«مدل ایرانی قراردادهای نفتی» و رویکرد «برد-برد»
گروه بنگاه‌ها- ملیحه ابراهیمی: «مدل قراردادهای جدید نفتی وزارت نفت نه تنها رویکرد کاملا متفاوت با بیع متقابل دارد، بلکه برای شرکت‌های خارجی بسیار جذاب‌تر از قراردادهای عراقی است.» این را رئیس کمیته قراردادهای نفتی وزارت نفت اعلام کرد. مهدی حسینی روز گذشته در نشست خبری خود، با تاکید بر اینکه هنوز مدل قراردادهای جدید نفتی نهایی نشده و از اعلام جزئیات آن معذور است، تصریح کرد: مدل جدید از انعطاف پذیری بسیار خوبی برخوردار است؛ به طوری که طرفین را در موقعیت برد - برد قرار می‌دهد.
رئیس کمیته قراردادهای نفتی وزارت نفت در حالی بدون اشاره به جزئیات مدل جدید قراردادهای نفتی ایران از برتری این مدل نسبت به قراردادهای موجود در عراق خبر می‌دهد که عراق در سال‌های اخیر با شرکت‌های بین‌المللی نفتی، قراردادهایی برای توسعه میدان‌های نفتی خود به صورت قرارداد خدمات فنی ٢٠ ساله امضا کرده است. این قراردادها قابل تمدید تا ٢٥ سال نیز هست. در این قراردادها شرکت‌های بین‌المللی نفتی، خدمات فنی را برای توسعه میدان‌های بزرگ نفتی در جنوب عراق ارائه می‌دهند.
به گفته رئیس کمیته قراردادهای نفتی وزارت نفت، مدل قراردادهای جدید نفتی ایران دارای چنان جذابیتی است که پیش‌بینی می‌شود صف شرکت‌های بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری تشکیل شود.مهدی حسینی، در این نشست خبری که در آن به تشریح فعالیت چند ماهه کمیته بازنگری قراردادهای نفتی و مدل جدید قراردادهای نفتی ایران پرداخت، با تاکید بر اینکه رویکرد وزارت نفت در مدل جدید قراردادهای نفتی، کاملا متفاوت با قراردادهای بیع متقابل است، گفت: مدل قراردادی جدید وزارت نفت براساس مدل‌های موجود بین‌المللی است، اما اسمی شناخته شده که در دنیا مرسوم باشد، ندارد و نام آن «مدل ایرانی» است که به لحاظ ویژگی‌ها بسیار نزدیک به وضعیت نرمال بازار است.
حسینی با بیان اینکه برای تهیه این مدل ارزیابی دقیقی انجام شده، افزود: عملکرد قرارداد بیع متقابل برای ایران بسیار مثبت بود، اما واقعیت این است که این عملکرد یک طرفه به سود ایران بوده است و شرکت‌های نفتی در این رابطه به درستی نسبت به این مساله نگران بوده‌اند و در قراردادهای جدید این نگرانی‌ها بررسی شده است.
وی با اشاره به اینکه بررسی‌های کمیته بازنگری قراردادهای نفتی نشان داد که هر مدل قراردادی که بخواهد به صورت پایدار رابطه ما را در یک تعامل متعادل در دنیا تنظیم کند، باید براساس یک معادله برد- برد تعریف شود، افزود: براین اساس نیز مدل قراردادهای جدید با رویکرد برد-برد طراحی شده است.وی در ادامه گفت: آنچه مسلم است این قرارداد ما را به سمت مدل‌های شناخته شده بین‌المللی خواهد برد که این مدل‌ها دارای انعطاف کامل در روابط بین‌الملل هستند.وی تاکید کرد: مدل‌های جدید قراردادهای نفتی دارای انعطاف مناسب در رابطه با نیروهای داخلی نیز هست، چرا که ایران با تجربه ۱۰۰ ساله در حوزه نفت از ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه نیروهای عملیاتی برخوردار است که باید از این ظرفیت‌ها نیز استفاده کرد.
حسینی در عین حال تاکید کرد: رویکرد جدید در قراردادهای نفتی کاملا با بیع متقابل متفاوت است.او با اشاره به وجوه تمایز مدل قراردادهای ایرانی نسبت به مدل قراردادهای عراق، گفت: این کمیته تمام مدل‌های نفتی را تا آنجا که امکان داشت مورد بررسی قرار داد؛ از جمله مدل نفتی عراق، اما آنچه حاصل شده است در مدل ایرانی قراردادهای نفتی از انعطاف‌پذیری بسیار خوبی برخوردار است، به طوری که قطعا به مدل قراردادهای عراق ارجح است.
