تولید و صادرات انواع محصولات پلیمری، شیمیایی، خوراک‌ها، نفت خام، گاز، ترکیبات پیچیده آروماتیکی و حتی محصولات پایین‌دستی صنایع نفت و گاز از جمله فرصت‌های فراروی ایران در بحث همکاری‌های درون قاره‌ای ایران و مشارکت با کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا است.

این در حالی است که زنگنه نیز در نشست روز چهارشنبه خود با وزیر انرژی اندونزی با اشاره به بازار رو به رشد فرآورده‌های نفتی در این کشور گفت: ایران می‌تواند در زمینه ساخت پالایشگاه در این کشور به گونه‌ای که برای دو طرف جذاب باشد، مشارکت کند. وی به مشارکت اندونزی در طرح تولید اوره در ایران اشاره کرد و گفت: به دلیل تحریم این طرح متوقف شد که البته قرار است مشارکت دو کشور بار دیگر فعال شود.

وی با بیان اینکه اندونزی علاقه‌مند به خرید ال ان جی از ایران است، گفت: این کشور برای تامین نیازهای رو به رشدش برای تولید برق نیازمند ال ان جی است.
وزیر نفت فضای کلی مذاکرات برای همکاری را مطلوب عنوان کرد و درباره اینکه چه زمانی توافق‌های انجام شده بین دو کشور عملیاتی می‌شود، گفت: بحث‌ها در این زمینه متفاوت است؛ بخشی مانند خرید فرآورده‌های نفتی، نفت خام و میعانات گازی به سرعت عملیاتی می‌شود اما مذاکرات درخصوص سرمایه‌گذاری زمانبر است. در این رابطه مسعود دانشمند، رئیس شورای ایران - مالزی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به سوالی درباره الزام متنوع‌سازی خریداران نفت ایران در دوره پس از تحریم‌ها گفت: ما نباید همه فرصت‌های خود را در یک منطقه خاص سرمایه‌گذاری کنیم؛ کاری که بارها از انجام آن آسیب دیده‌ایم.

به عقیده وی کشور ما در گذشته فرصت‌های مشخصی را در مناطق خاص سرمایه‌گذاری کرده و اکنون نیز در حال اهتمام برای جلب مشتریان اروپایی است درحالی‌که ما علاوه بر کشورهای اروپایی باید به حوزه‌های دیگر به خصوص فرصت‌های جدید در منطقه آسیا همانند کشورهای جنوب شرقی قاره زرد که از پتانسیل خوبی برای رشد برخوردارند توجه کنیم. به عقیده دبیرکل‌خانه اقتصاد ایران ، علاوه بر خرید نفت ایران فرصت‌های دیگری نیز در این بین وجود دارد که ارتباط با بازارهای منطقه‌ای و درون قاره‌ای و همچنین انتقال سرمایه و دانش فنی و احداث مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشی از آن جمله هستند.

وی در ادامه گفت: الزامی است که وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران در دوره جدید و برای جلوگیری از آسیب‌های قبلی بتواند نفت خود را برای فروش به کشورها سهمیه‌بندی کند و تمام تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارد که این امر از مزایای زیادی برخوردار است. دانشمند از جمله این مزایا به پایداری بازارها اشاره کرد و گفت:‌ وقتی مساله‌ای مانند تحریم برای کشور اتفاق می‌افتد به یکباره همه بازارها از دست نمی‌روند و وقتی که ما تعاملات ریشه‌ای با کشورها داشته باشیم و در اقتصاد آنها نفوذ کنیم به وضعیت کنونی دچار نمی‌شویم.

وی در ادامه افزود: با همکاری با کشورهایی همچون اندونزی، مالزی، تایلند، تایوان و به‌طور کلی کشورهای عضو اتحاد جنوب شرقی آسیا که از شاخص‌های اقتصادی عالی برخوردار هستند می‌توانیم علاوه برفروش نفت با تکیه بر نیروهای متخصص و داشتن سرمایه‌های فنی و تکنولوژیک و حتی با استفاده از منابع مالی کشورهای اروپایی در این کشورها پالایشگاه تاسیس کنیم و با تولید محصولات پتروشیمی و پالایشی بازارهای پر جمعیت این کشورها (مانند بازار ۲۵۰ میلیون نفری مالزی) را در دست بگیریم و در عین حال با بازارهای دیگر ارتباط برقرار کنیم. دانشمند لازمه این کار را همکاری دولت و بخش خصوصی دانست و گفت: دولت باید فعالیت خود را بیشتر کند و بخش خصوصی هم باید کمتر سود خود را در نظر بگیرد و به موفقیت‌های ملی بیندیشد.

دانشمند در ادامه به توافق ایران با کشورهای غربی بر سر مساله هسته‌ای اشاره کرد و گفت: با فضای اقتصادی حاکم و رکود اقتصادی موجود هرچقدر با اقتصاد جهانی و سازمان‌ها و اتحادهای بین‌المللی آمیخته تر شویم بهتر می‌توانیم مسائل را حل و فصل کنیم. وی گفت باید تا حد امکان کالای مصرفی را وارد نکنیم و تولید و ارتقای ارزش افزوده را در کشور در دستور کار قرار دهیم.

دانشمند در آخر به بررسی ارتباط آ سه آن، دی ۸ و اکو پرداخت و گفت: کشور ما باید بتواند با کشورهای عضو اتحاد کشورهای جنوب شرق آسیا ارتباط موثری ایجاد کند و از این فرصت در مسیر ارتباط با سایر اتحادهای منطقه‌ای از جمله ارتباط فعال با اکو و کشورهای دی ۸ (هشت کشور اسلامی در حال توسعه) هم از بازارهای این مناطق استفاده کند و هم زمینه‌های ارتقای سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف جهان را بر مبنای بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها فراهم سازد.

غول‌های آسیایی در صف ورود به ایران