گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: سیر نزولی نفت همچنان ادامه دارد و در این بین برنت طی هفته گذشته نسبت به نفت خام آمریکا ریزش بیشتری داشته به‌طوری‌که بهای این دو نفت به شکل کم‌سابقه‌ای بسیار به هم نزدیک شده است. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۴ به وقت تهران) WTI با ۱۶ سنت کاهش در کانال ۴۵ دلار نوسان کرد و نفت برنت نیز با کاهش ۱۸ سنتی به ۴۱/۴۶ دلار بر هر بشکه رسید. در حال حاضر اختلاف قیمت این دو نوع نفت به زیر یک دلار رسیده است. این در حالی است که در همین بازه زمانی سال پیش بیش از ۱۵دلار اختلاف قیمت داشتند. در عین حال سبد نفتی اوپک در سطح بسیار پایینی قرار گرفته و بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت این سازمان روز سه‌شنبه با افت بیش از ۲ دلاری به ۵/۴۱دلار درهر بشکه رسید. به گزارش «دنیای اقتصاد»، اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر اساس آخرین اطلاعات و ارقام منتشر شده به پیش‌بینی قیمت نفت در سال جاری‌ میلادی و سال ۲۰۱۶ پرداخته است. EIA در این گزارش پیش‌بینی کرده است بهای نفت برنت در سال ۲۰۱۵ به ۵۸ دلار و در سال ۲۰۱۶ به ۷۵ دلار بر بشکه برسد و در عین حال نفت خام آمریکا ۳ تا ۴ دلار کمتر از نفت برنت باشد. پیش‌بینی این موسسه از قیمت نفت نسبت به پیش‌بینی ماه گذشته آن ۱۱ دلار کاهش یافته است. این سازمان سطح موجودی نفت در کشورهای OECD را صعودی برآورد کرده است که بر این اساس پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت برنت در دو ماه ژانویه و فوریه کمتر از ۴۹ دلار باقی بماند یعنی زمانی که سطح ذخیره سازی‌ها در بالاترین سطح خود قرار می‌گیرند.

در این بین بانک جهانی در گزارشی موسوم به «چشم‌انداز اقتصاد جهان» پیش‌بینی خود از رشد اقتصاد جهانی را کاهش داده است. این موضوع سیگنالی بر تداوم ضعف تقاضای نفت در سال جاری و سال آینده میلادی است که می‌تواند سرعت ترمیم بازار نفت را کاهش دهد. از سویی بازارهای کالایی نیز وضعیت مناسبی ندارند. مس روز دوشنبه به کمترین قیمت خود در ۵ سال اخیر رسید و تحلیلگران یکی از دلایل افت قیمت نفت در هفته جاری را افت شدید این کالا می‌دانند چراکه ضعف بازار کالایی به تضعیف رشد اقتصادی دامن خواهد زد که این خود به افت قیمت نفت منتهی خواهد شد.

و اما آن کشورهای عضو اوپک که در آخرین نشست این سازمان (۶ آذر ماه) با کاهش سطح تولید اوپک مخالفت کردند روز گذشته همچنان خبرساز شدند. وزیر انرژی امارات و کویت روز گذشته همچنان بر استمرار سیاست عدم کاهش تولید اوپک پا فشاری کردند. علی العمر، وزیر نفت کویت با اشاره به کاهش تولید نفت به‌دلیل مازاد عرضه و کندی رشد اقتصاد جهانی اظهار کرد که چنین افت قیمتی خیلی دور از انتظار بود و هیچ‌کس آن‌ را پیش‌بینی نمی‌کرد. وی با بیان اینکه مادامی که مازاد عرضه در بازار جذب نشود افت قیمت ادامه خواهد داشت، اعلام کرد: اوپک برای رایزنی درباره کاهش سطح تولید نشست اضطراری برگزار نخواهد کرد چراکه حتی درصورت کاهش یک میلیون بشکه‌ای تولید اوپک باز هم روند کاهشی نفت متوقف نخواهد شد. وی ابراز امیدواری کرد که بهای نفت در نیمه دوم سال ۲۰۱۵ افزایشی شود. در عین حال سهیل بن المزوعی نیز طی سخنانی بر تداوم سیاست‌های اوپک تاکید کرد و افزایش قیمت نفت در سال‌جاری میلادی را منوط به اتفاقات نیمه نخست آن دانست. از طرفی شاهزاده الولید بن طلال یکی از شاهزادگان عربستانی افزایش قیمت نفت و رسیدن به قیمت صد دلاری را غیرممکن دانست. برخی از تحلیلگران این اظهارات را نشان از تداوم سیاست‌های اوپک توسط عربستان دانستند.

