گروه نفت و پتروشیمی: سیر نزولی قیمت نفت که با آغاز دور آخر مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب آغاز شده بود، بالاخره قیمت نفت خام آمریکا را به زیر ۵۰ دلار رساند و نفت کانال جدیدی از قیمت را تجربه کرد و بعد از گذشت بیش از ۱۰۰ روز زیر ۵۰ دلار معامله شد.

روز گذشته قیمت نفت در پی افزایش چشمگیر ارزش دلار افت کرد. در واقع در حالی که به نظر می‌رسید اتحادیه اروپا و یونان درخصوص اجرای سیاست‌های اقتصادی در این کشور و چگونگی باز‌پرداخت بدهی‌های خود به اتحادیه و صندوق بین‌المللی پول به توافق رسیده‌اند، در اظهارات جدیدی که توسط یکی از مقامات سابق این کشور عنوان شد نگرانی از خروج یونان از اتحادیه اروپا قوت گرفت و افزایش ارزش دلار در برابر یورو و کاهش قیمت نفت را رقم زد.

از سوی دیگر احتمال تصمیم‌گیری درخصوص افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو تا پایان سال ارزش دلار را افزایش داد و به قیمت نفت فشار آورده و موجب افت بیشتر قیمت آن شد. در این بین پیش‌بینی کاهش حجم ذخایر نفتی آمریکا در هفته گذشته از افت بیشتر قیمت نفت جلوگیری کرد. بر اساس آمار به‌دست آمده توسط خبرگزاری رویترز هفته گذشته ۱/ ۲‌میلیون بشکه از حجم ذخایر نفتی آمریکا کاسته شده است. آمار دقیق عصر امروز توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر می‌شود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، پیش از این شاهد تاثیر روانی افزایش تولید نفت ایران روی بازار نفت بودیم و بعید به نظر می‌رسد اخبار توافق بیش از این روی بازار نفت اثر گذار باشد. از سوی دیگر قیمت جدید نفت روند رو به رشدی را که بسیاری از کارشناسان در زمان نفت ۶۰ دلاری پیش‌بینی کرده بودند به تاخیر خواهد انداخت بنابراین احتمالا شاهد افت بیشتری در قیمت این کالا نخواهیم بود و بازار نفت در قیمت جدید ۵۰ دلار به تعادل می‌شود.

به گزارش «دنیای اقتصاد» تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۴ به وقت تهران)، قیمت نفت خام آمریکا با کاهش ۲۰ سنتی نسبت به روز پیش از آن به ۹۵/ ۴۹ دلار در هر بشکه رسید. نفت برنت نیز شاهد افت قیمت ۱۳ سنتی بود و ۵۲/ ۵۶ دلار معامله شد. از سویی بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت رسمی سازمان کشورهای صادرکننده نفت قیمت سبد نفتی این سازمان در روز دوشنبه ۲۰‌سنت افت کرد و به ۷۹/ ۵۳ دلار رسید.

افت نفت با سیگنال دلار

طی یک ماه اخیر شاخص دلار آمریکا روند رو به رشدی داشته و این سیر صعودی طی چند روز اخیر شدت گرفت و به بیشترین میزان از آوریل سال جاری تا کنون رسید. در این بین احتمال خروج یونان از اتحادیه اروپا و از سوی دیگر احتمال افزایش نرخ بهره در آمریکا ارزش دلار در برابر یورو را تقویت کردند که به کاهش ارزش کالاهایی که با دلار معامله می‌شود از جمله نفت خام منجر شد.

هفته گذشته در حالی که همه در تب‌وتاب مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ بودند و برای نتیجه این مذاکرات انتظار می‌کشیدند، اعلام شد که یونان با اتحادیه اروپا بر سر سیاست‌های اقتصادی این کشور به توافق رسیده است. از چند ماه پیش با روی کار آمدن آلکسیس سیپراس از حزب چپگرای یونان نگرانی‌ها از خروج این کشور از اتحادیه اروپا شروع شد و روی بازارهای کالایی، به‌خصوص بازارهایی که با دلار معامله می‌شود اثر گذاشت. به‌طور مسلم اقتصاد کشور کوچکی مانند یونان آنچنان روی اقتصاد جهانی اثر گذار نیست. اما به گفته کارشناسان خروج یونان از اتحادیه اروپا شروعی بر فروپاشی اتحادیه اروپا و منطقه یورو خواهد بود.

اما در حالی که به نظر می‌رسید بالاخره یونان با کشورهای وام‌دهنده به توافق رسیده است، روز گذشته وزیر دارایی یونان که به تازگی از این پست استعفا داده بود اعلام کرد که سیاست‌های اقتصادی جدید محکوم به شکست هستند. یانیس واروفاکیس، وزیر دارایی پیشین یونان می‌گوید تازه‌ترین برنامه نجات مالی کشورش موفق نخواهد بود و فکر نمی‌کند که هیچ فردی در دولت یونان، از جمله آلکسیس سیپراس، نخست‌وزیر این کشور از این طرح حمایت کند وی با بیان اینکه حتی وزیر دارایی آلمان یا صندوق بین‌المللی پول نیز حامی این طرح نیستند، گفت: این طرح از الان شکست خورده است. وزیر دارایی سابق یونان اعلام کرد که یونان باید برنامه‌ای را به اجرا در بیاورد که در تاریخ از آن به‌عنوان «بزرگ‌ترین فاجعه مدیریت اقتصاد کلان» یاد خواهند کرد.

در این بین جنت یلن، رئیس بانک مرکزی آمریکا اعلام کرد که تا پایان سال جاری میلادی نرخ بهره آمریکا افزایش خواهد یافت. در پی انتشار این خبر، شاهد رشد شاخص دلار طی چند روز اخیر بودیم. در پی این اظهارات بسیاری از کارشناسان اعلام کردند که به‌طور قطع این سیاست تا پایان سال اجرایی خواهد شد.

