گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: روز گذشته برای سومین روز پیاپی بهای نفت سیر صعودی داشت به‌طوری‌که نفت خام آمریکا بعد از ۲۶ روز دوباره به قیمت‌های بالای ۵۰ دلار برگشت. به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۸ به وقت تهران)، نفت خام آمریکا(WTI) با افزایش ۸/۲ درصدی، حدود ۴/۱ دلار، به قیمت ۸۰/۵۰ دلار در هر بشکه رسید. در عین حال قیمت نفت برنت نیز بیش از ۳ درصد، حدود ۷/۱ دلار، رشد کرد و هر بشکه آن ۳۳/۵۶ دلار معامله شد. این در حالی است که نفت اوپک همچنان بسیار ارزان‌تر به فروش می‌رسد؛ به‌طوری‌که براساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت این سازمان، سبد نفتی اوپک روز دوشنبه با وجود رشد تقریبا ۴ دلاری به ۱۹/۴۸ دلار رسیده و همچنان زیر ۵۰ دلار قرار دارد. صعود بهای نفت از روز جمعه با انتشار خبر کاهش قابل توجه تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی شیل آمریکا شروع شد و روز گذشته با وجود انتشار برخی خبرهای منفی که به‌طور معمول افت قیمت نفت را در پی دارد، همچنان در حال صعود است. برخی تحلیلگران از چرخش توجه‌ها در بازار نفت خبر می‌دهند و اعلام کرده‌اند فعالان بازار نفت که تا یک ماه پیش روی عوامل منفی از جمله مازاد عرضه تمرکز داشتند، بعد از یک دوره ثبات یک ماهه، در حال حاضر بر کاهش سرمایه‌گذاری یا کاهش عرضه نفت در آینده متمرکز شده‌اند و اگر به واقع این چرخش نگاه اتفاق افتاده باشد می‌توانیم منتظر تداوم افزایش قیمت نفت باشیم.

نوک پیکان خبرها به کدام سو می‌رود؟

شاید اثر گذارترین خبری که ظرف چند روز اخیر منتشر شد و صعود بیش از ۱۴ درصدی قیمت نفت ظرف ۳ روز را تشدید کرد، کاهش غیر‌منتظره ۹۶ دکل، حدود ۸ درصد از تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی شیل آمریکا است که بیشترین تعداد دکل‌های غیر فعال از سال ۱۹۸۷ تا کنون بوده است. بر این اساس، تعداد دکل‌های موجود در این میادین نفتی از ماه اکتبر حدود ۲۵ درصد افت داشته و از ۱۶۰۹ عدد به ۱۲۲۳ دکل رسیده است و پیش‌بینی می‌شود در صورت تداوم این وضعیت تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی شیل تا پایان سه ماهه اول به کمتر از ۱۰۰۰ عدد برسد.

کاهش تعداد دکل‌های نفتی در پی افت سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت رخ داده است. در واقع با افت قیمت نفت، درآمد بسیاری از شرکت‌های نفتی به‌خصوص شرکت‌هایی که در میادین شیل فعال بودند کاهش یافته است و همین موضوع، افت سهام این شرکت‌ها را به دنبال ‌داشت.

در واقع همین مساله موجب شد که شرکت‌های فعال در صنعت نفت هزینه‌های خود را در سال جدید میلادی کاهش دهند. به‌طور مثال، شرکت بزرگ نفتی بی‌پی، در ادامه روند کاهش هزینه‌های غول‌های نفتی در سال ۲۰۱۵، حدود ۱۳ درصد از هزینه‌های خود را کاهش داد. این در حالی است که پیش از این نیز بسیاری از شرکت‌های نفتی از جمله شورون، شیل و... نیز به کاهش هزینه‌های خود اقدام کردند که این خود زمینه ساز برخی اعتصابات ظرف چند روز گذشته در برخی پالایشگاه‌های آمریکایی شد.

در واقع برای کاهش هزینه‌ها بسیاری از شرکت‎های نفتی به تعدیل نیرو پرداخته و همین موجب اعتراض اتحادیه کارگری USW شد و از آنجا که این اتحادیه در مذاکره با شرکت‌های نفتی از جمله شرکت شیل برای بهبود رفاه کارگران فعال در این حوزه به نتیجه نرسید، اعتصاب کارگران ۹ پالایشگاه آمریکایی آغاز شد. بر اساس برخی تحلیل‌ها این اعتصاب‌ها در تداوم رشد قیمت نفت موثر بوده است.