در حال حاضر برخی تحلیل‌ها به نزدیک شدن زمان رسیدن نفت به کف قیمتی تاکید دارند. در واقع پیش از این بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که رسیدن قیمت نفت به کف خود در سه ماه دوم سال اتفاق خواهد افتاد، اما در حال حاضر برخی نشانه‌ها از نزدیک شدن زمان توقف کاهش قیمت نفت خبر می‌دهد. کمپ تحلیلگر رویترز با انتقاد از گزارش گلدمن ساکس قیمت ۵۵ دلاری نفت را عاملی برای توقف تولید شیل دانست؛ چراکه گلدمن ساکس اعلام کرد که باقی ماندن قیمت بر روی ۴۰ دلار در یک بازه زمانی چند ماهه به توقف تولید شیل می‌انجامد. جان کمپ با اشاره به اینکه در شرق آمریکا جایی که عمده ذخایر شیل قرار دارند نفت حدود ۱۵ دلار کمتر از قیمت‌های اعلام شده به فروش می‌رسد گفت: اگر نفت در قیمت ۴۰ دلار باقی بماند تولیدکنندگان شیل مجبور به فروش نفت با قیمت زیر ۳۰ دلار خواهند شد که به خروج آنها از بازار منتهی خواهد شد. به اعتقاد کمپ کاهش حفاری‌ها در میادین شیل خیلی سریع‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی در حال وقوع است که به کاهش تولید نفت در آمریکا منتهی خواهد شد.

روایت EIA از مسیر نفت در سال ۲۰۱۵

براساس گزارش EIA، سقوط قیمت نفت طی ۶ ماه گذشته در پی مازاد عرضه و چشم‌انداز ضعیف رشد تقاضا اتفاق افتاده است و با تداوم این شرایط نفت در سه ماه اول سال در کف قیمتی خود قرار می‌گیرد و سپس از سه ماه دوم قیمت با شیب ملایمی رشد خواهد کرد، به طوری‌که در سه ماه اول سال ۲۰۱۵ نفت خام آمریکا ۳۳/۴۶ دلار در بشکه خواهد بود و تا سه ماهه چهارم افزایشی بوده و به ۶۴ دلار در بشکه خواهد رسید. نفت برنت نیز در سه ماهه اول سال به ۳۳/۴۹ دلار می‌رسد و تا پایان سال رشد کرده به طوری‌که بهای آن در سه ماه چهارم ۶۷دلار برآورد شده است.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا مهم‌ترین‌ دلیل تداوم افت قیمت نفت را در سال ۲۰۱۵ افزایش سطح ذخیره سازی‌ها می‌داند، چراکه در چند ماه گذشته که نفت در سطح پایینی قرار گرفت، مازاد عرضه موجود در بازار توسط برخی کشورها ذخیره شده است. برهمین اساس انتظار می‌روددر نیمه اول سال زمانی که سطح ذخیره‌سازی نفت در اوج خود قرار دارد قیمت نفت در پایین‌ترین سطح در سال جاری قرار گیرد.بر‌اساس این گزارش، سطح ذخیره‌سازی روزانه نفت در سال ۲۰۱۴ حدود ۸۰۰ هزار بشکه رشد داشته و به سطح آن در سال ۲۰۰۸ رسیده است، یعنی زمانی که به‌دلیل افت تقاضا قیمت‌ها در بازه زمانی کوچکی سقوط کردند. اما سال ۲۰۰۸ با شرایط کنونی یک تفاوت بنیادی دارد در واقع بر‌خلاف آن سال، در بازار کنونی نفت مازاد عرضه موجب افت قیمت‌ها شد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا سطح موجودی ذخایر کشورهای OECD در سال ۲۰۱۴ را ۷۱/۲ میلیارد بشکه برآورد کرده است که این میزان در سال ۲۰۱۵ به ۷۸/۲ میلیارد بشکه و سال آینده میلادی به ۷۹/۲ میلیارد بشکه خواهد رسید؛ بر اساس این گزارش سطح ذخایر این کشورها معادل ۵۷ روز نیاز جهان به نفت است. بر اساس این گزارش افزایش سطح ذخیره سازی در نیمه اول سال ۲۰۱۵ به ۹۰۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید اما تا پایان سال با کاهش تولید کشورهای غیر عضو به‌خصوص آمریکا مقدار ذخیره سازی کاهش می‌یابد.