افزایش ارزش دلار در کنار عوامل دیگر به قدری فضای بازار نفت را منفی کرده است که خبر کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای صادرات نفت عربستان در ماه مه نیز ‌نتوانست حتی اثر مقطعی و آنی روی بازار داشته باشد. به گزارش رویترز و بر اساس آمار منتشر شده توسط موسسه جودی، صادرات نفت عربستان در ماه مه ‌۲۰۱۵ با کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای نسبت به ماه قبل از آن مواجه شد و به ۹۴/ ۶ میلیون بشکه در روز رسید. در حالی که این رقم در ماه آوریل ۷۴/ ۷ میلیون بشکه در روز بود. این پایین ترین رقم صادرات نفت عربستان طی ۵ ماه و از ماه دسامبر تا‌کنون بوده است.

کارشناسان افت صادرات نفت عربستان را به دلیل کاهش واردات چین عنوان می‌کنند. براساس گزارش اداره کل گمرکات چین، واردات نفت این کشور در ماه مه، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد کاهش داشت. واردات نفت چین از عربستان در همین بازه زمانی ۱۸‌درصد کاهش داشت و به پایین‌ترین رقم از اوت ۲۰۱۲ تاکنون رسید.

تعادل 50 دلاری در بازار نفت؟

در حالی که بیش از دو ماه بود که بازار نفت روی قیمت ۶۰ دلار به تعادل رسیده بود، اما کمتر از یک ماه است که از تعادل خارج شده و روند کاهشی به خود گرفت. به‌طوری‌که قیمت نفت از ابتدای جولای بیش از ۱۲ درصد کاهش یافته است و می‌رود که رکورد بیشترین افت ماهانه در سال ۲۰۱۵ را بشکند. افت قیمت نفت در این مدت تحت تاثیر توافق هسته‌ای ایران و غرب، کاهش رشد اقتصادی چین و نگرانی از فروپاشی اتحادیه اروپا رخ داد. عامل اول سیگنال رشد عرضه را به بازار نفت داد و دو عامل بعد کاهش تقاضا را در پی خواهد داشت.

مجموع این عوامل سیگنال افزایش مازاد عرضه را به بازار نفت می‌دهد؛ در حالی که احتمال افزایش زود هنگام تولید نفت ایران و دیگر کشورهای اوپکی سمت عرضه نفت را تهدید می‌کند، اما کارشناسان بر این باورند که سمت تقاضا نیز روند رو به رشدی دارد و بر همین اساس بعید است که قیمت نفت خام آمریکا از مرز ۵۰ دلار دور شود و افت بیشتری داشته باشد. بر همین اساس احتمال می‌رود قیمت ۵۰ دلاری قیمت جدید تعادلی بازار نفت باشد.

با وجود اینکه حدود یک هفته از توافق تاریخی ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای کشورمان می‌گذرد، اما همچنان گمانه‌زنی‌ها از زمانبندی بازگشت نفت ایران به بازارهای بین‌المللی ادامه دارد و این موضوع به یکی از عوامل نگرانی فعالان بازار نفت شده است که از رشد قیمت نفت جلوگیری می‌کند. در حالی که پیش از این بسیاری از تحلیل‌ها افزایش تولید نفت ایران را به نیمه دوم سال بعد میلادی موکول می‌کردند؛ اما در چند روز اخیر مواضع کارشناسان در این خصوص قدری تغییر کرده است و درخصوص توانایی ایران در افزایش تولید زود هنگام هشدار داده‌اند.

آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد که نباید توان ایران را برای افزایش تولید دست‌کم گرفت. این سازمان در گزارش خود با اشاره به سابقه تاریخی لیبی و ونزوئلا که در سال‌های پیش توانستند زودتر از پیش‌بینی‌ها تولید خود را افزایش دهند، اعلام کرد که دلیل قانع‌کننده‌ای از نظر فنی وجود ندارد که توانایی ایران در افزایش سریع تولید نفتش شک کنیم و اینکه گفته می‌شود میادین نفتی ایران در نتیجه تحریم‌ها تحلیل رفته و آسیب دیده‌اند، درست نیست. علاوه بر آژانس بین‌المللی انرژی فایننشال‌تایمز و فارین پالیسی نیز در گزارشی بر این موضوع تاکید کردند.

با این وجود به نظر می‌رسد افزایش تولید نفت ایران طی دور آخر مذاکرات هسته‌ای و پیش از توافق با افت ۱۵ درصدی قیمت، اثر خود را گذاشته است و بیش از این نمی‌تواند موجب کاهش قیمت نفت شود. از سویی با کاهش قیمت نفت و رسیدن آن به مرز ۵۰ دلار به ازای هر بشکه تولید نفت شیل باردیگر صرفه اقتصادی خود را از دست داده است. پیش از این زمانی که نفت به محدوده ۶۰ دلار رسید بسیاری از کارشناسان نفتی اعلام کردند که محدوده ۶۰ دلاری محدوده به صرفه بودن تولید نفت شیل و بازگشت دکل‌های نفتی است که در میادین شیل نیمه کاره رها شده‌اند.

در این راستا شاهد توقف کاهش تعداد دکل‌های نفتی آمریکا و حتی افزایش این آمار در دو هفته متوالی بودیم اما با کاهش دوباره قیمت‌ها و رسیدن آن به مرز ۵۰ دلار این روند متوقف شد، به‌طوری‌که آخرین آمار منتشر شده توسط بیکر هیوز نشان از کاهش ۷ عددی تعداد دکل‌ها دارد.

بازگشت نفت آمریکا به زیر50 دلار