«دنیای اقتصاد» تاثیر افزایش تولید نفت ایران بر بازار جهانی را بررسی کرد
تحقق برآوردهای تیم نفتی دولت از بازار
برنامه افزایش تولید نفت ایران در پساتحریم
وزیر نفت اعلام کرد که ایران تنها یک هفته پس از رفع تحریم‌ها 500 هزار بشکه و در کمتر از 6 ماه پس از آن با افزایش 500 هزار بشکه دیگر به میزان تولید پیش از تحریم‌ها باز‌می‌گردد. هرچند برخی منابع افزایش تولید ایران را کمتر از این مقدار برآورد کرده‌اند، اما زنگنه بر این باور است که هرکس در توان ایران در افزایش تولید نفت تردید دارد منتظر باشد و افزایش تولید ایران را بعد از لغو تحریم‌ها ببیند. زنگنه همچنین گفت که با افزایش تولید ایران تعادل بازار تغییر نمی‌کند و قیمت‌ها افت نمی‌کند.
مهدی عسلی، کارشناس نفتی ایران در اوپک پیش از این در این خصوص و در تکمیل اظهارات زنگنه اعلام کرد که حتی لازم نیست کشورهای عضو اوپک از تولید خود کم کنند تا قیمت نفت با ورود ایران به بازارهای جهانی کاهش نیابد بلکه حتی اگر دیگر اعضای این سازمان تولید خود را در سطوح کنونی نگه دارند، با افزایش تقاضای جهانی نفت و کاهش عرضه کشورهای غیر‌عضو اوپک به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری‌ها جا برای نفت ایران باز می‌شود. حال با گذشت چند ماه از اولین باری که این اظهارات مطرح شد، آژانس بین‌المللی انرژی، اوپک و دپارتمان انرژی آمریکا گزارش‌های خود را درخصوص آینده نفت در سال ۲۰۱۶ مطرح کرده‌اند. هرچند برخی آمارها در این گزارش‌های با یکدیگر متفاوت هستند اما در همه آنها بر کاهش تولید نفت کشورهای غیر‌عضو و افزایش تقاضا در سال بعد میلادی تاکید شده که مبین این است تقاضا برای نفت اوپک در حال افزایش است.
رشد ۳/ ۱ میلیون بشکه‌ای تقاضا
هرچند در حال حاضر بدبینی‌هایی به آینده بازار نفت در سمت تقاضا وجود دارد اما بیشتر کارشناسان نفتی رشد تقاضا در سال بعد را حتمی می‌دانند. در واقع در دو ماه اخیر آمارها نشان داده است که اقتصاد بزرگ‌ترین وارد‌کننده نفت جهان، چین چندان مساعد نیست و از سوی دیگر به نظر می‌رسد این ضعف اقتصادی ممکن است به دیگر اقتصادهای نوظهور سرایت کند. بر همین اساس فدرال رزرو در آخرین جلسه خود که هفته گذشته تشکیل شد اعلام کرد که افزایش نرخ بهره بانکی را حداقل سه ماه به تعویق خواهد انداخت. یعنی درحالی که همه انتظار داشتند نرخ بهره از ماه جاری افزایش یابد، بانک مرکزی آمریکا اعلام کرد نزدیک‌ترین زمان برای اجرای این تصمیم ماه دسامبر خواهد بود. بر همین اساس در آخرین گزارشی که توسط موسسات بین‌المللی در ماه جاری منتشر شد، غالبا پیش‌بینی خود از میزان تقاضای نفت در سال 2016 را کاهش داده بودند. اما با وجود این بدبینی‌ها همچنان رشد تقاضای نفت در سال بعد میلادی بیش از یک میلیون بشکه برآورد می‌شود. به‌طور مثال آژانس بین‌المللی انرژی برآورد کرده است که تقاضا برای نفت خام سال بعد رشد 4/ 1 میلیون بشکه‌ای خواهد داشت. اوپک نیز در گزارش ماهانه خود تقاضا برای نفت این سازمان را رو به رشد اعلام و برآورد کرده تقاضای جهانی نفت خام 3/ 1 میلیون بشکه رشد خواهد داشت.
تحقق پیش‌بینی وزیر نفت
اما در سمت عرضه چه تحولاتی در انتظار بازار نفت است؟ عرضه نفت را می‌توان در دو دسته کشورهای عضو اوپک و غیر عضو بررسی کرد.