از سویی علاوه‌بر افزایش سطح ذخایر یکی از عواملی که بر قیمت نفت اثر گذار است مازاد ظرفیت تولید کشورهای عضو اوپک است. در واقع بررسی‌ها نشان می‌دهد هر زمان که مازاد ظرفیت تولید اوپک در سطح بالایی قرار می‌گیرد نفت پتانسیل بالایی برای کاهش قیمت دارد. حال بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، مازاد ظرفیت تولید اوپک که عمدتا در عربستان متمرکز شده در سال گذشته حدود ۱/۲ میلیون بشکه در روز برآورد شده است که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۵ به ۳/۲ میلیون بشکه و در سال ۲۰۱۶ به ۷/۲ میلیون بشکه در روز برسد.

تغییر در مازاد عرضه و تقاضا

اداره اطلاعات انرژی آمریکا در این گزارش می‌افزاید که اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت در سال ۲۰۱۴ روزانه ۹/۲۹ میلیون بشکه تولید کرده‌اند. EIA پیش‌بینی کرده است اعضای اوپک در سال جاری میلادی تولید خود را تغییر ندهد ولی در سال ۲۰۱۶ حدود ۳۰۰ هزار بشکه از تولید آن کاسته شود. انتظار می‌رود بیشترین رشد تولید از سوی عراق صورت بگیرد که با کاهش تولید از سوی دیگر کشورهای عضو جبران خواهد شد. با این وجود داعش در شمال این کشور همچنان برای تولید عراق تهدیدی به حساب می‌آید و بر همین اساس عراق کشوری است که می‌تواند تمام معادلات را بر هم زده و پیش‌بینی‌ها را نا‌معتبر کند.

در این ماه آمریکا به‌طور متوسط روزانه حدود ۲/۹ میلیون بشکه نفت تولید کرده است. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۵ این مقدار به ۳/۹ میلیون و در سال ۲۰۱۶ به ۵/۹ میلیون بشکه در روز برسد که از سال ۱۹۷۰ که مقدار تولید نفت آمریکا ۶/۹ میلیون بشکه در روز بوده است تاکنون چنین رقمی بی‌سابقه بوده است.

کشورهای غیراوپکی در سال ۲۰۱۴ دومیلیون بشکه بر تولید روزانه خود افزوده‌اند. کشورهای غیر عضو به رشد تولید خود در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ با سرعت کمتری نسبت به سال ۲۰۱۴ ادامه خواهند داد، به طوری‌که رشد تولید روزانه این کشورها در سال‌های یاد‌شده به ترتیب ۷۰۰هزار و ۵۰۰ هزار بشکه خواهد بود.

از طرفی بر اساس گزارش EIA، مصرف روزانه نفت در سال ۲۰۱۴ حدود ۹۰۰ هزار بشکه افزایش داشته و به۴/۹۱ میلیون بشکه رسیده است، برآورد می‎شود تقاضای روزانه نفت در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ یک میلیون بشکه افزایش خواهد داشت.

میانگین قیمت نفت در ماه دسامبر نزولی بود، به طوری که در این ماه نفت برنت با ۱۷ دلار کاهش نسبت به ماه پیش از آن به ۶۲ دلار در بشکه رسید. این ماه ششمین ماه پیاپی است که بهای نفت کاهش می‌یابد، اما نفت خام آمریکا در این ماه حدود ۱۸ دلار افت قیمت داشته است. در حال حاضر EIA پیش‌بینی می‌کند قیمت نفت در سال جاری میلادی به ۵۵ دلار در بشکه برسد که ۸ دلار از گزارش قبلی این سازمان کمتر است. در سال آینده قیمت این نفت به ۷۱ دلار خواهد رسید.

شتاب بیشتر نفت در مسیر کف قیمتی