گروه نفت و پتروشیمی- نسیم‌علایی: دورانی بود که اوپک هرگاه با کاهش قیمت نفت مواجه می‌شد با کاهش سطح تولید خود قیمت‌ها را بالا نگه می‌داشت؛ سیاستی که یک سال اخیر تغییر کرده است. تغییر این سیاست کار را به تولیدکنندگان نفت شیل سپرد ، به طوری که در حال حاضر برای برآورد قیمت‌ها همه چشم به تولیدات نفت شیل دارند و این تولیدکنندگان نفت‌های نامتعارف هستند که تولید نفت خود را با قیمت‌ها هماهنگ می‌کنند. زمانی که قیمت‌ها افت می‌کند تولید خود را کاهش می‌دهند و زمان بالا بودن قیمت نفت به افزایش تولید دست می‌زنند. برخی تولیدکنندگان نفت شیل بازه ۴۵ تا ۶۵ دلاری را محدوده شیل می‌دانند؛ محدوده‌ای که این تولید‌کنندگان با تغییر در میزان تولیدات خود قیمت‌ها را در آن بازه نگه خواهند داشت. نشریه اکونومیست در شماره جدید خود که در روز جمعه منتشر شده است به بررسی سیاست‌ حفظ سهم بازار اوپک پرداخته و معتقد است اوپک قافیه را به تولیدکنندگان نفت شیل باخته است. به اعتقاد تحلیلگر این نشریه اگر در نشست ۶۶ این سازمان همچنان به حفظ سقف تولید پا فشاری کند شاهد افت شدیدی در قیمت نفت خواهیم بود. هرچند که عدم تغییر سطح تولید اوپک در نشست ماه ژوئن سناریویی است که غالب کارشناسان نفتی به آن معتقدند. در حال حاضر قیمت‌ نفت خام به این محدوده رسیده است و رشد بیشتر قیمت و عبور از آن بعید به نظر می‌رسد. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) قیمت نفت خام آمریکا با ۳۳ سنت افزایش نسبت به آخرین قیمت معامله شده در روز جمعه به ۰۲/ ۶۰ دلار بر بشکه رسید. نفت برنت اما افت قیمتی کمی را تجربه کرد و با ۱۲ سنت کاهش در هر بشکه به قیمت ۶۹/ ۶۶ دلار معامله شد. از سویی بر اساس آخرین به روز رسانی سایت رسمی اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان روز جمعه، آخرین روز کاری هفته میلادی گذشته، با ۳۹ سنت افت به ۷۴/ ۶۲ دلار رسیده است. چگونه عربستان زمین بازی را به شیل سپرد؟ به گزارش «دنیای اقتصاد»، در شصت‌وپنجمین نشست اوپک که در مقر این سازمان در وین پایتخت اتریش در نوامبر سال پیش میلادی برگزار شد، عربستان به همراهی سه عضو دیگر امارات، کویت و قطر با کاهش سطح تولید ۳۰ میلیون بشکه‌ای این سازمان مخالفت کردند. در واقع عربستان با این استدلال که اوپک با ادامه سیاست کاهش تولید و حفظ قیمت‌ها سهم خود را در بازار از دست می‌دهد در برابر ۸ عضو دیگر این سازمان که خواهان کاهش سقف تولید به منظور افزایش قیمت‌ها بودند مخالفت کرد و به جنگ تولید‌کنندگان نفت شیل رفت تا بلکه آنان را از چرخه رقابت خارج کنند. نفت شیل نفتی است که از منابع غیر متعارف استخراج می‌شود که برای استخراج آن هزینه بالاتر از نفت‌های متعارف صرف می‌شود. اما طی چند سال اخیر زمانی که تولید‌کنندگان نفت اوپک از نفت ۱۰۰دلاری سر خوش بودند و نفت شیل را افسانه می‌دانستند، آمریکا به یمن قیمت‌های بالای نفت در حال ارتقای فناوری خود و کاهش هزینه استخراج نفت شیل بود. با دستیابی به فنون جدید استخراج موسوم به شکست هیدروژنی تولید نفت ایالات‌متحده آمریکا رشد قابل توجهی