در کشورهای غیر‌عضو اوپک برآورد می‌شود که شاهد کاهش عرضه باشیم؛ با کاهش قیمت نفت سرمایه‌گذاری در میادین نفتی کشورهای غیر عضو با شیب تندی رو به کاهش گذاشت، چراکه بخش عمده‌ای از نفت این کشورها از میادینی استخراج می‌شد که هزینه تولید بالایی داشتند و با افت قیمت نفت تولید از این میادین توجیه اقتصادی خود را از دست داد. کاهش سرمایه‌گذاری‌ها تا آنجا پیش رفت که طی چند ماه تعداد دکل‌های نفتی آمریکا ۶۰ درصد کاهش یافت و کاهش تولید نفت کشورهای غیر‌عضو رقم خورد. آژانس بین‌المللی انرژی بدبینانه‌ترین احتمال از آینده تولید غیر‌اوپکی‌ها را مطرح کرده است. بر‌اساس گزارش این سازمان، رشد تولید نفت کشورهای غیر‌اوپک سال ۲۰۱۶ نه تنها متوقف می‌شود، بلکه شاهد کاهش ۴۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت این کشورها نیز خواهیم بود. بنابر برآوردهای این موسسه سال بعد تقاضا برای نفت اوپک ۶/ ۱ میلیون بشکه افزایش خواهد داشت.
اما گزارش اوپک با وجود اینکه نسبت به آژانس موضع معتدل‌تری داشت همچنان در قیمت‌های کنونی نفت کاهش رشد تولید کشورهای غیر عضو را اجتناب‌ناپذیر دانسته است. اوپک اعلام کرده است رشد تولید کشورهای غیر‌عضو از یک میلیون بشکه در سال 2015 به حدود 400 هزار بشکه در سال 2016 کاهش می‌یابد که با درنظر گرفتن رشد 3/ 1 میلیون بشکه‌ای تقاضای جهانی، رشد تقاضا برای نفت اوپک در سال بعد را 900 هزار بشکه اعلام کرده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» با در نظر گرفتن رشد تقاضای بین ۹۰۰ هزار تا ۶/ ۱ میلیون بشکه برای نفت اوپک در سال بعد و در صورتی که دیگر کشورهای عضو تولید نفت خود را افزایش ندهند، افزایش تولید نفت ایران تغییری در عرضه و تقاضای بازار نفت ایجاد نخواهد کرد. این همان برآوردی است که وزیر نفت و دیگر کارشناسان نفتی دولت از تاثیر افزایش تولید نفت ایران بر بازار داشتند.
ریسک‌های پیش رو
هرچند به نظر می‌رسد پیش‌بینی تیم نفتی دولت یازدهم از تاثیر افزایش تولید نفت ایران بر بازار نفت از پشتوانه قوی تحلیلی برخوردار است، اما نمی‌توان رشد تولید کشورهای عضو اوپک طی چند ماه اخیر را از نظر دور داشت. در واقع کشورهای عضو بیش از یک سال است که در مجموع بیش از سقف 30 میلیون بشکه‌ای مصوب خود نفت تولید می‌کنند و در حال حاضر به تولید 32 میلیون بشکه‌ای در روز نزدیک شدهاند. بر همین اساس افزایش تقاضای ایجاد شده برای نفت اوپک علاوه بر افزایش تولید ایران از سوی دیگر کشورهای عضو این سازمان نیز می‌تواند اغنا شود.
اما چه کشورهایی می‌توانند به افزایش تقاضای نفت اوپک پاسخ دهند؟ اولین گزینه پیش رو ایران است. ایران اعلام کرده که بعد از رفع تحریم‌ها به تولید پیش از تحریم‌ها بر‌می‌گردد در واقع ایران در سال ۲۰۱۶ بر اساس برنامه وزارت نفت یک میلیون بشکه افزایش تولید خواهد داشت. با این وجود برخی منابع افزایش تولید نفت ایران را تدریجی و حداکثر حدود ۶۰۰ هزار بشکه تا پایان سال یاد شده می‌دانند.
اما گزینه دیگر آن که سال بعد احتمال دارد شاهد افزایش تولید نفت از سوی آن باشیم عراق است. عراق برنامه افزایش تولید خود را با قدرت دنبال میکند. اما کاهش قیمت نفت به کاهش بودجه این کشور منجر شده است و دولت عراق به تازگی اعلام کرد بودجه میادین نفتی خود را سال بعد کاهش خواهد داد؛ از سوی دیگر گروه تروریستی داعش هزینه‌هایی برای دولت عراق ایجاد کرده است و همواره خطر تاثیر بر میزان تولید نفت این کشور از سوی این گروه تروریستی وجود دارد. عوامل یاد شده سدی پیش روی دولت عراق برای تحقق برنامه‌های افزایش تولید خود است.
اما گزینه دیگر لیبی است. این کشور طی یک سال اخیر بیشترین نوسان تولید را داشته است. تولید نفت لیبی به دلیل جنگ داخلی طی دو سال اخیر به شدت کاهش یافته است و از مقدار بیش از یک میلیون بشکه در روز برخی ماه‌ها به کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه در روز نیز رسیده است. این کشور به‌طور میانگین سال پیش حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت تولید کرده است و از آنجا که به نظر نمی‌رسد مشکلات داخلی لیبی حداقل طی یک سال آینده حل شود بنابراین بعید است این کشور بتواند تولید خود را به شکل چشمگیری افزایش دهد.
ارسال نظر