این در حالی است که همچنان خبرهای منفی که تداوم افت قیمت نفت را وعده می‌دهند وجود دارد. به گزارش رویترز، برخی نمایندگان کشورهای عضو اوپک با اشاره به نزدیک شدن به فصل گرما که موجب کمبود تقاضای نفت می‌شود، چشم‌انداز تقاضای نفت را ضعیف ارزیابی کرده و اعلام کردند که تداوم افت قیمت نفت تا تابستان آینده دور از انتظار نیست. بر اساس این گزارش، یکی از نمایندگان کشورهای حوزه خلیج فارس در اوپک گفت: قیمت پایین نفت در حال تاثیرگذاری روی سرمایه‌گذاری برخی شرکت‌های تولیدکننده نفت شیل است و هرچند که این موضوع بر عرضه نفت در بلند مدت اثر گذار خواهد بود اما دورنمای اقتصاد جهانی چندان مثبت نیست و به نظر می‌رسد قیمت نفت در حال تثبیت در بازه ۴۵ تا ۴۰ دلار باشد. این در حالی است که دو نماینده دیگر اوپک با اشاره به نزدیک شدن به فصل کاهش تقاضا و همچنین به دلیل تعمیر پالایشگاه‌ها دریافت سه ماهه اول و دوم، رسیدن قیمت‌ها به محدوده ۳۰ دلار را دور از انتظار نمی‌دانند. نماینده دیگری از حاشیه خلیج فارس در همین رابطه به رویترز گفت که به نظر می‌رسد قیمت‌ها در سطح پایین باقی بماند، زیرا مازاد عرضه همچنان در بازار وجود دارد.

در عین حال خبرهای بد اقتصادی در چند روز اخیر سیگنال‌هایی مبنی بر تداوم تقاضای ضعیف منتشر کرده است. از جمله کاهش شاخص PMI، شاخص خرید مدیران چین و آمریکا کاهش یافته که این ضعف تقاضا را نوید می‌دهد.

چرخش نگاه‌ها از مازاد عرضه به روی کاهش سرمایه‌گذاری

با وجود انتشار خبرهای منفی، قیمت نفت برای سومین روز پیاپی افزایش یافت. در واقع برخی کارشناسان بازار نفت از تغییر دیدگاه‌ها در بازار نفت خبر می‌دهند و بر این باورند که فعالان بازار نفت که ظرف چند ماه گذشته بر مازاد عرضه تمرکز داشته و بی‌تفاوت به خبرهای مثبت افت شدید و ایجاد حباب منفی در قیمت نفت را رقم زده بودند، در حال حاضر به روی کاهش سرمایه‌گذاری‌ها تمرکز کرده و موجب افزایش قیمت نفت شده‌اند و اگر این دیدگاه در بازار حاکم شود، می‌توان منتظر افزایش قیمت نفت سریع‌تر از پیش بینی‌های قبلی باشیم.

در واقع افت قیمت نفت که ظرف ۷ ماه گذشته شروع شد و افت ۶۰ درصدی قیمت نفت را به دنبال داشت علاوه براینکه متاثر از مازاد عرضه در بازار نفت بود از عوامل هیجانی نیز تاثیر می‌گرفت، به‌طوری‌که برخی کارشناسان از ایجاد حباب منفی در بازار نفت خبر داده و قیمت واقعی نفت را بسیار بیشتر از قیمت‌های کنونی دانستند. حال به نظر می‌رسد نگاه‌ها در بازار نفت در حال تغییر است و کارشناسان حوزه نفت که پیش از این بر تداوم مازاد عرضه تمرکز داشتند حال با توجه به افت سرمایه‌گذاری‌ها که کاهش غیره منتظره تعداد دکل‌های نفتی شیل را به دنبال داشت، کاهش عرضه نفت در آینده را پیش‌بینی می‌کنند. برخی کارشناسان بر این باورند که پیش‌بینی‌های مربوط به مازاد عرضه بر اساس آمارهای پیش از کاهش سرمایه‌گذاری‌ها بوده است، در واقع آمار حقیقی تولید حال حاضر آمریکا با ۲ ماه تاخیر اعلام می‌شود. بر همین اساس تولید نفت آمریکا بیشتر از پیش‌بینی‌ها کاهش خواهد یافت.این در حالی است که تقاضا نیز در ایالات متحده افزایش یافته که آمار آنها نیز در آینده منتشر می‌شود که برای اثبات آن می‌توان به گرایش مردم آمریکا به خرید خودروهای پر مصرف اشاره کرد که در پی کاهش قیمت بنزین و فرآورده‌های نفتی رخ داده است. بنابراین دو عامل یاد شده می‌تواند مازاد عرضه در بازار نفت را کاهش دهد. بر همین اساس اگر فعالان بازار از تمرکز به آماری که عموما مربوط به گذشته است به چشم‌انداز کاهش سرمایه‌گذاری‌ها نظر داشته باشند و این تغییر دیدگاه به راستی رخ داده باشد، می‌توان منتظر افزایش قیمت نفت بود.

عبور نفت از مرز 50 دلار