رویای 25 ساله نفت 100 دلاری
گروه نفت و پتروشیمی: ممکن است تا سال 2020 شاهد رسیدن قیمت نفت به 80 دلار باشیم اما بعید است حتی تا سال 2040 یعنی 25 سال دیگر معامله شدن نفت در قیمت‌های بالای 100 دلار را ببینیم. رویترز می‌گوید این بخشی از استراتژی میان‌مدت اوپک است که در حال بررسی توسط وزاری نفت این سازمان است. اوپک بر این باور است که هرچند کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان خارج از این سازمان به آرامی رخ خواهد داد اما با رشد آرام قیمت نفت تا پایان دهه جاری اوپک به نفت 80 دلاری خواهد رسید.

اما در این بین گلدمن ساکس برای بار دوم در ماه جاری میلادی موضع خود برای قیمت نفت را اعلام کرد. به گفته این سازمان ممکن است نفت در کوتاه مدت حتی به 20 دلار نیز برسد و تا 15 سال آینده قیمت نفت رشد قابل‌توجهی نخواهد کرد.


این دو پیش‌بینی و برآورد از آینده بازار تفاوت فاحشی با هم دارند. اما چه عواملی در بازار کنونی وجود دارد که بازار نفت را تا این حد مبهم و چشم‌اندازها را تا این اندازه از هم دور کرده است. بلومبرگ در مصاحبه‌ای با مدیر‌عامل موسسه نفت آمریکا به بررسی این عوامل پرداخته است.


اوپک: نفت ۸۰ دلاری تا ۲۰۲۰

شاید حتی 25 سال دیگر هم نفت به 100 دلار نرسد، اما تا 5 سال آینده شاهد معامله شدن هر بشکه نفت در محدوده 80 دلار خواهیم بود. این برآورد جدیدی است که اوپک از چشم‌انداز قیمت نفت در آینده دارد.

به گزارش رویترز، یک منبع مرتبط با اوپک اعلام کرد که این سازمان در حال بررسی گزارش جدیدی است که در آن اعلام شده قیمت نفت تا سال 2020 به 80 دلار در هر بشکه می‌رسد اما رشد قیمت از آن پس آهسته شده به‌طوری‌که تا سال 2030 تا 2040 نهایت شاهد قیمت 90 دلاری خواهیم بود و ممکن است سال 2040 به بعد نفت به 100 دلار در هر بشکه برسد.


بر اساس این گزارش، اوپک انتظار دارد هر سال قیمت نفت کمتر از ۵ دلار افزایش یابد و تا سال ۲۰۲۰ قیمت هر بشکه آن به ۸۰ دلار برسد. اوپک همچنین معتقد است که کند شدن رشد تولید کشورهای تولید‌کننده غیر عضو اوپک برای کم‌کردن مازاد عرضه فعلی بازار کافی نیست.


برخی منابع آگاه به رویترز خبر دادند نمایندگان کشورهای عضو اوپک هفته گذشته استراتژی میان‌مدت این سازمان را به‌روز‌رسانی و بررسی کرده‌اند، اما هنوز به تایید وزرای این سازمان نرسیده است. در این گزارش اعلام شده است که متوسط تولید نفت کشورهای غیر‌عضو در سال 2017 به 2/ 58 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که یک میلیون بشکه کمتر از پیش‌بینی قبلی این سازمان است. این مقدار تولید از سوی کشورهای غیر عضو به معنای آن است که اوپک باید یک میلیون بشکه به تولید نفت خود اضافه کند. این خبر خوبی برای اوپک است، سازمانی که سال پیش در نشست 166 خود با کاهش عرضه نفت خود برای حمایت از قیمت‌ها مخالفت کرد و با افزایش تولید برای سهم خود از بازار نفت جنگید.


سهم اوپک طی چند سال اخیر با افزایش عرضه تولیدکنندگان خارج از این سازمان روند کاهشی داشته است. در واقع با افزایش تولید نفت شیل آمریکا و افزایش عرضه روسیه و کانادا سهم ۴۰ درصدی اوپک از بازار نفت به حدود ۳۳ درصد رسیده است. اوپک در آخرین گزارش ماهانه خود اعلام کرد که تولید روزانه نفت کشورهای غیر‌عضو در سال ۲۰۱۵ به دلیل قیمت‌های پایین تنها ۸۸۰ هزار بشکه رشد خواهد داشت و به ۴۳/ ۵۷ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. در حالی که رشد تولید سال پیش بالغ بر ۷/ ۱ میلیون بشکه بوده است یعنی حدود دو برابر رشد تولید سال جاری. اما پیش‌بینی میان مدت جدید اوپک بدان معناست که اوپک انتظار دارد رشد عرضه کشورهای غیرعضو در دو سال آینده نسبت به مقدار سال ۲۰۱۵ نصف شود.


اما به گفته یکی از منابع اوپک حتی اگر قیمت‌های پایین نفت به سرمایه‌گذاری در میادین نفتی پر هزینه صدمه بزند و بازار از تعادل خارج شود، بعید است که قیمت نفت تا سال 2040 به 100 دلار در هر بشکه برسد. به گفته وی در سال‌های بین 2030 تا 2040 اوپک برای اولین‌بار شاهد خواهد بود که حدود 40 درصد از سهم بازار را در اختیار داشته باشد، درحالی که قیمت نفت در محدوده 90 دلار در هر بشکه خواهد بود. رویترز در ادامه اعلام می‌کند با این وجود همچنان گزارش اوپک از گزارش آژانس‌ بین‌المللی انرژی خوش‌بینانه‌تر است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، آژانس در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود اعلام کرده بود که سال 2016 تولید کشورهای غیر عضو اوپک به کمترین مقدار طی 24 سال اخیر می‌رسد.


