محمدحسین بابالو: آزادسازی قیمت‌ها در بورس کالا درخصوص محصولات پتروشیمی و پلیمری می‌تواند به دیگر بازارها و محصولات نیز سرایت کند. این رخداد مخصوصا برای برخی کالاهای خاص و استراتژیک به افزایش برخی قیمت‌ها در دیگر زنجیره‌های تولید بدل شده که داده مثبتی برای کاهش تورم نخواهد بود. این در حالی است که حمایت از تولیدکننده‌ها مخصوصا تولیدکنندگان محصولات کشاورزی باید در رأس توجه قرار بگیرد. پس از آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا و تغییر فرمول قیمت‌گذاری سوخت و خوراک، هم‌اکنون برخی دیگر از صنایع پتروشیمی مشابه از جمله کود اوره نیز تمایل خود را نسبت به افزایش قیمت‌ها اعلام کرده‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، مهدوی دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی گفت: آقای جهانگیری قول داده بود از اول تیرماه قیمت‌ها اصلاح شود و پیشنهاد ما هم در این مورد قیمت فوب با تخفیف ۱۰ درصدی به کشاورزان بود. با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تلاش دولت برای کاهش بیشتر تورم همچنین جایگاه خاص کشاورزی و قیمت مواد غذایی، این افزایش قیمت می‌تواند به کل صنعت کشاورزی سرایت کند. این رخداد بررسی بیشتر کارخانه‌های پتروشیمی تولیدکننده کود اوره، حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم از کشاورزی، اتخاذ بهترین تصمیم در این چارچوب و همچنین نگاه همه‌جانبه به اقتصاد کشور را می‌طلبد.

با توجه به جایگاه خاص صنعت کشاورزی و همچنین اهمیت کود اوره به نظر می‌رسد دولت در برابر افزایش قیمت‌ها موضع‌گیری کند و زیر بار این افزایش نرود. این اقدام که نشان‌دهنده توجه دولت به تمامی بخش‌های اقتصادی است شاید زمان و هزینه زیادی را طلب کند و قطعا ارزش تقدیر دارد. از طرفی آزادسازی قیمت‌ها در بورس کالا تاکنون نتیجه قابل توجهی برای پتروشیمی‌ها نداشته است، زیرا شاهد عقب‌نشینی تقاضا و همچنین کاهش قیمت‌ها در بورس و بازار هستیم.

کود اوره یکی از مهم‌ترین‌ تولیدات محصولات پتروشیمی‌ها با محوریت بازارهای داخلی است که غالبا برای تولید کود شیمیایی مصرف می‌شود. دولت در ایران و برخی دیگر از کشورها برای حمایت از صنایع کشاورزی سعی می‌کند تا راهکارهایی برای کاهش قیمت تمام شده این نوع کود برای حمایت از کشاورزان و تقویت زنجیره تولید مواد غذایی اتخاذ کند. حمایت از صنایع تولیدی این نوع کود، پرداخت یارانه به کشاورزان، تحویل کود با قیمت پایین‌تر از بازار، پرداخت‌های اعتباری یا قیمت‌گذاری‌های دولتی را می‌توان برخی از تلاش دولت‌ها برای حفظ شرایط ثبات در بازار این محصول مهم دانست. در ایران و غالب کشورهای جهان این ماده نیتروژن‌دار را از هیدروکربن‌ها تولید می‌کنند که نقش صنعت پتروشیمی را در این چارچوب باید بسیار مهم ارزیابی کرد.

از لحاظ فنی اوره یکی از مهم‌ترین مواد نیتروژن‌دار است که از مواد نیتروژن‌دار ساده‌تر همچون آمونیاک تولید می‌شود. از اوره در تهیه کود شیمیایی، صنایع رزین‌سازی، جانشینی مواد پروتئینی در خوراک دام‌ها، پلاستیک‌ها، استفاده دارویی، چسب‌ها، وسایل آرایشی، خمیر دندان و عایق حرارتی استفاده می‌شود. بیشتر از ۹۰ درصد از تولید اوره در دنیا، به‌منظور استفاده به‌عنوان کودهای شیمیایی حاوی نیتروژن است. اوره با ۷/۴۶درصد نیتروژن دارای بالاترین مقدار ازت در میان تمامی کودهای جامد نیتروژنی است بنابراین اوره پایین‌ترین هزینه‌های حمل‌و‌نقل را به ازای هر واحد از نیتروژن در بر دارد. آمونیاک و دی‌اکسید‌کربن مهم‌ترین‌ ماده اولیه این کالا به حساب آمده که البته آمونیاک بازارهای دیگر و کاربردهای گسترده‌ای نیز دارد.