وی گفت: کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی تاکنون ٣٠ مدل قراردادی را بررسی کرده است.
حسینی قراردادهای نفتی در عراق را نوعی قرارداد خرید خدمات (service contract) دانست و گفت: این نوع قرارداد توانسته است رابطه مثبت و خوبی میان میزان تولید و درآمد ایجاد کند.وی با بیان اینکه آنچه برای شرکت‌ها و دولت‌ها در دو سوی قراردادهای نفتی بسیار اهمیت دارد، عایدی و آنچه به دست آورده‌اند است، افزود: در مدل قراردادی جدید به این موضوع بسیار توجه شده است.
رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی وزارت نفت تصریح کرد: مدل قرارداد جدید قابلیت کاربرد در هفت منطقه را دارد.
حسینی در پاسخ به اینکه آیا شرکت‌های خارجی که وارد قرارداد با ایران می‌شوند می‌توانند رزرو میدان را جزو رزروهای خود قرار دهند، چرا که این مهم‌ترین بحث شرکت‌ها برای ارائه سهامشان در بورس است، گفت: با توجه به اینکه شرکت‌ها در قبال رزرو مخازن ارزش‌هایی را بر سهامشان اضافه می‌کنند که این موضوع رزرو مخازن را بسیار با اهمیت می‌کند و البته برای ما نیز زیاد ضرری ندارد، اما باید توجه داشت که در این بین، رزرو میادین نباید هیچ‌گونه تفسیر حقوقی مبنی بر اینکه ما مالکیت مخازن را به کسی منتقل کرده‌ایم وجود داشته باشد، چرا که در همه قراردادهای نفتی تمامی مخازن نفتی، گازی و هیدروکربوری متعلق به کشور و مردم است و قابل انتقال به غیر نیست.وی تاکید کرد: اما اگر در قرارداد به گونه‌ای رزرو مخازن صورت بگیرد که این اتفاق نیفتد، ما با این موضوع مشکلی نداریم.
رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی وزارت نفت همچنین درباره اینکه کنفرانس لندن چه زمانی برگزار خواهد شد، گفت: برای برگزاری سمینار لندن پیشنهادهای مختلفی از جمله اینکه ماه نوامبر سال‌ جاری برگزار شود وجود داشت، اما ما معتقدیم این سمینار به فاصله کوتاه‌تری از سمینار اسفندماه باید برگزار شود و فکر می‌کنیم بهتر است در اواخر ماه ژوئن یا جولای باشد.
رونمایی از «مدل ایرانی» قراردادهای نفتی در اردیبهشت ٩٣
حسینی از رونمایی مدل جدید قراردادهای نفتی وزارت نفت در سمیناری با همین نام در سوم و چهارم اسفند ماه در ایران خبر داد و گفت: مدل اولیه قراردادها در اسفند ماه ارائه و پیش‌بینی می‌شود تا اردیبهشت ماه سال آینده نهایی شود.
وی افزود: بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته برای بررسی جامع ١٢ بند پیشنهادی در این مدل قراردادی، ١٢ میزگرد در حاشیه سمینار «بازنگری در قراردادهای نفتی» به‌طور جداگانه برگزار خواهد شد.
نیاز ١٥٠ میلیاردی صنعت نفت
طی ٥ سال آینده
حسینی همچنین با اشاره به نیاز ١٥٠ میلیارد دلاری ایران برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های بالادستی صنعت نفت طی ٥ سال آینده گفت: سهم سرمایه‌گذاران خارجی در این میان با توجه به نگرانی‌هایی که در زمینه استمرار در عرضه نفت و گاز در دنیا وجود دارد باید زیاد باشد.
رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی وزارت نفت یکی از موانع سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران را جذاب نبودن قراردادهای نفتی دانست و گفت: طی چهار ماه گذشته کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی وزارت نفت بیش از ٣ هزار نفر ساعت جلسه و کار تحقیقاتی برای بازنگری و تحول در این قراردادها داشته است؛ همچنین این کمیته تاکنون ٧١ رساله دکترا را در دانشگاه‌های داخلی و خارجی در این زمینه بررسی کرده است.