داشت، اما در این بازه زمانی از سویی با جهشی در سمت تقاضا مواجه بودیم و از سوی دیگر افزایش درگیری‌های ژئوپلیتیک از تحریم نفت ایران تا بهار عربی و مشکلات عراق، لیبی و دیگر کشورها همگی کمک کردند که قیمت نفت بالا بماند و فرصتی برای تولیدکنندگان نفت شیل ایجاد کند. تولیدات نفت شیل با رشد قابل توجهی افزایش یافت به طوری که بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا تولید نفت این کشور تنها طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ از حدود ۶/ ۵ میلیون بشکه در روز به بیش از ۶/ ۸ میلیون رسید. یعنی ۳ میلیون بشکه افزایش تولید تنها در سه سال. ضمنا تولید نفت کشورمان به عنوان اولین دارنده چاه نفت جهان در حال حاضر ۸/ ۲ میلیون بشکه است و عراق به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک حدود ۱/ ۳ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند. در مقایسه با این ارقام رشد تولید نفت شیل بیشتر به چشم می‌آید. با افزایش تولید نفت آمریکا و کمرنگ شدن مشکلات ژئوپلیتیک منطقه و از سوی دیگرکاهش نرخ رشد تقاضا قیمت نفت رو به کاهش گذاشت. حال نزدیک به ۱۰ ماه از زمانی که نفت شروع به سقوط کرد می‌گذرد. با کاهش قیمت نفت انجام عملیات حفاری و برافراشتن دکل‌ در میادین نفت شیل دیگر صرفه اقتصادی نداشت و به همین دلیل تعداد دکل‌های حفاری آمریکا به شدت کاهش یافته است. با افت ۶۰ درصدی تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی شیل بسیاری گمان کردند که سیاست حفظ سهم بازار سعودی‌ها به نتیجه رسیده و اوپک برنده دوئل نفتی با شیل‌ شده است. اما همان‌طور که در نمودار می‌بینید، تولید نفت آمریکا تاکنون نه تنها افزایش داشته ، بلکه نرخ رشد تولید این کشور همچنان مثبت است. از سویی قیمت نفت طی دو ماه گذشته نزدیک به ۲۰ دلار رشد داشته و از قیمت‌های نزدیک به ۴۰ دلار به سطح ۶۰ دلار کنونی رسیده است. بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه‌های نفتی شیل محدوده قیمتی ۶۰ دلاری را به عنوان مرزی که در آن تولید نفت شیل صرفه اقتصادی می‌یابد و فعالیت این شرکت‌ها به روند سابق باز می‌گردد، معرفی کرده‌اند. به گزارش اکونومیست، هفته پیش آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که بازار جهانی نفت اشباع شده است، چون عربستان برای کسب سهم بیشتری از بازار با کنار زدن تولیدکنندگان نفت شیل، جنگی را آغاز کرده است و به شکل دیوانه‌واری نفت تولید می‌کند، اما شرکت‌های شیل آمریکایی نشان داده‌اند، بیش از تصور عربستان و دیگر تولیدکنندگان عرب اوپک، انعطاف‌‌پذیر و پربازده‌ هستند. بنابه اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، هنوز زود است که بتوان گفت اوپک مبارزه برای سهم بازار را برده است، زیرا مبارزه تازه آغاز شده است. با وجود اتخاذ این سیاست از سوی اوپک، در ماه‌های اخیر قیمت نفت تنها کمی افزایش یافته است. قیمت هر بشکه نفت خام سبک آمریکا (WTI) یکی از نفت‌های شاخص در قیمت‌گذاری، که سال قبل بالای ١٠٠ دلار بود، در ماه مارس به ٤٤ دلار سقوط کرد. قیمت این