الهام بادپا (بیتا) شرکت کارگزاری بهمن در هفته گذشته نیز همچنان شواهد حاکی از آن بود که بازار نفت نه تنها از معضل مازاد عرضه رهایی نیافته است بلکه وضعیت تقاضا هم امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد و از این‌رو اگرچه بهای این کالا هر از‌گاهی تلاش می‌کند تا به بهانه‌های مختلف جان تازه‌ای بگیرد اما متاثر از محرک‌های مذکور، میل به ریزش در آن قوی‌تر است. به جز افت تولید نفت لیبی در اوایل هفته، بستن موقعیت‌های فروش به دلیل نزدیک شدن به پایان سال میلادی و کم شدن موجودی ذخایر نفت آمریکا، سایر خبرها و گزارش‌های منتشر شده از اوضاع اقتصادی کشورها فشار رو به پایینی بر قیمت نفت وارد آوردند و در نهایت موجب کاهش آن تا کمترین سطح خود از بحران مالی سال ۲۰۰۸ شدند.

مضاف بر اینکه نگرانی از تقاضای ضعیف به علت وجود عواملی همچون تداوم رکود در اروپا و کند بودن رشد اقتصادی چین تشدید ‌‌شد، هیچ علامتی دال بر اینکه اوپک و آمریکا از تولید خود خواهند کاست نیز به چشم نمی‌خورد و اظهارات مقامات عربستان سعودی در این خصوص که آنها با قیمت‌های پایین فعلی مشکلی ندارند بر بار منفی موجود در میان سرمایه‌گذاران می‌افزود. دلار قوی هم که به بالاترین سطح خود در ۹ سال اخیر رسیده بود در کاهش بهای نفت بی‌تاثیر نبود. چرا که موجب گران شدن آن برای خریداران دارنده سایر ارزها ‌شد و از میزان خرید کاست.

تولید لیبی به‌عنوان کشوری که بیشترین ذخایر نفتی را در آفریقا داراست، پس از تشدید جنگ داخلی در آن به ۱۳۰هزار بشکه و کمترین سطح خود در ۶ ماه اخیر رسید که نسبت به تولید ۱.۶ میلیون بشکه‌ای خود در دوران پیش از خلع معمر قذافی در سال ۲۰۱۱ کاهش چشمگیری نشان می‌داد. البته خبرهای منتشر شده از تخریب قسمتی از زیرساخت‌های نفتی در لیبی خیلی سریع به دلیل اضطراب ناشی از وجود مازاد عرضه در جهان و بالا بودن تولید آمریکا خنثی شد و این مساله برای تغییر جهت بازار نفت، کافی ارزیابی نشد. این در حالی بود که انتشار اطلاعات آماری نه چندان رضایت‌بخشی از بخش تولیدی چین و افت شاخص مدیران خرید آن در ماه دسامبر برای اولین بار در هفت ماه گذشته هم اثری منفی بر قیمت نفت گذاشت. در عین حال جریانات انتخاباتی در یونان نیز بر نگرانی‌های مربوط به اقتصاد اروپا افزود.

در این میان گزارش مرکز اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) حاکی از کاهش دور از انتظار موجودی ذخایر نفت آمریکا طی هفته گذشته بود که البته بازار واکنشی به آن نشان نداد.

به علاوه بانک مرکزی چین پیش‌بینی کرد اقتصاد این کشور در سال ۲۰۱۵ تا ۷ درصد رشد خواهد داشت که در مقایسه با برآورد ۳/۷ درصدی قبلی آن کاهشی به نظر می‌رسید. دولت ژاپن نیز ۲۹ میلیارد دلار دیگر با هدف کمک به برخی مناطق و اعطای کمک‌های مالی به خانوارها و... تصویب و اظهار کرد انتظار دارد چنین اقداماتی رشد اقتصادی ژاپن را به ۷/۰ درصد برساند.

به گزارش بلومبرگ تولید اوپک با ثبت ۱۲۲ هزار بشکه کاهش نسبت به ماه نوامبر به ۳۰.۲۴ میلیون بشکه در روز در ماه دسامبر رسید. تولید عراق هم به‌عنوان دومین صادرکننده بزرگ نفت در اوپک در این ماه تا بالاترین سطح خود از سال ۱۹۸۰ تا رقم ۲.۹۴ میلیون بشکه افزایش یافت. این در حالی بود که تولید در روسیه، بزرگ‌ترین‌ صادرکننده نفت غیراوپکی، رکورد شکست و با ثبت ۳/۰ درصد رشد به ۱۰.۶۶۷ میلیون بشکه در روز و بالاترین سطح خود در دهه اخیر رسید. همچنین مشخص شد میانگین تولید آمریکا در هفته منتهی به ۲۶ دسامبر ۹.۱۲ میلیون بشکه بوده است.

در هفته‌ای که گذشت اوباما به تولیدکنندگان نفت بسیار سبک چراغ سبزی نشان داد به این معنی که احتمالا پس از چهار دهه منع صادرات، قادر خواهند بود تحت مقررات خاصی نفت خود را صادر کنند. ناگفته نماند اینکه در شرایط فعلی، آمریکا در پی برقراری زمینه مناسب برای صادرات این کالاست از جمله موضوعاتی است که انتظار می‌رود در آینده تاثیر خود را بر عرضه نفت در جهان بگذارد.

معاون وزیر خارجه ایران نیز در گفت‌وگو با رویترز، سکوت عربستان سعودی را در برابر افت بهای نفت طی شش ماه اخیر اشتباه خواند و نسبت به پیامدهای منفی این مساله برای کشورهای منطقه هشدار داد.

میانگین بهای نفت خام در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ به ترتیب ۳۴/۸۰، ۹۱/۱۱۰، ۶۸/۱۱۱ و ۷/۱۰۸ دلار بود که در سال ۲۰۱۴ به ۲۹/۹۹ دلار و برای اولین بار در چهار سال اخیر به کمتر از ۱۰۰ دلار رسید. میانگین قیمت نفت WTI هم ۹۲.۶۰ دلار رقم خورد.

لازم به ذکر است اگرچه ریزش بهای این کالای استراتژیک به بهبود اوضاع اقتصادی در جهان کمک می‌کند اما اثرات نامطلوبی هم بر بخش انرژی خواهد گذاشت که نگران‌کننده است؛ به ویژه در مناطقی نظیر آمریکای شمالی که هزینه تولید نفت در آنجا بالاست.

بازار نفت برنت در هفته پیش رو:

در ماه‌های اخیر افزایش تولید نفت سبک و با کیفیت در آمریکا، کاهش دور از انتظار مصرف به دلیل کند شدن رشد اقتصادی جهان و رقابت نفت با سایر جایگزین‌های سوخت از عوامل اصلی افزایش قابل توجه مازاد عرضه بوده‌اند. در حال حاضر از آنجا که انتظار می‌رود این مازاد به رشد خود ادامه دهد فشار رو به پایینی بر بهای نفت وارد می‌شود و می‌توان گفت جو روانی بازار به حدی بدبینانه است که معامله‌گران ظاهرا بیشتر به دنبال یافتن دلیلی برای فروش هستند تا خرید.

از لحاظ بنیادی وضعیت بازار نفت ضعیف ارزیابی می‌شود و احتمالا در نیمه اول سال ۲۰۱۵ هم حدود ۱.۵ میلیون بشکه مازاد عرضه خواهیم داشت. اگرچه امکان دارد افزایش تقاضا و کاهش تولید ناشی از افت بهای نفت، تعادل را به بازار بر گردانند اما به نظر می‌رسد این بهبود اوضاع تا قبل از نیمه دوم سال ۲۰۱۵ اتفاق نخواهد افتاد.به علاوه در شرایطی که بهای نفت برنت در ماه‌های اخیر ریزشی نزدیک به ۵۰ درصد را تجربه کرده ‌است، این نگرانی هم وجود دارد که آیا بازار به مقاومت روانی ۵۰ دلار برای قیمت هر بشکه نفت خام اعتماد خواهد کرد یا خیر؟