در سال‌های قبل و با توجه به قیمت‌های پایین سوخت یا خوراک مصرفی، تولید اوره و تحویل آن به کشاورزان با قیمت‌های پایین و با حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم دولت، انتقاد فعالان این عرصه محلی از اعراب نداشت، ولی هم‌اکنون با تغییر نرخ خوراک و همچنین آزادسازی قیمت‌ها در بورس کالا انتقاداتی از سوی تولیدکنندگان به گوش می‌رسد.

هم‌اکنون قیمت خوراک صنایع پتروشیمی برابر با ۱۳ سنت است ولی قیمت سوخت این صنعت نزدیک به ۸ سنت محاسبه شده‌است. این در حالی است که با توجه به مقایسه قیمت سوخت پتروشیمی‌ها با قیمت سوخت صنایع فولادی و رسیدن به ۱۳۲ تومان می‌توان این نرخ را نزدیک به ۵ سنت با احتساب ارز مبادلاتی برآورد کرد. هم‌اکنون در بورس نیویورک قیمت هر میلیون واحد حرارتی انگلیسی گاز طبیعی میلیون بی‌تی‌یو برابر با ۳.۸۴۱ دلار برای تحویل در ماه سپتامبر است و قیمت گاز طبیعی وارداتی اروپا برابر با ۹.۷۷ دلار بر هر میلیون بی‌تی‌یو است که بسیار بیشتر از قیمت‌های آمریکا است. البته در برخی دیگر از بازارهای جهانی قیمت‌های پایین‌تری ثبت شده، ولی فراگیر نیست.

با توجه به قیمت‌های جهانی مرجع می‌توان گفت که مجموع قیمت سوخت و خوراک ایران در مقایسه با جهان چندان هم بالا نیست. از طرفی با توجه به جایگاه مهم‌تر سوخت از خوراک در تولید اوره و آمونیاک می‌توان این تفاوت نسبی را به نفع کاهش هزینه‌های تولید به نسبت متوسط جهانی برآورد کرد.

بازار مصرف کود اوره در ایران پراکندگی جالبی دارد. غالب تولیدات کشاورزی در نیمه شمالی کشور به دلیل شرایط آب و هوایی سرد تر بیشتر در فصل تابستان صورت گرفته که فصل کاهش و اوج تقاضای فصلی این نوع کود را به فصل بهار منتقل می‌کند. از سویی در نیمه جنوبی کشور و با توجه به امکان کشت در دیگر ماه‌های سال تقاضای کود اوره حالت پراکنده‌ای پیدا می‌کند. یا توجه به این موارد اوج تقاضای کود اوره به پایان زمستان و آغاز بهار باز‌گشته، ولی تقاضای کلی اوره در تمام سال وجود دارد.

دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از نامه‌نگاری جهانگیری معاون اول و شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور خبر داده و گفته‌است: معاونت برنامه‌ریزی می‌گوید من سوبسید نمی‌دهم، از سوی دیگر دولت می‌خواهد اوره را ارزان به کشاورزی بدهد و این سوبسید از جیب پتروشیمی‌ها پرداخت می‌شود.

دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با بیان اینکه ما هم معتقدیم به کشاورز سوبسید داده شود، افزود: کشور هند اوره ما را به قیمت جهانی می‌خرد و نصف قیمت به کشاورز خود تحویل می‌دهد و سوبسید آن را از جیب دولت می‌دهد.

وی اضافه کرد: سوبسید دادن به کشاورزی درست است، اما این سوبسید نباید از جیب پتروشیمی پرداخت شود و نمی‌شود بین پتروشیمی تولید‌کننده اوره و بقیه پتروشیمی‌ها که محصولات دیگر تولید می‌کنند، تبعیض قائل شویم.

دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی تاکید کرد: ما درخواست جلسه فوری در این مورد کرده‌ایم. وی ادامه داد: دولت قبول دارد که قیمت اوره باید اصلاح شود اما چون نمی‌خواهد از جیب خودش سوبسید به کشاورز بدهد این قیمت‌ها را ثابت نگه داشته است.

تلاش دولت برای پایین نگه‌داشتن قیمت کود اوره