نوع نفت در روزهای اخیر به سطح ٦٠ دلار رسیده است، اما اگر عرضه گسترده نفت ادامه یابد، قیمت‌ها دوباره کاهش پیدا می‌کنند. در این بین با افت قیمت‌ها غول‌های نفتی همچون بی پی، شورون، اکسان موبیل، شل و توتال شروع به کاهش هزینه‌ها، به تعویق انداختن و لغو برخی پروژه‌های حفاری خود کردند. با این حال حجم تولید شرکت‌های شیل آمریکا حتی با وجود کاهش تعداد دکل‌های حفاری؛ افزایش داشته است، بنابراین این شرکت‌ها به تولیدکنندگان تاثیرگذار در بازار تبدیل شده‌اند. پیش از این رقیب اصلی این شرکت‌ها، یعنی اوپک و بویژه عربستان با باز و بسته کردن شیرهای نفت تلاش می‌کردند قیمت‌ها را تنظیم کنند. حالا این تولیدکنندگان شیل اویل هستند که در واکنش به قیمت‌های جهانی، حجم تولید خود را کم و زیاد می‌کنند. شرکت پتروماتریکس برای محدوده قیمتی بین ٤٥ تا ٦٥ دلار عبارت «گروه شیل» را وضع کرده است. کمتر از این محدوده، تولید به شدت کاهش می‌یابد و بالای آن بر حجم تولید افزوده می‌شود. در این صورت همه تمایل خواهند داشت که قیمت‌ها در همین محدوده باقی بمانند. هر چه سهم تولیدکنندگان شیل از عرضه جهانی نفت افزایش یابد، تاثیر این شرکت‌ها بر بازار بیشتر می‌شود. در ٣ سال گذشته، اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی خود را از تولید نفت خام این کشور افزایش داده است. بر اساس پیش‌بینی این نهاد، حجم تولید نفت آمریکا در سال ٢٠٢٠ با ۱/ ۳ میلیون بشکه افزایش به سطح ۶/ ۱۰ میلیون بشکه خواهد رسید. این میزان معادل اضافه شدن تولیدکننده‌ای مثل عراق به بازار جهانی است. پاول سنکی از موسسه پژوهشی «وولف» معتقد است، کاهش حجم سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل افت اخیر قیمت‌ها ممکن است به آخرین جهش قیمت نفت خام منجر شود اما پس از آن، دوران نفت به پایان می‌رسد. حتی اگر این گفته را اغراق‌آمیز بدانیم، بازگشت اوپک به دوران طلایی خود بسیار بعید به نظر می‌رسد. بـرخی کـارشناسـان مـعتقدند: عـربستان و تولیدکنندگان عرب منطقه خلیج‌فارس در محاسبات خود دچار اشتباه شده‌اند. چندی قبل مقام‌های نفتی عربستان از موفقیت استراتژی افزایش عرضه برای حفظ سهم بازار خود خبر دادند. شاید در کوتاه‌مدت این موفقیت حاصل شده باشد، اما بدون شک در بلندمدت این وضع به زیان آنها و دیگر اعضای اوپک خواهد بود. رویای نفت ۱۰۰ دلاری اوپکی‌ها با این وجود هنوز برخی از اعضای اوپک در رویای نفت ۱۰۰ دلاری به سر می‌برند. رئیس‌جمهور ونزوئلا از سرگیری تلاش‌های این کشور برای بازگرداندن قیمت نفت به ۱۰۰ دلار در هر بشکه خبر داد و گفت: این کشور در حال پیشبرد یک توافق جدید بین اوپک و دیگر تولید‌کنندگان نفت است. ونزوئلا به دلیل مشکلات مالی همیشه یکی از حامیان افزایش قیمت نفت بوده و رکود شدید و کمبود کالاها و مایحتاج در این کشور لزوم احیای بازار نفت را بیشتر کرده است. نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا پس از دیدار با امیر قطر گفت: ما در حال کار روی توافقی هستیم که امیدوارم بتواند در ماه ژوئن محقق شود. از طرفی به گزارش بلومبرگ، مدیرعامل شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت قطر (قطر پترولیوم) نیز به تازگی اعلام کرد: درحالی که روند کاهشی قیمت نفت به سطوح زیر ١٠٠ دلار باعث کاهش تولید نفت شیل شده است، تقاضا برای نفت خام اوپک افزایش می‌یابد. ناصر خلیل الجیدا افزوده در آینده نزدیک شاهد افزایش قیمت نفت در بازار خواهیم بود، هرچند که قیمت‌ها به محدوده یکصد دلاری برای هر بشکه باز نمی‌گردد. قیمت‌های کنونی مانع توسعه منابع نفت شیل خواهد بود و همه این مسائل به معنای افزایش تقاضا برای نفت اوپک هستند. با این وجود به گزارش اکونومیست، در حالی که سران اوپک برای نشست ماه ژوئن آماده می‌شوند، مدرکی به دست روزنامه وال‌استریت ژورنال افتاده است که نشان می‌دهد، در خوشبینانه‌‌ترین سناریو قیمت نفت تا ۱۰ سال بعد بیش از ٧٦ دلار عبور نخواهد کرد. این مدرک همچنین از احتمال سقوط قیمت‌ها به زیر ٤٠ دلار خبر داده است، هرچند اوپک این خبر را تکذیب کرده است، اما نتیجه‌گیری‌ها حقیقت را آشکار می‌کنند: احتمال بازگشت قیمت نفت به سطوح بالای ١٠٠ دلار بسیار ضعیف است. بلومبرگ نیز روز گذشته طی گزارشی اعلام کرد که صندوق های سرمایه گذاری، احتمال افزایش قیمت نفت در آینده را ناچیز می‌دانند، زیرا پیش‌بینی می‌کنند، اوپک به افزایش تولید ادامه خواهد داد و تولید خود را به بالاترین سطح از سال ۲۰۱۲ خواهد رساند. عربستان سعودی اعلام کرد تولید خود را به بالاترین سطح خود در دست کم سه دهه گذشته رسانده است. در آخرین آمار منتشر شده تعداد دکل‌های نفتی آمریکا نیز تنها ۸ عدد کاهش یافته که کمترین افت تعداد از دسامبر سال گذشته است. به این ترتیب، احتمال کاهش مازاد نفت کمتر شده است. جین مک گیلیان، تحلیلگر ارشد شرکت تردیشن انرژی گفت: تا زمانی که شاهد کاهش مازاد نفت در بازارها نباشیم، بازار نفت در برابر کاهش قیمت آسیب‌پذیر است. اندونزی به اوپک برمی‌گردد هفت سال پس از اینکه اندونزی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جنوب شرق آسیا، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را ترک کرد، این کشور قصد دارد به اوپک بازگردد.به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، وزیر انرژی اندونزی اعلام کرد که جوکو ویدودو، رئیس‌جمهوری این کشور با طرح عضویت مجدد اندونزی در اوپک موافقت کرده است. سودرمان سعید، وزیر انرژی و منابع طبیعی اندونزی گفت: رئیس‌جمهوری کاملا موافق است؛ زیرا ما به ارتباط با بازار نیاز داریم.وزیر انرژی اندونزی گفت: ما یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت هستیم بنابراین نه‌تنها با صادرکنندگان بلکه باید با تولیدکنندگان نیز ارتباط برقرار کنیم.وزیر انرژی اندونزی اعلام کرد که ویدودو همچنین با درخواست وی برای حضور در نشست دو روزه اوپک در وین در سوم ژوئن موافقت کرده است.این در حالی است که طبق اساسنامه اوپک هر کشوری که میزان قابل توجهی صادرات نفت داشته باشد در صورتی که از سوی سه چهارم اعضای این سازمان مورد تایید قرار بگیرد، به عضویت اوپک در خواهد آمد.

شیل در وضعیت آماده‌باش

شیل در وضعیت آماده‌باش