گلدمن ساکس: 15 سال انتظار برای رشد قیمت

در این بین اما گزارش برخی موسسات معتبر جهانی تفاوت فاحشی با برآوردهای اوپک دارد. به‌طور مثال گلدمن ساکس در آخرین گزارش خود اعلام کرد که قیمت نفت با تعطیلی پالایشگاه‌ها به دلیل قرار گرفتن در فصل تعمیر و نگه‌داری و به دنبال آن کاهش تقاضای نفت خام در ماه اکتبر ممکن است حتی شاهد سقوط قیمت‌ها به مرز ۲۰ دلار در هر بشکه باشیم.


جفری کری، رئیس پژوهش بازارهای کالایی این موسسه روز چهارشنبه طی مصاحبه‎‌ای اعلام کرد که به دلیل مازاد عرضه در بازار نفت ممکن است در 15 سال آینده همچنان قیمت نفت در سطوح پایین باقی‌ بماند. به گفته وی حتی حدود 50 درصد احتمال دارد در ماه اکتبر قیمت نفت به محدوده 20 دلاری نزدیک شود. به گفته وی در بلند مدت نیز به نظر نمی‌رسد نفت رشد چندانی داشته باشد. وی با تشبیه کردن شرایط کنونی بازار با شرایط بازار در سال‌ 1986 افزود: «ما 15 سال دیگر باید صبر کنیم تا شاهد رشد قابل‌توجهی در قیمت نفت باشیم، بنابراین تا پایان دهه کنونی قیمت نفت در محدوده کنونی یعنی حدود 50 دلار در هر بشکه معامله خواهد شد.»


50 دلاری گلدمن ساکس یا 80 دلاری اوپک؟

اما بلومبرگ در گفت‌وگو با جک جرالد، رئیس و مدیر‌عامل موسسه نفت آمریکا به بررسی علل تضادها و تفاوت‎ها در گزارش اوپک و گلدمن ساکس پرداخت. به گفته وی، اول از همه باید به این نکته توجه کرد که برآوردهای گلدمن ساکس از قیمت نفت خام آمریکا است و برآوردهای اوپک از نفت برنت که جهانی‌تر از WTI است. وی همچنین تاکید کرد با وجود اینکه قیمت دو شاخص نفت در حال حاضر به هم نزدیک شده است اما باید توجه داشت که در حقیقت تفاوت قیمت این دو نوع نفت به دلیل هزینه‌های حمل ونقل بیش از مقدار کنونی است، همچنین به گفته جک جرالد در حال حاضر سه عامل در بازار هستند که تغییرات آنها بازار نفت را مبهم کرده و نتیجه آن به پیش‌بینی‌های متفاوت از چشم‌انداز بازار نفت منتهی شده است. اولین عامل به عرضه جهانی نفت بر‌می‌گردد، در حالی که همگان بر این باورند تولید نفت شیل در اثر کاهش قیمت نفت کاهش می‌یابد اما برآوردهای مختلفی از میزان این کاهش اعلام می‌شود، از سوی دیگر کشورهای عضو اوپک نیز تولید خود را افزایش داده‌اند اما باید به رشد تقاضای داخلی این کشورها نیز توجه کرد که در نهایت به کاهش صادرات آنها منجر خواهد شد اما عامل دوم را سمت تقاضای بازار نفت موجب شده است. در حال حاضر ما با اقتصاد چین مواجهیم، رشد اقتصادی این کشور روند کاهشی دارد و از سویی به نظر می‌رسد این بحران به دیگر کشورهای شرق آسیا سرایت کرده است و هنوز مشخص نیست این تحولات تا چه اندازه بر تقاضا تاثیرگذار است. در حال حاضر دولت چین یکسری اقدامات اصلاحی انجام داده که هنوز نتیجه آن مشخص نیست. این مساله موجب شده که رشد تقاضا در سال‌های آینده را نتوان دقیق برآورد کرد. اما عامل سوم که آینده نفت را مبهم و پیش‌بینی‌ها را دشوار کرده است به وقایع خارج از روال بازار مربوط است. به‌طور مثال می‌توان به رفع تحریم‌های ایران و افزایش تولید نفت این کشور اشاره کرد که برآوردهای متفاوتی از زمان بازگشت و توان ایران برای افزایش تولید می‌شود. در نهایت مدیر‌عامل موسسه نفت آمریکا به بلومبرگ گفت که گزارش اوپک به بازار جهانی نفت و نفت برنت اشاره دارد، اما گزارش گلدمن ساکس بیشتر به بازار نفت داخلی آمریکا و نفت شاخص این کشور اشاره دارد و این مساله موجب می‌شود که گزارش اوپک بیشتر از گزارش گلدمن ساکس مورد توجه قرار گیرد. همچنین باید به این توجه داشت که اوپک بخش قابل‌توجهی از بازار نفت را در اختیار دارد و هنوز می‌تواند با تغییر در مقدار عرضه خود بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد.