افزایش صادرات نفتی با چاشنی میعانات

نفت و پتروشیمی: تولید و صادرات نفت ایران که طی سال‌های اخیر به شدت با افت روبه‌رو‌ شده روند صعودی خود را از سر گرفته است. این درحالی است که میزان صادرات نفت در گذشته به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود. با روی کار آمدن دولت جدید اما تصمیمات دولت برای ارتقای ظرفیت و میزان تولید نفت و در نتیجه صادرات از یک طرف و کاهش محدودیت‌های نفتی که ایالات متحده برای برخی کشور‌ها در نظر گرفته بود به خصوص در مورد هند، چین، کره جنوبی و... باعث شد میزان صادرات نفت با افزایش چشمگیری روبه‌رو‌ شود. به این ترتیب میزان صادرات نفت کشورمان بار دیگر از زیر خط یک میلیون بشکه خارج شده و حتی به یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رسید. در این بین مقامات آمریکایی که پیشتر بر ضرورت حفظ رقم یک میلیون بشکه صادرات نفت تاکید داشتند این بار حتی معافیت‌های نفتی شرکای ایران را به راحتی تمدید کرده و حتی بارها رعایت میزان صادرات نفت توسط ایران را در محدوده توافقات تایید کرده‌اند. طرف ایرانی نیز بارها بر آزادی صادرات نفت توسط کشورمان تاکید کرده به طوری‌که به گفته وزیر نفت ایران تعهدی ندارد که یک میلیون بشکه نفت بفروشد.

با این حال روز گذشته روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز گزارش داده ایران راه جدیدی برای افزایش صادرات نفت فوق سبک خود به چین و سایر بازارهای آسیایی پیدا کرده تا ارزش مبادلات خود را به میلیاردها دلار در سال برساند. به این ترتیب این گزارش سعی دارد بر یکی از راهکارهای ایران برای افزایش درآمدهای نفتی که صادرات محصولات جانبی گاز طبیعی است و مشمول تحریم‌ها نمی‌شود دست بگذارد.

بر اساس این گزارش که خبرگزاری تسنیم آن را منتشر کرده، اطلاعات گمرک ایران نشان می‌دهد که تهران در ماه‌های گذشته روزانه ۵۲۵ هزار بشکه نفت فوق سبک یا میعانات گازی صادر کرده که این میزان بیش از دو برابر رقم متناظر در سال گذشته است. بنا بر این گزارش، این حجم صادرات، در سه ماه گذشته به مبادلات نفتی بیشتری به ارزش ۵/۱ میلیارد دلار منجر شده‌ که برابر ۶ میلیارد دلار در یک سال است.

نیویورک تایمز در بخش دیگری از این گزارش تاکید کرده است که نتیجه این امر، افزایش کلی صادرات محصولات پتروشیمی ایران به کشورهای چین و بازارهای آسیایی بدون نقض نص صریح تحریم‌ها بوده است. هدف مقامات آمریکایی این بوده که صادرات نفتی ایران را حدود یک میلیون بشکه در روز نگه دارند، اما اگر میزان فروش میعانات گازی ایران در ماه‌های ژانویه و مه هم در نظر گرفته شوند، این رقم به طور متوسط به ۴/۱ میلیون بشکه در روز می‌رسد.

مقام‌های آمریکایی می‌گویند از افزایش فروش نفتی ایران اطلاع دارند و این موضوع را به طور گاه به گاه با شرکای تجاری ایران مورد بحث قرار می‌دهند و به آنها می‌گویند که این خریدها با روح توافقات بر سر تحریم‌های ایران تناقض دارند. با این حال، آنها می‌گویند که نظام تحریم‌ها هنوز موثر است و صادرات نفتی ایران نسبت به ۲ سال پیش به طرز محسوسی کمتر است.

ایموس هاچشتاین، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا و مسوول هماهنگی امور مربوط به انرژی بین‌المللی می‌گوید تحریم‌ها به کاهش قابل‌توجه صادرات نفتی ایران منجر شده است. میعانات گازی یکی از محصولات جانبی گاز طبیعی یا نفت است. با این حال، آنها زمانی مشمول نظام تحریم‌ها می‌شوند که از میادین نفتی استخراج شوند و نه زمانی که در یک میدان گاز طبیعی تولید شوند.

مقامات آمریکا می‌گویند کشورهایی که از معافیت برای ادامه واردات نفت ایران بهره‌منده شده‌اند (چین، هند، کره جنوبی، ترکیه، تایوان و ژاپن) از لحاظ فنی از خرید میعانات گازی منع نشده‌اند و بنابراین آنها نص توافقات مربوط به تحریم‌ها با واشنگتن را نقض نکرده‌اند.

اداره انرژی آمریکا گزارش داده از ماه ژانویه تا مه، صادرات نفت و میعانات گازی ایران ۳۰۰هزار بشکه در روز افزایش داشته است و کشورهای چین و هند نقش زیادی در این افزایش داشته‌اند. گرگ پریدی، مدیر «انرژی جهانی در گروه اوراسیا» می‌گوید: «آنها (ایران) شکافی را پیدا کرده‌اند که خریداران (نفت) می‌توانند از آن استفاده کنند.» نیویورک‌تایمز در ادامه می‌نویسد با آنکه افزایش صادرات باعث شده ایران از مزایای اقتصادی مربوط به آشتی‌های دیپلماتیک بهره‌مند شود، مقامات آمریکایی این نکته را خاطرنشان می‌کنند که تحریم‌های اعمال‌شده علیه بانک مرکزی ایران هنوز هم باعث می‌شود مزایای فروش میعانات گازی محدود شوند. مطابق این تحریم‌ها، پول حاصل از خرید محصولات نفتی و گازی قابل انتقال به ایران نیست و باید در کشور خریداری‌کننده محصول ایران ضبط شود. وزیر نفت روز سه‌شنبه در همایش تبیین سیاست‌های عبور غیرتورمی از رکود با تاکید بر اینکه افزایش تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی از برنامه‌های وزارت نفت برای دو سال آینده است، گفت: افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی با افزایش تولید گاز در سال ٩٣ به میزان ۵ میلیارد دلار و در سال ٩۴ به میزان ١٢ میلیارد دلاراز برنامه‌های مهم در این بخش است. وزیر نفت همچنین به افزایش تولید پتروشیمی‌های موجود با تزریق گاز جدید به این واحدها و تامین خوراک آنها به طور کامل اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی ما این است که در سال ٩٣ ارزش تولیدات پتروشیمی نسبت به سال ٩٢ به میزان ١٠ تا ١٢ درصد رشد خواهد داشت.